روند تغییرپذیری فرین های دما با استفاده از شاخص های تغییر اقلیم در ایران

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، شهریور 1391، صفحه 17-28   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v1i2.18617

نویسندگان

بهلول علیجانی^{* 1}؛ احمد روشنی¹؛ فاطمه پرک¹؛ روح الله حیدری²

¹دانشگاه خوارزمی تهران

²دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

در این پژوهش تغییرپذیری فرین های دما در دهه های اخیر در ایران بررسی شده است. برای انتخاب ایستگاه ها به پراکندگی مکانی مناسب و طولانی مدت بودن سری داده ها و میزان داده های گمشده توجه شده است. سپس، 60 سری روزانه دما در دوره زمانی 1961-2006 برای تحلیل انتخاب شده و 18 شاخص از مجموعه شاخص های تغییر اقلیم مورد تایید گروه بین المللی(WMO–CCL/CLIVAR)، استفاده شده است. برای تشخیص تغییرپذیری روندها، آزمون من کندال و مدل رگرسیون خطی و برای تعیین خود همبستگی خطاهای رگرسیون نیز آزمون دوربین واتسون بکارگیری شده است. نتایج مطالعه نشان دهنده افزایش دمای هوا در ایستگاه ها است. شاخص های میانگین حداقل دما، میانگین حداکثر دما، شب های گرم، شب های گرمسیری و تداوم دوره های گرم روند افزایشی را در کل کشور نشان می-دهند و شاخص های محدوده دمای روزانه (DTR) و تداوم دوره های سرد در بیشتر نقاط کشور دارای روند منفی هستند. به طور کلی، طول فصل رویش و روزهای گرم، در بیشتر مناطق کشور در حال افزایش و شب های سرد با کاهش همراه است. روندهای حاکی از سردشدگی تنها در منطقه زاگرس جنوبی و به ویژه ایستگاه شهرکرد دیده می شود. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که دما در بیشتر مناطق کشور در حال افزایش است و مقدار این افزایش در مناطق مرکزی که دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک هستند، از شدت بیشتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

تغییرپذیری اقلیم؛ فرین های اقلیمی؛ دما و ایران

مراجع

Alexander, L., & et al., 2006. Global observe d change s in daily climate extreme s of temperature and precipitation. J . Geophys. Res , 111, D05109, doi:10.1029/2005JD006290.

Alijani, B. 1997. Temporal changes of Tehran temperature. In Conference Proceedings of first regional on Climate Change, (pp. 22–24). Tehran.

Asadi, A., & Heydari, A., 2011. Analysis of temperature and precipitation changes of Shiraz during the period of 1951-2005. Geography and Environmental Planning Journal , 41, 39-42.

Barlow, M., Cullen, H., & Lyon, B., 2002. Drought in central and Southwest Asia: La Ni ˜na, the Warm Pool and Indian Ocean precipitation. Journal of Climate , 15 (7), 697–700.

Collins, D., Della-Marta, P., Plummer, N., & Trewin, B. 2000. Trends in annual frequencies of extreme temperature events in Australia. Australian Meteorological Magazine , 49, 277–292.

IPCC. 2007. Assessment Report 4, Climate Change 2007: Synthesis Re port. IPCC.

Jahadi Toroghi, M., 2000. Variation of temperature and precipitation of Mashhad during 1951–1994. Iranian Quarterly Geographical R e search Journal , 54 , 151–165.

Jones, P. D., & Moberg, A., 2003. Hemispheric and large-scale surface air temperature variations: An extensive revision and an update to 2001. J. Clim , 16, 206 – 223.

Kanji, G. K., 2006. 100 Statistical Tests (Vol. 3rd Edition). London : SAGE Publications Ltd .

Kary, S., 2010. Spatial and Temporal analysis of heat waves and cold spells in Tehran urban area. Tehran: M.S. Thesis, Tarbiat Moalem University.

Kaviani, M., Gayour, H., & Payandeh, N., 2004. Evaluating the effective temperature over Iran. Quarterly Journal of Geographical Researches , 80, 13540–13549.

Klein Tank, A. M., & K¨onnen, G. P., 2003. Trends in Indices of Daily Temperature and Precipitation Extremes in Europe, 1946–99. J. Climate , 16 , 3665–3680.

Klein Tank, A., Peterson, T., Quadir, D., Dorji, S., Zou, X., Tang, H., et al., 2006. Changes in daily temperature and precipitation extremes in Central and South Asia. Journal of Geophysical Research , 111 : D16105, DOI: 10, 1029/2005JD006316.

