ارزیابی راهبردی وضعیت تکوین مدیریت یکپارچۀ کلان‌شهر تبریز

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 2، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3، اسفند 1394، صفحه 15-26   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v2i2.22034

نویسندگان

مهدی عبداللهی^{* 1}؛ مجتبی ولی بیگی²

¹دانشگاه تبریز

²مرکز آموزش عالی فنی‌مهندسی بوئین‌زهرا، قزوین

چکیده

در غیاب مدیریت واحد شهری، تداخل در امور و فعالیت‌های موازی از توان مدیریتی شهر کاسته و خود مانعی برای سستی یا توقف جریان مدیریت مطلوب می‌شود. روش تحقیق این پژوهش تلفیقی از روش کمّی و کیفی است و پژوهش براساس مصاحبه‌های عمیق، مطالعات اسنادی و کمّی‌سازی عوامل راهبردی انجام شده است. به‌منظور تعیین موقعیت راهبردی مقصد و اولویت‌بندی عوامل درونی و بیرونی و تعیین نوع استراتژی‌های چهارگانه در راستای اهداف از ابزار IEA استفاده شد و در نهایت با استفاده از روش QSPM اولویت‌های راهبردی تعیین شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که نمرۀ نهایی عوامل داخلی شهر تبریز برابر با 21/2 است که از نظر عوامل داخلی در ارتباط با مدیریت واحد شهری دچار ضعف است. همچنین نمرۀ نهایی عوامل خارجی نیز در همین راستا برابر با 10/2 است که نشان از نبود واکنش مناسب مدیریت شهری در ارتباط با فرصت‌ها و تهدیدها دارد. با توجه به ماتریس عوامل داخلی و خارجی نیز، شهر تبریز از نظر مدیریت واحد شهری موقعیت تدافعی دارد. راهبردهای پیشنهادی، ایجاد سازوکار تحقق مدیریت واحد شهری در قالب اقدام‌ها، قوانین و تصمیم‌ها در سطح ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط، بهره‌گیری از تجربیات و راهبردهای کشورهای پیش‌رو براساس پتانسیل‌های بومی‌محلی و در نهایت تقویت جایگاه شوراهای اسلامی و افزایش اختیارات قانونی آن‌ها به‌منظور مشارکت هرچه‌بیشتر شهروندان است.

کلیدواژه‌ها

مدیریت واحد شهری؛ برنامه‌ریزی راهبردی؛ تحلیلSWOT؛ کلان‌شهر تبریز

مراجع

1. اکبری، ح. (1383). مدیریت توسعه و نهادهای مدنی. دوفصلنامۀ علوم اجتماعی، 1(2)، 41-55

2. دیوید، ف. آر. (1387). مدیریت استراتژیک. ترجمۀ علی پارسیان و محمد اعرابی. تهران، ایران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی

3. رضوانی، ع. ا. (1380). اکوتوریسم و نقش آن در حفاظت محیط زیست. ماهنامۀ اطلاعات سیاسی اقتصادی، 16(174)، 122-177

4. رهنما، م. (1380).‌ پارادیم بهبود مدیریت شهری (با تکیه بر شهر مشهد). فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، 16(61)، 62-72

5. سعیدنیا، ا. (1379). مدیریت شهری. تهران، ایران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور

6. سعیدی، ع. (1388). دانشنامة مدیریت شهری و روستایی، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور. تهران، ایران: مؤسسه فرهنگی، اطلاع‌رسانی و مطبوعاتی

7. شیعه، ا. (1382). لزوم تحول مدیریت شهری در ایران. جغرافیا و توسعه، 1(1)، 37-62

8. کاظمیان، غ.، و میرعابدینی، س. ز. (1390). آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شهری. نشریۀ هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 3(46)، 27-38

9. صرافی، م. (1381). بنیادهای توسعۀ پایدار کلان‌شهر تهران. مجلۀ شهروند‌مداری، 1(11)، 23-29

10. علی‌احمدی، ع.، فتح‌الله، م.، و تاج‌الدین، ا. (1382). نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک. تهران، ایران. تولید دانش

11. علی‌احمدی، ع. (1383). برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات. تهران، ایران: تولید دانش

12. مزینی، م. (1378). بررسی ساختار مدیریت شهری در ایران. تهران، ایران: انتشارات مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری.

13. مکنون، ر. (1376). تحقیقات در فرآیند توسعۀ پایدار. فصلنامۀ رهیافت، 1(17)، 1-3

14. نیلی‌آرام، ع. (1377). خلاقیت و نوآوری در سازمان. مجلۀ تدبیر، ، 85، 23-26

15. Burgess, R., Carmona, M., & Kolstee, T. (Eds.) (1997). The challenge of sustainable cities: Neoliberalism and urban strategies in developing countries. London: Zed Books

16. Button, K. J. (1992). Market and government failures in environmental policy: The case of transport. Paris: OECD

17. Madanipour, A. (2001). "How relevant is ‘planning by neighborhoods’ today?". Town Planning Review, 72(2), 171-191

18. Mcgill, R. (1998). Urban management in developing countries. Viewpoints in Cities, 15(6), 463–471

19. Olsen, J., & Haslett, T. (2002). Strategic management in action. Systemic Practice and Action Research, 15(6), 449-464

20. Rakodi, C. (1991). Cities and people: Towards a gender-aware urban planning process? Public Administration and Development, 11, 541-559

21. Sharma, S. K. (1989). Municipal management. Urban Affairs Quarterly-India, 21(4), 47- 53