تحلیل کمّی و کیفی روند رشد و مکان یابی خدمات برتر در سکونتگاههای روستایی شهرستان مشهد

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 8، آذر 1386   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v5i8.4220

نویسنده

شایان شایان^*

چکیده

در مطالعات روستایی ایران، کمبود تحلیل کیفی توزیع عملکردها، به‌ویژه خدمات برتر از طریق ارزشیابی موانع دسترسی به آنها کاملاً مشهود است. یکی از نتایج این ارزشیابی، به چالش کشاندن مکان‌یابی‌هایی است که عمدتاً در قالب رهیافت اوزالیدی – غیر مشارکتی ، به وقوع پیوسته است. مقاله‌ی حاضر با بررسی روند رشد، مکان یابی و سنجش مشکلات دسترسی خدمات برتر طیّ سال‌های 85- 1345 با استفاده از روش‌های توصیفی- تحلیلی، تداومی – مقطعی ونیز ارزشیابی سریع روستایی در سطح روستاهای شهرستان مشهد، به نتایج مهمی دست یافته است. از جمله‌ی این نتایج عبارت‌اند از: وقوع رشد معنادار در سطوح برخورداری، گوناگونی شدید و معنادار دهستان‌های سیزده‌گانه از نظر سطوح برخورداری (بعد کمّی) و مشکل دسترسی (بعد کیفی) و از همه مهمتر، نبود رابطه‌ی معنادار میان دو متغیّر اصلی تحقیق، یعنی سطح برخورداری و مشکل دسترسی به خدمات برتر. از نظر فضایی، «دهستانهای طوس، درزاب، کارده و تبادکان (همه از بخش مرکزی) و آبروان و سرجام» و از جنبه‌ی نوع خدمات، «دبیرستان، مرکز بهداشتی- درمانی و بانک» بالاترین ضریب مشکل دسترسی را تحمّل می‌کنند. بنابراین اجرای هر چه سریع‌تر مصوّبه‌ی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در خصوص سطح بندی سکونتگاههای روستایی، البته با رهیافتی مشارکتی، از اولویّت برخوردار است.
واژگان کلیدی: خدمات برتر، سطح برخورداری، مشکل دسترسی، روستاهای مشهد.