مؤلّفه‌های جغرافیا پایه در قوانین اساسی جدید افغانستان و عراق

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، شهریور 1395، صفحه 31-54   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v1i2.42509

نویسنده

محسن خلیلی^*

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پس از یازده سپتامبر و فراهم‌شدن زمینه تحقّق افکار استراتژیست‌های نومحافظه‌کار، دکترین تغییر رژیم برای حذف حکومت‌های چالش‌سازِ هژمونیِ ایالات متّحده، در کانونِ راهبردِ امنیّت ملّی آمریکا قرار گرفت. تصمیم‌سازانِ نومحافظه‌کار، با تمرکز بر راهبردِ تغییر رژیم‌های چالش‌گر (حذف حکومت‌های ستیزه‌جو و ورشکسته و سپس ایجاد دولت جانشین)، وارد عرصه عملیّاتی سیاست خارجی شدند. گام نخست را در افغانستان و عراق با انجام تهاجم نظامی گسترده پشت سرگذاشتند. روند تدوین قوانین اساسی جدید افغانستان در سالِ 1382/2004 و در عراق به سالِ 1384/2005، رخ داده است. نگارنده تلاش می‌کند نشان دهد که کدام‌یک از مؤلفه‌های جغرافیایی در قوانین اساسی نوپیدای دو کشور، بروز یافته‌اند. نگارنده نوشتارِ پیشِ‌رو، بر پایه یک پژوهش توصیفی و با درنظرداشتِ روشِ مقایسه‌ای، کوشش می‌کند نشان دهد که چگونه مؤلفه‌های جغرافیایی در نگارش قوانین اساسی جدید، ایفای نقش می‌کنند. بنیانِ نگارش مقاله، بهره‌گیری از ایده‌یِ پیوند فضا و سیاست است و نگارنده کوشیده است قانون اساسی را به‌منزله دستاورد پیوند حقوق و سیاست، به جغرافیا پیوند زند.

کلیدواژه‌ها

جغرافیا؛ قانون‌اساسی؛ قانون‌اساسی افغانستان؛ قانون‌اساسی عراق

مراجع

AbasiLahiji, B. (2009) Principles of The fundamental rights, Tehran: Jungl. [InPersian]

Aghakhani, S. (2004). The shortcomings of federalism in Iraq, DidgahhavaTahlilha, 19(195). [InPersian]

Amir arjomand, S. (1993). The constitutions of Iran in comparativeand historical framework, Negah no, (16).[ InPersian]

Andishesazane noor Research Institute(2004). The new constitution of Afghanistan, Nehzat, 5(19).[In Persian]

Bakhteyari, M. (2006). Shiites in Afghanistan, Ghom: Shia shenasi. [InPersian]

Blondel, J. (1999). Comparative Government: An Introduction, Translated by: Ali Morshedizadeh, Tehran: Islamic Revolution Document Center. [In Persian]

Burnell,P. &Randall,V.&Rakner,L. (2010). Politics in the Developing World,(2ndEd.), Translated by: Ahmad Saii and said Mirtorabi, Tehran: Ghomes.[InPersian]

Dabirnia, A. (2014) The search of the foundations of The modern rights fundamental, Tahran: Institute of Studies and Research of Legal. [InPersian]

Danesh, S. (2010). The fundamental rights of Afghanistan, Kabul: Ebn-e-sina Institute. [InPersian]

Ezzati, E. (1993). Geopolitics, Tehran: SAMT. [In Persian]

Flint, C. (2011). An Introduction to Geopolitics, translated by Mohammad Bagher ghalibaf and mohammad hadipoyande,Tehran:Ghomes. [In Persian]

Fuller,Graham E. & Rend R. F. (2001). The Arab Shi'a: The Forgotten Muslims, Translatedby: KhadijehTabrizi, Ghom: shi’ashenasi. [In Persian]

Ghazi, A. (1996). speeches in public law, Tehran: Dadgostar. [In Persian]

Gilmartin, M. (2011). Nation State, in the Carolinebooks Galahr et al., Basic ConceptsIn Geopolitics, translated by Mohammad Hassan Nami and Ali Mohammadpour, Tehran: olive green, Pp. 35-42. [In Persian]

Hafeznia, M.R. et al. (2011). politic and space(2nd Ed.), Mashhad: Papoli. [InPersian]

Haghpanah, J., Rahimi, M. (2011). The Geopolitics of Afghanistan and Regional transformations in the West Asia, Tehran:University of Imam Sadegh. [InPersian]

Marr, P. (2001). The Modern History of Iraq (3rd Ed.) Translated by: MohamadAbaspor, Mashhad: bonyade paghoheshhaye eslami. [InPersian]

Mirhaidar (mohajerani), D. (2008). Foundations of Geopolitics (14th Ed.), Tehran: SAMT. [InPersian]

O’Neil, Patrick H. (2007). Essentials of Comparative Politics, Translated by: saiid mirtorabi, Tehran: Ghomes,[InPersian]

sanlyvr p. (1993). New Ethnic Map of Afghanistan,Translated by: Abolhasan sarveghad moghadam, Mashhad: PapoliYazdi,[InPersian]

Tisheyar, M. & Zohairiejad, M. (2005). Foreign Policy ofIraq: The Role of Iraq's geopolitics in Relations With the Neighbors,Tehran: Moalefin,[ InPersian]