تحلیلی بر زیست پذیری شهری با تاکید بر شاخص امنیت و پایداری (مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 4، دوره 1، شماره 3، آبان 1395، صفحه 129-154   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v3i3.58581

نویسندگان

محمد قنبری^{* 1}؛ محمد اجزاء شکوهی¹؛ محمد رحیم رهنما¹؛ امید علی خوارزمی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²فردوسی مشهد

چکیده

امروزه رویکردهای گوناگونی برای حل مسائل و مشکلات موجود در شهرها مطرح و به کار گرفته شده‌اند که برخی از آنها شامل زیست پذیری، شهر هوشمند، شهر ایده آل، شهر تاب آور، شهر دوستدار کودک، شهر دوستدار سالمند، شهر یادگیرنده، شهر خلاق، شهر امن است. عوامل متعددی در زیست پذیری یک مکان تأثیر دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به حضور مردم، کاربری مختلط، مسکن، ایمنی و امنیت، حس تعلق، کارایی و محیط زیست اشاره کرد. نرخ جرم و جنایت (واقعی) و ترس از جرم (درک) یک رابطه علّی با بسیاری از نتایج سلامت و تندرستی دارد. هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد با تأکید بر شاخص امنیت و پایداری می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. با استفاده از نرم افزار GIS نقشه‌های مربوط به وضعیت هر کدام از زیر شاخص‌های غینی براساس محدوده مناطق کلانشهر مشهد ترسیم گردیده است. برای شاخص ذهنی که دارای 7 گویه است، از پرسشنامه استفاده گردید. حجم نمونه در کل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد منطقة 11 کلانشهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص امنیت و پایداری می‌باشد. پس از منطقه 11، مناطق 10 و 9 به لحاظ امنیت و پایداری دارای بهترین شرایط هستند. بدترین منطقه هم به لحاظ امنیت و پایداری، به ترتیب مناطق 3، 4 و 6 است. حدود 40 درصد مناطق شهر مشهد در سطح بحرانی امنیت و پایداری به لحاظ زیست پذیری شهری قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

زیست پذیری شهری؛ شاخص امنیت و پایداری؛ عینی و ذهنی؛ مشهد

مراجع

1. Amir, A.L and Puspitaningtyas, Ai and Santosa, H.R. (2015). Dwellers Participation to Achieve Livable Housing in Grudo Rental Flats, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 179, Pp. 165-175.

2. Badland, H & Whitzman, C & Lowe, M & Davern, M & Aye, L & Butterworth, I & Hes, D & Giles-Corti, B. (2014). Urban livability: Emerging lessons from Australia for exploring the potential for indicators to measure the social determinants of health, Social Science & Medicine, V. 111, Pp. 64-73.

3. Badri, S.A and Taeibi, S. (2012). Factors affecting the costs of religious tourism: A case study of Mashhad, Iran. Journal of tourism planning and development, 1(1). 153-177.] In Persian [

4. Ball, Dimitris. (2013). what makes a happy city? Journal of cities, Volume. 32, Pp. 39-50.

5. Bandar Abad, A.R. (2010). Codification of principles of spatial development pattern and Iranian form of livable city, Case study: zone 1, 15 and 22 of Tehran. Ph.D. thesis of urbanism, Islamic Azad University.]In Persian [

6. Blassingame, Lurton. (1998). sustainable cities: oxymoron, utopia or inevitability? Social science Journal, Vol.35. Pp. 1-13.

7. Chandola, T. (2001). The fear of crime and differences in health. Health & Place, V. 7, Pp. 105-116.

8. Deputy of planning and development of Mashhad Municipality. (2013). Statistical Yearbook of Mashhad in 1392. Mashhad Municipality.]In Persian[.

9. Haji Nejhad, A & Rafieian, M & Zamani, H. (2011). Assessment and Ranking of the Effective Factores on level of Citizen Satisfaction with Environmental Quality of Life (Case Study: Old and New Urban Pattern of Shiraz City) (In Persian), Human Geography Research Quarterly, N.77.

10. Heckman, J & Stixrud, J & Urzua, S. (2006). The effects of cognitive and non-cognitive abilities on labor market outcomes and social behavior. Journal of Labor Economics, V. 24, Pp. 411-482.

