ارزیابی فضاهای عمومی و طرح های شهری قوچان منطبق با الگوی «شهر دوست‌دار کودک» (CFC)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 4، دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 1، اسفند 1393، صفحه 53-63   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v1i1.21663

نویسندگان

اکبر کیانی؛ علی اسماعیل زاده کواکی^*

دانشگاه زابل

چکیده

نابرابری‌های خدماتی- اجتماعی و مشکلات ناشی از وضعیت نامناسب شهرنشینی، ضرورت برنامه‌ریزی برای تأمین نیازهای کودکان را ایجاب می‌کند و احداث محیط شهری سازگار با روحیۀ کودکان، سهم مهمی در رشد اجتماعی و شخصیتی آن‌ها خواهد داشت. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به بررسی فضاهای شهری ویژۀ کودکان و تحلیل طرح‌های مربوط به شهر دوست‌دار کودک در شهر قوچان اختصاص دارد. هدف از آن، بررسی و ارزیابی کاربری‌های متنوع شهری با توجه به نیازهای کودکان و همچنین شناخت مهم‌ترین دلایل عدم اجرای طرح‌های شهری در این شهر است. در این پژوهش از روش توصیفی- کاربردی استفاده شده است که گردآوری اطلاعات از طریق روش مطالعات کتاب‌خانه‌ای و اسنادی، مشاهدات میدانی، مصاحبه و پرسش نامه است که تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS است. یافته‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر عدم دسترسی و استفادۀ کمتر کودکان از کاربری‌ها، طراحی و ساختن فضاهای شهری بدون توجه به وضعیت جسمانی کودکان (46.66 %) و نامناسب‌بودن فضاهای تفریحی و اوقات فراغت برای کودکان در شهر قوچان با (40.95 %) مطرح شده است، همچنین بیشتر کارشناسان (52.5 %) معتقدند که از جمله دلایل عمدل اجرایی‌نشدن طرح‌های مربوط به کودکان، عدم شناخت مسؤولان و مدیران شهری از این آیین‌نامه‌ها بوده است و گروهی دیگر (47.5 %)، کمبود نیروی انسانی متخصص و کارشناس در پست‌های تخصصی در دستگاه‌های اجرایی را عامل مهم دیگری در این ارتباط می‌دانند.

کلیدواژه‌ها

شهر دوست دار کودک؛ کاربری ها؛ کودکان، قوچان

مراجع

1. آزموده، م. (1389). کودک و جایگاه مؤثر او در طراحی شهری. مجموعه مقالات همایش ملی منظر شهری. تهران: پژوهشکدۀ فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی.ص 2.

2. آقا لطیفی، آ. (1387). مناسب‌سازی محیط برای خلاقیت کودکان. مجموعه مقالات کنفرانس خلاقیت‌شناسی. آبان ماه. تهران: پژوهشکدۀ علوم خلاقیت‌شناسی.صص 1-12.

3. اسماعیل‌زاده کواکی، ع. (1390). بررسی و تحلیل شاخص‌های شهر دوست‌دار کودک. مطالعۀ موردی: قوچان. (پایان‌نامۀ منتشر-نشدۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه زابل. زابل.ایران

4. توسلی، م. و بنیادی، ن. (1369). طراحی فضاهای شهری. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.

5. شاکری، ر. (1381). اترک‌نامۀ تاریخ جامع قوچان، تهران: امیرکبیر.

6. شیعه، ا. (1385). آماده‌سازی شهر برای کودکان تهران. تهران: نشر شهر.

7. صدوقیان‌زاده، م. (1375). بلند مرتبه‌سازی و فضای شهری. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری. تهران: وزارت کشور. نشریۀ شمارۀ 59. ص 77.

8. فرهنگ، م؛ حسینی، ب؛ باقری، م و عظمتی، ح. (1386). نقش فضاهای باز محله در رشد و خلاقیت کودکان. مجلّه باغ نظر. شمارۀ هشتم. سال چهارم. پاییز و زمستان. ص 37.

9. هوشمند، س، رحیم‌زاده، چ. و شکوهی‌تبار، ح (1389). سیمای شهر کودک. مجموعه مقالات همایش ملی منظر شهری، 7،8 و9 آذر ماه. تهران: پژوهشکدۀ فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی.صص 1-10.

10. یونیسف. (1380). وضعیت کودکان جهان 2001. ترجمۀ حسن پویان و محمد شهاب شمس. تهران صندوق کودکان سازمان ملل متحد- یونیسف.

11. یونیسف. (2008). وضعیت کودکان جهان در سال 2008. تهران: صندوق کودکان سازمان ملل متحد.

12. Catherine, M. (2008). Child Friendly Cities and Land Use Planning. Implications for Children's Health. Journal Environments, 35(3), 20.

13. Morris, R. (1968). Urban sociology. London: Allen & Unwin.

14. NSW Commission for Children and Young People. (2009). Built 4 Kids’: A Good Practice Guide to Creating Child-Friendly. June 2009. Retrieved from http://trove. nla.gov. au/version/ 45746427.

15. O’Brien. M., Rustin, M., & Greenfield, J.)1999(. Childhood, Urban Space and Citizen Child Sensitive Urban Regeneration. Economic and Social Research Council. London: University of North London.

16. Patel, Sh. (1998). Making Cities Safe for Women and Children. Society for Promotion of Area Resource Centers (SPARC (pp. 1-22.

17. Riggio, E. (2002). Child Friendly Cities. Good governance in the best interests of the child. Environment Urbanization, 14(2), 29-40.

18. UNICEF. (2001). State of the World's Children 2001. Translated by H. Poyan and et al. the United Nations Children's Fund - UNICEF, Tehran.

19. UNICEF. (2008). State of the World's Children 2008. United Nations Children's Fund - Tehran, Iran.

20. UNICEF RC. (2005). Child Friendly Cities, A Progress Report on the CFC Initiative in Bam, IRAN, UNICEF Resource.ww.unicef.org/Iran

21. Veitch. J., Sarah, B., Kylie, B., & Jo, S. (2006). Where Do Children Usually Play? A qualitative study of parents. Perceptions of influences on children’s active free-play. Health & Place, 12(4), 383–393.