بررسی رابطه بین ویژگی‌های شغلی و رفتار شهروندی سازمانی در مرکز آموزش صدا و سیما (با تأکید بر مدل هاکمن و اولدهام)

پژوهش نامه مدیریت تحول

مقاله 4، دوره 3، بهار و تابستان 1390 - شماره پیاپی 5، شهریور 1390، صفحه 68-89   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pmt.v3i5.10865

نویسنده

حبیب ابراهیم پور^*

چکیده

بقاء در محیط نامطمئن و پر رقابت کنونی، سازمان‌ها را به داشتن نیروهایی متخصص و ماهر ملزم ساخته است؛ نیروهایی که فراتر از وظایف تکلیفی خود عمل نمایند، زیرا موفقیت سازمان‌ها به وجود این نیروها بستگی زیادی دارد. عوامل متعدی در شکل‌گیری این رفتار نقش دارند. در تحقیق حاضر این عوامل با توجه به مدل هاکمن و اولدهام مورد بررسی واقع شد و به جای نتایج فردی و سازمانی، رفتار شهروندی سازمان مورد توجه قرار گرفت. تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری تعداد 250 نفر است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بوده و از فنون آماری فراوانی و درصد و ضریب همبستگی برای تجزیه و تحلیل سوال‌ها، رد یا تایید فرضیه‌ها و برای دستیابی به میزان و شدت رابطه متغیرها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد بین ابعاد اصلی شغل با رفتار شهروندی سازمانی(460/0‏R=‎‏)، بین حالت‌های اصلی روانشناختی و رفتار شهروندی سازمانی(647/0‏R=‎‏) و بین ویژگی‌های شغلی با ترکیب دو مولفه ابعاد اصلی و حالت‌های روانی حساس با رفتار شهروندی سازمانی(553/0R= ) رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. در پایان پیشنهاد‌هایی برای بهبود رفتار شهروندی سازمانی در مرکز آموزش صدا و سیما ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

وﻳژگی های ﺷﻐلی؛ اﺑﻌﺎد اﺻﻠﻲ ﺷﻐل؛ حالت ﻫﺎی رواﻧﻲ ﺣﺴﺎس؛ مدل ﻫﺎﻛﻤﻦ و اوﻟﺪﻫﺎم؛ رفتار شهروندی سازمانی

مراجع

- Ang, S., Dye Linn, V. & Begley, T. (2003). The employment relationships of foreign workers versus local employees: a Field of organizational justice, Job Satisfaction, Performance and OCB, Journal of Organizational Behavior, 24,
561-583.
- Bolino, M. & Turnley, W. (2003). Going the extra mile: cultivating and managing employee citizenship behavior, Academy of management executive, 17(3), 60 –71.
- Borman, W.C. & Motowidlo, S.J. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance, In N. Schmitt, W.C Borman, and Associates, Personnel Selection in Organizations, (Eds). San Francisco, CA:
Jossey-Bass
- Brayfield, A. H., & Crockett, W. H. (1995). Employee attitudes and employee performance, Psychological Bulletin, 52, 396–424.
- Castro, A., & Ruiz. (2004). The Influence of employee organizational citizenship behavior customer loyalty, International Journal of Service Industry Management, 15(1), 27-53.
- DiPaola, M,. Tarter, C., & Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: The OCB scale, in wayne K. Hoy & cecil miskel (Eds.) Leadership and reform in american public schools. greenwich, CT: Information
Age.

- Dipaola, M. & Moran, M. T. (2001). Organizational citizenship behavior in schools and its relationship to school climate, Journal of School Leadership, 11, 424-477.
- Garg, P., & Rastogi, R. (2006). Climate profile and OCBs of teachers in public and private schools of India, International Journal of Educational Management, 20(7), 529-541.
- Hackman, J.R. & Oldham, G.R. (1975). Development of the job diagnostic survey, Journal of Applied Psychology, 60, 159-170.
- Hafeznia, M. R. (2008). An introduction to the research method in humanities, Tehran: SAMT publication. (in persian).
- Hodson, R. (2002). Management citizenship behaviour and its consequence, Work and occupations, 29(1), 64-96.
- Iaffaldano, M. T., & Muchinsky, P. M. (1985). Job satisfaction and job performance: A meta-analysis, Psychological bulletin, 97, 251–273.
- Jamshidi, T. (1997). Increasing internal motivation and employes satisfacion according to Hackman and Oldham model, http://research.ui.ac.ir/. (in persian).
- Keshtidar, M. (2002). A Study of the relationship between source of control and stress and compare between faculty managers and sporting groups and Non-Sporting group, Ph.d. dissertation, Tehran University, Tehran, Iran. (in pesian)
- Koopman, R. (2001). The relationship perceived organizational justice and organizational citizenship behaviours: a review literature, Applied Psychology, ms advised by Dr, Richard tafall.
- Mahdad, A. (2005). Industrial and organisational psychology, (Thirth Ed). Tehran: Jangal Publication. (in persian).
- Markoczylivia & xin Katherine. (2004). The virtues of omission in organizational citizenship behaviour, university of californial.
- Moeller, N. L. & Fitzgerald, M. P. (1985). A Meta- Analysis of the relation of job characteristics to job satisfaction, Journal of Applied Psychology, 70(2), 280-289.
- Moorhead & Griffin. (2002). Organisational behavior, Seyed Mehdy Alvani and Gholamreza Memarzade, (Seventh Ed). Tehran: Mervarid Publication. (in persian)
- Moorman R. H. & Blakely G. L. (1995). Individualism- collectivism as an individual difference predictor of organizational citizenship behavior, Journal of Organizational Behavior, 16, 127-142.
- Murphy, A. & king. (2002). Job satisfaction and organizational citizenship behaviour, Journal of Management Psychology, 17(4), 287 – 297.
- Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: the good soldier syndrome, Lexington, MA: Lexington Books.
- Pierie, S. (2000). A study of the relationship between job charactacteristics and employes motivation in Zahedan University, M. A. dissertation, Azad University of Kerman. Kerman, Iran. (in persian)
- podsakoff, M. p.,& Bachrach. (2000). Organizational citizenship behaviours: a critical review or the theoretical and empirical literature and suggestions for future research, Journal of Management, 26(3), 513 – 563.
- Rad, Iraji. (1999). A survey of the relationship between job charactacteristics and employes satisfacion in agricultural Jehad ministry, M. A. dissertation, Allame Tabatabaie University. (in persian)
- Robbins, S. P. (2000). Organisational behavior, (Fifth Ed) Translators. Tehran: Ali Parsaiean and Seyed Mohammad Arabi, , Cultural researcher office, Iran. (in persian)
- Robert H. Moorman & Gerald L. Blakely. (1995). Individualism- collectivism as an individual difference predictor of organizational citizenship behavior. Journal of Organizatioal Behavior, 16, 127-142.

- Toosierad, Gh. (2002). A study of the relationship between job charactacteristics and tendency for tounover in Zahedan University, M. A. dissertation, Azad University of Kerman, Kerman, Iran. (in persian)
- Turnipseed, D. & Murkison, G. (1996). Organization citizenship behaviour: an examination of the influence of the workplace, Leadership and Organization Development Journal, 17(2), 42 – 47.