تبیین مفهوم تداوم یا فرسایش حاکمیت دولت ملّی

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 2، دوره 1، شماره 4، بهمن 1395، صفحه 41-66   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v1i4.64175

نویسندگان

حمیدرضا نصرتی^{* 1}؛ حمیدرضا محمدی²

¹دانشگاه خوارزمی

²دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

دولت‌ها همواره به دنبال تثبیت حاکمیت خود در قلمرو خاصی جهت تأمین امنیت ملّی خویش بودند که در چهارچوب مرزهای سیاسی تعریف می شد و ابعاد و محدوده آن مشخص و قابل ترسیم بود؛ اما این حاکمیت با ظهور دوره پست‌مدرن که با برجسته شدن هویت های محلی و سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های جهانی و چندملیتی و سازمان‌های فراملی و بین المللی همراه است، از حالت متمرکز خود خارج شده است و به دو صورت جهانی و محلی در عرصه جهان، نمود می یابد. در این شرایط، سازگاری و هماهنگی دولت با این دو مقوله، ادامه حیات و بقای حاکمیت‌ها را تضمین خواهد کرد. لذا، مقاله حاضر به بررسی و تبیین مفهوم تداوم یا فرسایش حاکمیت دولت ملّی در نظام ژئوپلیتیک جهانی می پردازد. پرسش اصلی این است که آیا گستره مفهومی حاکمیت دولت ملّی تداوم و یا دچار تحول و فرسایش خواهد شد؟ یا زمینه برای تحول دولت ملّی به عنوان بازیگر جدید جهانی (دولت جهانی) فراهم آمده است. بر این اساس، برای پاسخ به سؤال تحقیق، 3 نگرش مورد مطالعه قرار گرفته است. این 3 نگرش عبارتند از: معتقدین به تداوم حاکمیت و بقای دولت ملّی، معتقدین به ایجاد کارکردهای جدید برای دولت ملّی و طرفداران اضمحلال و فرسایش حاکمیت دولت ملّی؛ بنابراین، این مقاله با بررسی این 3 نگرش فرضیه خود را حول محور این ادعا سازمان می دهد که به رغم همه فشارها و محدودیت هایی که در عملکرد حاکمیت دولت‌های ملّی ایجاد شده است، اما این محدودیت‌ها نتوانسته است حاکمیت ملی کشورها را از بین ببرد، ولی توانسته است گستره مفهومی و قلمرویی حاکمیت ملی را دچار تحول سازد.

کلیدواژه‌ها

حاکمیت؛ دولت ملّی؛ دولت جهانی؛ واقع گرایان؛ تحول گرایان؛ جهان گرایان

مراجع

1. Abdi, A. & mazaheri, M. (2014), Pathology and Analysis of the State Evolution Process in Iran, Considering Universal Experiences (Comparative Study), Geopolitics Quarterly, Issue 33.10(1). [In Persian]

2. Ashoriyan, D. (No date), Iran's nationality and ethnicity from empire to state-nation; Iran's Farda Monthly, Third Year, No. 18. [In Persian]

3. Badiee .A.M. & Hosseini Nasrabadi, N. (2012), Globalization and the Transformation of the Concept of National Sovereignty, Journal of Applied Researches in Geographical sciences. 12(25). 151-172. [In Persian]

4. Burton, R. (2001), Political Ethnology, translated by Fokohi, N., Tehran, Nashreney Publications. [In Persian].

5. Castells, M. (2001), The Rise of the Network Society: The Information Age: Economy, Society, and Culture (The emergence of a community network), translated by Aligholiyan, A. & Khakbaz, A., Tehran. Tarh-e-no Publications, first edition. [In Persian]

6. Clark, I. (1999), Globalization and International Theory, Oxford University press.

7. Dikshit. R.D. (1995), Political geography. 2nd Vol. New Dehli: Tata. Mc Grow- Hill pub. Co.

8. Galahar, C. & et al. (2011), key concepts in political geography, translated by Nami, M. H.& Mohammad pour, A., Tehran, Zeytone sabz Publications. [In Persian]

