شناسایی پهنه های خارج از خدمات رسانی ایستگاه های آتش نشانی با استفاده ازNetwork Analysis (نمونۀ مورد مطالعه: ایستگاه های آتش نشانی شهر تبریز)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 2، دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 1، اسفند 1393، صفحه 19-30   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v1i1.23566

نویسندگان

محسن احدنژاد روشتی¹؛ توحید احمدی²؛ راضیه تیموری^{* 3}

¹دانشگاه زنجان

²دانشگاه شهید بهشتی

³دانشگاه تبریز

چکیده

کاربری های امدادی از جمله ایستگاه های آتش نشانی با توجه به فعالیت های حساسی که بر عهده دارند، نسبت به سایر خدمات شهری از اهمیت بسزایی برخوردارند. شناسایی فضاهایی که خارج از پوشش خدمات رسانی ایستگاه های آتش نشانی قرار دارند، می تواند به برنامه ریزان شهری در جهت مکان گزینی بهتر این کاربری مهم در سطح شهر یاری رساند.هدف این مقاله، شناسایی پهنه های خارج از پوشش خدمات رسانی ایستگاه های آتش نشانی در کلان شهر تبریز بر اساس مدت زمان استاندارد(3تا 4 دقیقه) است. برای رسیدن به این هدف بانک اطلاعاتی شبکة معابر تکمیل شده و سپس با استفاده از ابزار تحلیل شبکه، میزان پوشش هر یک از ایستگاه ها به طور جداگانه محاسبه شده است و با تحلیل ایستگاههای نوزده گانة شهر تبریز به طور یکجا، محدودة خارج از پوشش خدمات رسانی تعیین شده است. نتایج بیانگر این است که در حالت ترافیک عادی 14/40 % از سطح شهر تبریز بر اساس استاندارد 3 دقیقه و 25/62 % در عرض 4 دقیقه تحت پوشش ایستگاههای آتش نشانی قرار می گیرند. همچنین تحلیل کلیة ایستگاه های آتش نشانی به صورت سیستمی بیانگر آن است که کل محدودة شهر طی مدت زمان 11 دقیقه، قابل پوشش خدمات ایستگاه های آتش نشانی هستند.

کلیدواژه‌ها

ایستگاه های آتش نشانی؛ پهنه؛ تبریز؛ تحلیل شبکه

مراجع

1. ایمانی جاجرمی، ح.(1375).مطالعه‌ای در باب ایجاد سازمان‌های مرکزی آتش‌نشانی کشور، وزارت کشور. تهران: انتشارات مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری.

2. پرهیزگار، ا. (1383). ارایة مدل و ضوابط مکان‌گزینی ایستگاه‌های آتش‌نشانی. جلد سوم.تهران: مرکزپژوهش‌های شهری و روستایی معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس.

3. پرهیزگار، ا. (1376). ارایه الگوی مناسب مکان‌گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدل‌ها و GIS شهری. پایان‌نامۀ دکتری. منتشر‌شده در دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس. ایران.

4. پوراسکندری، ع. (1380). سنجش توزیع فضایی سوانح آتش‌سوزی در شهر با استفاده از GIS (مطالعة موردی: شهر کرج). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. منتشر‌شده در دانشگاه تربیت مدرس. ایران.

5. حسینی، ع. (1378). آشنایی با محیط‌های تحلیل شبکه و همپوشی در نرم افزار Arcinfo.شیراز: انتشارات سازمان برنامه و بودجه استان فارس.

6. ذاکر حقیقی، ک. (1382). مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی باGIS. پایان‌نامة کارشناسی ارشد شهرسازی، منتشر‌شده در دانشکدة هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.ایران.

7. زیاری، ی. ع و یزدان پناه، س. (1390). مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با استفاده از مدل AHP در محیط GIS (مطالعۀ موردی: شهر آمل).فصل‌نامۀ چشم‌انداز جغرافیایی. سال ششم. شمارۀ 14. صص 87-74

8. سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز.1391.

9. سایت مرکز آمار ایران، 1390. .(www.amar.org.ir)

10. فرج‌زاده، م و حکیمی، ه. (1388). تحلیل شبکه و کاربردهای آن در برنامه‌ریزی شهری.فصل‌نامة سپهر. سال هجدهم. شمارة 70: صص 58-54.

11. فقهی فرهمند، ن و حاجی کریمی، ب. (1389). مکان‌یابی ایستگاه آتش‌نشانی با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه TOPSIS و SAW و انتخاب مکان بهینه با استفاده از روش بردا (شهر صنعتی البرز قزوین). فصل‌نامة مطالعات کمی در مدیریت. سال اول. شمارة 3. صص 67-53.

12. قاسملو، ف. (1380). پیدایش و توسعة آتش‌نشانی در جهان.سازمان شهرداری‌ها، چاپ اول.تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.

13. مشکینی، ا و حبیبی، ک و تفکری،ا. (1389). تحلیل فضایی- مکانی تجهیزات شهری و کاربست مدل تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS، مطالعۀ موردی؛ ایستگاه‌های آتش‌نشانی هستۀ مرکزی تهران.پژوهش‌های جغرافیای انسانی. شمارۀ 74. صص 102-91.

14. مولایی هشتجین،ن،راضی ،سح و پورلسکوکلایه رضا، ح. (1389). راه‌کارهای ارایۀ بهینۀ تأمین خدمات ایمنی و آتش‌نشانی در روستاهای کشور، مطالعۀ مورد؛ دهستان طاهرگوراب، گیلان. فصل‌نامۀ مدیریت شهری. شمارۀ 25: صص 128-115.

15. نظریان، ا و کریمی، ب. (1388). ارزیابی توزیع فضایی و مکانی ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهرشیراز با استفاده از GIS. فصل‌نامة جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس. سال اول. شمارۀ 2. صص.19-5.

16. ولی‌زاده، ر. (1384). مکان‌یابی مراکز آموزشی با استفاده از GIS (مورد مطالعه مدارس ابتدایی تبریز). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. منتشر‌شده در دانشگاه تربیت معلم تهران. ایران.

17. هادیانی ز و کاظمی‌زاد، ش. (1389). مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با استفاده از روش تحلیل شبکه و مدل AHP در محیط GIS (مطالعۀ موردی: شهر قم). جغرافیا و توسعه. دورة 8. شمارة 17. بهار. صص. 99-112.

18. Ahadnejad Reveshti, M. (2007). Study of site selection for fire stations using network analysis and AHP Model (Case Study: City of Zanjan). Map of Asia Journal, 73, 1-16.

19. Howerton, C. (2006). GIS Network Analysis of Fire Department Response Time Dallas, Texa Fall, p.3.

20. Shahabian, S. (1997). Using GIS for fire stations (Case study: Shahran Region in Tehran). Application of GIS in the world, TGIS press, 74, p. 2.