11. Khastoo, M & Saeedi Rezvani, N. (2010). The Effective Factors on Urban Spaces Vitality (Creating a Lively Urban Space with Emphasizing the Concept “Pedestrian Mall”) (In Persian), Identity Journal, N.6.

12. Khorasani, M.A. (2012). The explain of Livability in Peri Urban Villages by approach of life quality (Case Study: Varamin Township), PH.D Thesis geography and rural planning, Supervisor: Dr. M.R Rezvani, Tehran University. ]In Persian[.

13. Larice, M.Z. (2005). Great neighborhood: the livability and morphology of high density neighborhoods in urban North America, PhD thesis in University of California, Berkeley.

14. Lorenc, T & Clayton, S & Neary, D & Whitehead, M & Petticrew, M & Thomson, H & Cummins, S & Sowden, A & Renton, A. (2012). Crime, fear of crime, environment, and mental health and wellbeing: Mapping review of theories and causal pathways, Health & Place, V.18 (4), Pp.757-765.

15. Lotfi, S & Bordi Anamorad Nejhad, R & Sasani Poor, M. (2014). The survey of security sense in public spaces (Case study: Shiraz Metropolis) (In Persian), Journal of Research and urban planning, N.19.

16. Lowe, M & Whitzman, C & Badland, H.M & Davern, M & Hes, D & Aye, L & Butterworth, I & Giles-Corti, B. (2013). Liveable, Healthy, Sustainable: What are the Key Indicators for Melbourne Neighbourhoods? McCaughey VicHealth Centre for Community Wellbeing, Melbourne University.

17. Madani. Pooya. (2013). Dealing with segregation, improving livability in a segregated neighborhood, Ms Thesis, Department of urbanism and building sciences, Faculty of Architecture, TU Delft.

18. Merriam-Webster. (2011). Retrieved March 17, 2011, from Dictionary: http://www.merriam-webster.com/ dictionary/livability.

19. Momeni, M. Sarafi, M and Ghasemi khuzani, M. (2008). The Structure and Function of Religious-Cultural Tourism and the Necessity of Integrated Management in Mashhad Metropolis,]In Persian Journal of Geography and Development, N.6.

20. Montgomery, Charles. (2013). happy city: transforming our lives through urban design, ISBN: 9780141047546, London, Publish Routledge.

21. Nelson, Alyse. (2010). Livable Copenhagen: The design of a bicycle city, center for public space research, Copenhagen, University of Washington, Seattle.

22. Norris, T & Pittman, M. (2000). The health community’s movement and coalition for healthier cities and communities. Public Health Reports, N.115. Pp. 118-124.

23. Police headquarters of Khorasan Razavi province. (2013). Research plan, Applied Research Office of Police headquarters of Khorasan Razavi province, (In Persian).

24. Razavi Nejhad, M. (2013). The role of passive defense in locating and security of police stations in cities (case study: Mashhad) (In Persian), Research plan, Applied Research Office of Police headquarters of Khorasan Razavi province.

25. Ross, C & Mirowsky, J. (2001). Neighborhood disadvantage, disorder and health, Journal of Health and Social Behavior, V. 42, Pp. 258-276.

26. Stafford, M & Cummins, S & Ellaway, A & Sacker, A & Wiggins, R & Macintyre, S. (2007). Pathways to obesity: identifying local, modifiable determinants of physical activity and diet, Social Science & Medicine, V. 65, Pp. 1882-1897.

27. The Economist Intelligence Unit. (2015). A Summary of the Liveability Ranking and Overview, London, England.

28. Urban land institute of Singapore. (2006). 10 principles for liveable High-density cities, lessons from Singapore.

29. Vanzerrr, M & Seskin, S. (2011). Recommendations Memo #2 Livability and Quality of Life Indicators, Memorandum.

30. Vergunst, P. (2003). Livability and ecological land use the challenge of localization, Ph.D. thesis in department of rural development studies, Swedish University of Agriculture.

31. Williams, C and Zhou, N and He, G and Levine, M. (2012). Measuring in All the Right Places: Themes in International Municipal Eco-City Index Systems, Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, Pp.1-15.

32. www.economist.com/blogs/graphicdetail/2015/08

33. www.mashhad.ir

34. www.mercer.com/qualityofliving#city-rating-tables

35. www.spacing.ca/vancouver/2014/03/31/happiness-urban-design-intersect-interview-happy-city-author-charles-montgomery.