9. Gellner, E. (1964), Thought and Change, London: Weidenfeld and Nicolson.

10. Giddens, A. (1997), Sociology, Translated by Saboori, M. Tehran: NashreNey Publications. [In Persian]

11. Heywood, A. (2004) ‎Political theory: an introduction, Translated by Alam, A.R. Tehran: Gomes Publications. [In Persian]

12. Holton, R.J. (1995), Globalization and the Nation State, (London: Macmillan).

13. Johnston, RJ& Peter J. W., & Michael J. (2004), ‎Geographies of global change remapping the world in the late twentieth century, translated by Noriyan, N. Tehran, Great War Publications. [In Persian]

14. Kazemi, A. (2005), International Relations in Theory and Practice, Tehran, Gomes Publications.

15. Lee, H.(2004),Second generation Tongan transnationalism: hope for the future?, Asia Pacific Viewpoint,45(2).235-254.

16. Mirhaydir, D. & Heydari Far, M.R. (2006), The Evolution of the Concept of Territory at the Age of Globalization; Geopolitical Quarterly, Issue 4. 2 (2). [In Persian]

17. Mojtahedzadeh, P. (2002), political geography and geopolitics, Tehran, SAMT Publications. [In Persian]

18. Morgenthau, H.J. (2005), Politics among nations, translated by Moshirzade, M., Tehran Political and International Studies Office. [In Persian]

19. Mosalanejad, A. (2014), Institutionalism and globalization, Tehran, Tehran University Publications. [In Persian]

20. Muir, R. (2000), Political Geography: A new introduction. Translated by Mirhaydir, D., Tehran, Geographic Organization of the Armed Forces Publications [In Persian]

21. Murry, E.W. (2006), Geographies of Globalization, published by Routledge.

22. Nosrati, H. R. & Kaviani Rad, J. (2014), Expounding the Functions of Area Debate in the Unitary State, Geopolitical Quarterly Issue 35. 10(3). [In Persian]

23. OTuathail, G., (1996), Critical Geopolitics: The Politics of Writing Global Space (Minneapolis, University of Minnesota Press).

24. Parvin, Kh. (2011) Globalization and its effect on the world transitions and governments, national sovereignty. Politic Quarterly, 40(4).41-62. [In Persian]

25. Peters, B. G. & Pierre, J. (2000), Governance, Politics and the State. London: Macmillan.

26. Rhodes, R. (1997), Understanding Governance: Policy Networks, Governance, Reflexivity and Accountability. Buckingham: Open University Press.pp.15.

27. Rivière, C. (2003); ‎Anthropology Polities,, translated by Fokohi, N. , Tehran, Nashreney Publications. [In Persian]

28. Rosenau, J.N. (1980), The study of global interdependence: Essays on the transnationalization of world affairs (Essays on the analysis of world politics), London, Pinter.

29. Sazmand.B (2004), Introduction to Globalization and Evolution of the Concept of the National Government, Rahbord Quarterly, (32). [In Persian]

30. Smith A.D. (2004), Nationalism: Theory, Ideology, History, translated by Ansari, M. , Tehran. Institute of National Studies. [In Persian]

31. Taylor, P.J, (1993), Political Geography: World Economy, Nation-state and Locality, 3rd End (Harlow Longman).

32. UNESCO (2002), Culture Trade and globalization, Translated by Farahani, F. & Abbasi, S., Tehran Publications Center. [In Persian]

33. Vincent, A. (1997) Theories of the State, translated by Bashiriye, H., Tehran: Nashre ney Publications. [In Persian]

34. Waters, M. (2001), Globalization (2nd edn), London, Routledge.

35. Weiss, L. (1998),The Myth of the Powerless State: Governing the Economy in a Global Era, Cambridge: Polity Press.

36. Williams, M. (1996), Nothing Succeeds Like Success? Legitimacy and International Relation, in Holde, N. the ethics Dimension of Global Change (London).

37. Youngs, G. (2001), the Taylor Guide to Globalization: reflections on some of the signpost, Political Geography, 20.

38. Zain al-Abedin, Y. & Shirzad, Z. (2014), The Analysis of the Realm of States Sovereignty in the Post-Modern, World Politics A Quarterly Journal, 3( 3). 125-151.[In Persian]