Lehner, B., D ¨ oll, P., Alcamo, J., Henrichs, T., & Kaspar, F., 2006. Estimating the Impact of Global Change on Flood and Drought Risks in Europe: A Continental, Integrated Analysis. Climatic Change (2006) 75: 273–299, DOI: 10.1007/s10584-006-6338-4

Moberg, A., & Jones, P. D., 2005. Trends In Indices For Extremes In Daily Temperature and Precipitation In Central And Western Europe 1901–99. Int. J. Climatol , 25, 1149–1171.

Montazeri,M. & Masodian,A., 2010. Temperature Advection Patterns Analysis of Iran in Cold Years. Physical Geography Research, 74, 79-94.

Mudelsee, M., B ¨ orngen, M., Tetzlaff, G., & Gr ¨ unewald, U., 2003. No upward trends in the occurrence of extreme floods in central Europe. Nature , 425, 166–169.

Nazemosadat, M., & Cordery, I., 2000. On the relationships between ENSO and autumn rainfall in Iran. International Journal of Climatology , 20, 47–61.

Nazemosadat, M., & Ghasemi, A., 2004. Quantifying the ENSO-related shifts in the intensity and probability of drought and wet periods in Iran. Journal of Climate , 17 (20), 4005–4018.

New, M., Todd, M., Hulme, M., & Jones, P., 2001. Precipitation measurements and trends in the Twentieth Century. Review Article. Int. J. Climatol , 21, 1889–1922.

Nicholls, N., & Murray, B., 1999. Workshop on indices and indicators for climate extremes: Asheville, NC, USA, 3–6 June 1997. Breakout Group B: Precipitation. Climatic Change , 42, 23–29.

Pedram, M., Rahimzadeh, F., Sahraian, F., & Noohi, K., 2005. Change in the frost free season length and number of frost days in the west and east Azerbaijan provinces. 1st International Conference on Climate Change and the Middle East: Past, Present and Future . Istanbul Technical University, (pp. 20–23). Istanbul.

Radinovi, c., & Curi, c. M., 2009. Deficit and surplus of precipitation as a continuous function of time. Theor. Appl. Climatol , doi:10.1007/s00704-009-0104-2.

Rahimzadeh, F., & Asgari, A., 2003. A Survey on Recent climate change over IRAN. In Proceeding of 14th Global Warming International Conference & Expo , (pp. 27–30). Boston.

Rahimzadeh, F., & Asgari, A., 2005. A look at difference of increase rates of minimum with maximum temperature and at decrease rates of Diurnal Temperature Range (DTR) in Iran. Iranian Quarterly Geographical Research Journal , 73 , 153–171.

Rahimzadeh, F., Asgari, A., & Fattahi, E., 2009. Variability of extreme temperature and precipitation in Iran during recent decades. Int. J. Climatol , 29, 329–343.

Rasooli, A., 2002. Analysis of time series of Tabriz air temperature. Iranian Nivar Journal , 46 , 7–26.

Rasooli, A., 2004. Spatial modeling the wind cooling in the north- west of Iran. Quarterly Journal of Geographical Researches , 80, 13559–13579.

Ryoo, S., Kown, W., & Jhun, J., 2004. Characteristics of wintertime daily and extreme minimum temperature over South Korea. Int. J. Climatol. 24: 145–160, DOI: 10.1002/joc.990.

Tabari, H., & Hosseinzadeh Talaee, Parisa., 2011. Temporal variability of precipitation over Iran: 1966–2005. Journal of Hydrology.396, 313-320. doi:10.1016/j.jhydrol.2010.11.034

Taghavi, F., & Mohammadi, H., 2007. Studying the return period of climatic extreme events in

order to understand their environmental effects. J. Environ. Stud , 43, 11–20.

Trenberth, K., Jones, P., Ambenje, P., Bojariu, R., Easterling, D., Klein Tank, A., et al., 2007. Observation: surface and atmospheric climate change. Climate Change 2007: The Physical Science B asis. Contribution of working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change . UK, New York: Cambridge university press.

Zhang, X., Aguilar, E., Sensoy, S., Melkonyan, H., Tagiyeva, U., Ahmed, N., et al., 2005. Trends in the Middle East climate extreme indices from 1950 to 2003. J. Geophys. Res , 110 (D22104).