بررسی توزیع جغرافیایی ناهنجاری‌های ترافیکی در مناطق شهر مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 3، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3، اسفند 1394، صفحه 27-38   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v2i2.22529

نویسندگان

عزت اله مافی¹؛ هومن شاداب مهر^{* 2}

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد- واحد بین الملل

چکیده

ناهنجاری‌های ترافیکی نمادی از فرهنگ ترافیک حاکم بر جامعه و عامل تحمیل هزینه‌های سنگینی به جامعه هستند. هدف از این پژوهش، تعیین توزیع جغرافیایی ناهنجاری‌های ترافیکی در شهر مشهد و یافتن ارتباطی منطقی بین خصوصیات جغرافیایی مناطق و میزان وقوع ناهنجاری‌های ترافیکی است. مبنای نظری پژوهش، نظریۀ رشد هوشمند شهری و روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی است. شمارش ناهنجاری‌های ترافیکی در اسفندماه سال 1391 به کمک روش فیلمبرداری انجام شده و اطلاعات حجم ترافیک از بانک اطلاعاتی سیستم یکپارچه کنترل هوشمند چراغ‌های راهنمایی شهر مشهد به‌دست آمده است. نمونۀ آماری تحقیق شامل 26 تقاطع از مجموع 189 تقاطع مجهز به چراغ فرماندهی در شهر مشهد است که نرخ وقوع دو نوع از ناهنجاری‌های عمدۀ ترافیکی در آن‌ها تعیین شده است. بررسی ارتباط بین خصوصیات مناطق با ناهنجاری‌های ترافیکی به کمک نرم‌افزار SPSS انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد توزیع جغرافیایی ناهنجاری‌های ترافیکی در مناطق مختلف شهر مشهد یکسان نیست و از نظر نرخ وقوع ناهنجاری ترافیکی در ساعت، رتبۀ اول تا سوم به‌ترتیب مربوط به مناطق 4، ثامن و 6 است. همچنین مشخص شد بین نرخ وقوع ناهنجاری‌های ترافیکی با تراکم جمعیتِ منطقه رابطه‌ای مستقیم وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

ناهنجاری‌های ترافیکی؛ رشد هوشمند؛ فرهنگ ترافیک؛ توزیع جغرافیایی؛ شهر مشهد

مراجع

1. برگ‌گل، ا.، و رضازاده‌جودی، ح. (1389، آذرماه). بررسی عوامل دخیل در تصادفات با استفاده از تئوری مجموعه‌های ناهموار مقالۀ ارائه‌شده در دهمین کنفرانس بین‌المللی حمل‌ونقل و ترافیک (به همّت محمود صفارزاده)، سازمان ترافیک تهران، مرکز همایش های برج میلاد

2. بریری، م.، و اسماعیلی، ع. (1389، آذرماه). نقش ویژگی‌های شخصیتی در رانندگی پُرمخاطره. مقالۀ ارائه‌شده در دهمین کنفرانس بین‌المللی حمل‌ونقل و ترافیک (به همّت محمود صفارزاده)، سازمان ترافیک تهران، مرکز همایش های برج میلاد

3. بهبهانی، ح.، قهرمانی، ح.، امینی، ب.، و احمدی‌نژاد، م. (1372). مهندسی ترافیک (تئوری و کاربرد). تهران، ایران: سازمان حمل‌و‌نقل و ترافیک تهران

4. پورمحمدی، م.، و قربانی، ر. (1382). ابعاد و راهبردهای پارادایم متراکم‌سازی فضاهای شهری، نشریۀ مدرس علوم انسانی، 1(29)، 85-108

5. سازمان ترافیک. (1391). هشتمین آمارنامۀ حمل‌ونقل و ترافیک شهر مشهد. مشهد: سازمان حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری

6. شاداب‌مهر، ه. (1388). رفتارهای ناهنجار ترافیکی در تقاطع‌های چراغ‌دار شهر مشهد؛ بررسی، تعریف و مکانیزم جمع‌آوری اطلاعات. مقالۀ ارائه‌شده در دومین همایش بین‌المللی حوادث رانندگی و جاده‌ای، دانشگاه تهران

7. شاقلی، ر. (1386). روش‌های تحقیق علمی و اصول نگارش. مشهد، ایران: آهنگ قلم

8. شهرداری مشهد. (1390). آمارنامۀ شهر مشهد. مشهد: معاونت برنامه‌ریزی و توسعۀ شهرداری مشهد، مشهد

9. عباس‌زاده، غ.، و اکبری‌مطلق، م. (1389، آذرماه). ارزیابی روند توسعۀ شهری با توجه به معیارهای پایداری. مقالۀ ارائه‌شده در نخستین همایش توسعۀ پایدار شهری، دانشگاه تهران

10. مهندسین مشاور طرح هفتم. (1391). گزارش بهنگام‌سازی مطالعات جامع حمل‌و‌نقل مشهد. مشهد: سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری

11. نظری، ح.، سقا، ا.، و امیرسلیمانی، ن. (1391، اسفندماه). ارائه مدل پیش‌بینی میزان تخلفات رانندگان براساس جایگاه اجتماعی و رفتار ترافیکی. مقالۀ ارائه‌شده در دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، سازمان ترافیک تهران، مرکز همایش های برج میلاد

12. یعقوبی، ح. (1379). بررسی نقش عوامل انسانی در بروز تصادفات رانندگی در ایران. مجلۀ روانپزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، 6(21)، 60-67

13. Beckmann, J. (2007). Social and economic consequences of road traffic injury in Europe. Brussels, Belgium: European Transport Safety Council

14. Deakin, E. (2001). Sustainable development and sustainable transportation. Berkeley, CA: Institute of Urban and Regional Development, University of California at Berkeley

15. Karaca-Mandic, P., & Ridgeway, G. (2010). Behavioral impact of graduated driver licensing on teenage driving risk and exposure. Journal of Health Economics, 29(1), 48–61

16. Leal, N. L. (2010). Illegal street racing and associated (hooning) behaviours (Unpublished doctoral dissertation). Queensland University of Technology, Brisbane, Australia

17. Mohan, D., Tiwari, G., Khayesi, M., & Nafukho, F. M. (Eds.). (2006). Road traffic injury prevention training manual. Geneva, Switzerland: World Health Organization

18. NZ Transport Agency. (2011). School traffic safety team manual. Wellington, New Zealand: NZ Transport Agency

19. Parker, M. R., & Zegeer, C. V. (1998). Traffic conflict techniques for safety and operations: Engineers guide. Washington, DC: National Technical Information Service

20. Peden, M., Scurfield, R., Sleet, D., Mohan, D., Hyder, A. A., Jarawan, E., & Mathers, C. (Eds.). (2004). World report on road traffic injury prevention. Geneva, Switzerland: World Health Organization

21. The Social Issues Research Centre. (2004). Sex differences in driving and insurance risk: An analysis of the social and psychological differences between men and women that are relevant to their driving behaviour. Oxford, England: The Social Issues Research Center

22. Watling, C. N., & Leal, N. L. (2012, August). Exploring perceived legitimacy of traffic law enforcement. Paper presented at The ACRS 2012 National Conference, Sydney, Australia

23. World Health Organization. (2011). Mobile phone use: A growing problem of driver distraction. Geneva, Switzerland: World Health Organization