تحلیل تطبیقی رفتار هیدرولوژیک رودخانه‌ی کر در شبکه‌ی ژئونروتیک

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 3، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 6، تیر 1385   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v4i6.3065

نویسنده

رامشت رامشت^*

چکیده

بیشتر رودخانه‌هایی که ازارتفاعات زاگرس(تاق و پاتاق) ایران سرچشمه می‌گیرند، جزو رودخانه‌های دائمی وپرآب کشور به شمار می‌آیند وپاره‌ای از آنها بسیار طغیانی و سرکش‌اند. این رفتار آبی سبب شده که در طول دوران چهارم، قبض و بسط وسعت برخی حوضه‌ها و اســــــــــارت رودخانه‌ای دراین منطقه امری عادی تلقی شود.
نکته‌ی قابل تأمّل در مورد سطوح اساس محلّی در زاگرس میانی، تغییرات مداومی است که در کواترنرمتحمل شده اند. بسیاری از سطوح اساس محلّی در این ناحیه، نوسانات آبی را در طول دوران چهارم به صورت شواهد ژئومرفیک، یعنی تراسهای دریاچه‌ای، در خود جا داده‌اند و باتوجه به این‌که تغییرسطح آب دریاچه‌های داخلی در ایران، به عنوان شاهدی از تغییرات اقلیمی عهد چهارم به‌ حساب می‌آیند، نبود چنین شواهدی دردریاچه‌ی طشک، که سطح اساس رودخانه‌ی کر است، یک پدیده‌ی غیرمعمول باید تلقی شود، زیرا با توجه به تجربه‌ی تغییرات و نوسانات اقلیمی در این ناحیه، وجود چنین پدیده هایی از نظر ژئومرفولوژی امری طبیعی است.
نبود آثار تراسی در حاشیه‌ی سطح اساس رودخانه‌ی کر، این سؤال را مطرح می‌کند که عامل اصلی تفاوت این حوضه با حوضه های مجاور،که همگی دارای اسارتهای رودخانه‌ای وتراسهای دریاچه‌ای پیرامون سطوح اساس خود هستند، به چه عاملی می‌تواند نسبت داده شود. تحلیل رفتار آبی حوضه‌ی کر با سیستم شبکه‌ی عصبی بر اساس دیدگاه سیستمی، روشی است که برای پاسخ به این سؤال برگزید شده است.نتایج حاصل از این طرح پژوهشی که با حمایت مالی مرکز اقلیم شناسی ایران انجام شد، نشان می‌دهد که بسیاری از رفتارهای حوضه‌های آبی درچارچوب شبکه‌های عصبی قابل تفسیر است و برخلاف تعبیرهای تعینّی، رفتار آبی در این حوضه قبل از آن که به حجم نزولات جوّی ومسائلی نظیر آن بستگی داشته باشد، تابعی از روابط سیبرنتیک سیستم نروتیک شبکه‌ی زهکش‌ها و ژئونرونهای مجازی، توپوگرافیک وکارستیک درمنطقه است.
واژگان کلیدی : شبکه‌ی عصبی، سینابس، سیبرنتیک، سیستم، آکسون برداری