تحلیل شناختی پاره ای از استعاره های دل در بوستان سعدی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 2، دوره 5، شماره 8، اردیبهشت 1392، صفحه 21-51   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v5i8.34484

نویسندگان

سلیمان قادری نجف آبادی^* ؛ منوچهر توانگر

دانشگاه اصفهان

چکیده

مطالعة حاضر در چهارچوب زبانشناسی فرهنگی به بررسی برخی از مفهوم پردازی های استعاری واژة دل در بوستان سعدی پرداخته است. تحلیل داده ها نشان می دهد که این اندام به شکلی زایا در امر تن آیش ذهن زبانمندان فارسی از طریق یک الگوی فرهنگی مشارکت می جوید و از خلال آن به مفهوم پردازی عناصری از حوزه های مفهومی احساسات (عشق، شادی، غم)، قوای ذهنی (درک کردن، فکرکردن)، ارزش های فرهنگی (بخشندگی، صداقت)، ویژگی‌های شخصیتی (بی رحمی، آگاهی) و طبیعت و ماده (باغ، آیینه) می‌پردازد. مفهوم پردازی احساسات در این میان از تنوع بیشتری برخوردار است؛ لذا می‌توان دل را اندام نمونة اعلا در انتقال احساسات به ویژه «غم» و «عشق»، به-شمارآورد. همچنین معلوم شد که آفرینش عبارات مبتنی بر این اندام، با تبعیّت از نظام‌های استعاری و بهره گیری از ابزارهای شناختی چون استعاره، مجاز و طرحواره های تصویری همراه است.

کلیدواژه‌ها

زبانشناسی فرهنگی؛ استعارات بدنی؛ حوزه های مفهومی؛ بوستان سعدی