سرقت اینترنتی: حدّی یا تعزیری؟

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقاله 2، دوره 42، شماره 1 - شماره پیاپی 84، خرداد 1389   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v0i0.3163

نویسندگان

علی اکبر ایزدی فرد^{* 1}؛ علی پیردهی حاجیکلا²

¹استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

²کارشناس ارشد رشته فقه و حقوق اسلامی

چکیده

یکی از موضوعات نوظهور در عرصه ارتباطات جهانی و در فضای مجازی ، سرقت اینترنتی است که متأسفانه روز به روز به دلیل نبود قانونی مدوّن بر مرتکبین آن افزوده می شود. از طرف دیگر می دانیم که ماهیت سرقت اینترنتی که در محیط مجازی اینترنت واقع می شود ، غیر از سرقتی است که در دنیای ملموس غیراینترنتی رخ می دهد. از اینرو این سؤال مطرح است که آیا سرقت اینترنتی همان سرقت مصطلح فقهی است؟ تحقّق شرایط آن چگونه است ؟ آیا در سرقت اینترنتی همانند سرقت فیزیکی ، صاحب مال از عین مال خود محروم می شود؟ آیا داده ها و اطلاعات مال محسوب می گردند ؟ آیا به اجرا گذاشتن کُدِ رمز (شکستن قفل )، مصداق هتک حرز است؟ مجازات کیفری در سرقت اینترنتی چیست؟ حدّ است یا تعزیر؟
هدف ما در این مقاله ضمن تبیین ماهیت سرقت اینترنتی ، پاسخ به سؤالهای مطرح شده و در نهایت، تعزیری دانستن سرقت اینترنتی آن هم فقط به دلیل عدم تحقّق یکی از شرایط سرقت ـ یعنی اخذ فیزیکی ـ و نیز ارائة شیوه های نو و جدید در تعزیر کاربَر سارق است.

کلیدواژه‌ها

سرقت اینترنتی؛ سرقت فیزیکی؛ حدّ؛ تعزیر

مراجع

 قرآن مجید.

آخونـد خراسانی، ملاّ محمدکاظـم، حاشیه کتـاب المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و

ارشاد اسلامی، 1416 ق.

ابن ادریس، ابومنصورمحمد، السّرایر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ در سلسلة الینابیع الفقهِیّة، علی اصغر مروارید، بیروت، مؤسسه فقه الشّیعة و الدّار الاسلامیّة، 1410 ق.

 ابن براج، قاضی عبدالعزیز، المهذّب، چاپ در سلسلة الینابیع الفقهیّة.

 ابن قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی فی فقـه الامام احمـد بن حنبل، بیروت، داراحیاء

التّراث العربی، بی تا.

ابن منظور، محمد بن مکرّم، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التّراث العربی و مؤسّسه  التاریخ العربی، 1418 ق.

ابوجیب، سعدی، القاموس الفقهی، دمشق، دارالفکر، 1408 ق.

امام خمینی، روح الله الموسوی، تحریر الوسیله، تهران، مکتبه العلمیّه الاسلامیّه، بی­تا.

ـــــــــــــ، الرسائل، قم، مؤسسة اسماعیلیان، چاپ سوم، 1410ق.

بجنوردی، سید میرزاحسن، القواعد الفقهی، قم، دارالکتب العلمیّه، 1389 ق.

البهوتی الحنبلی، منصور بن یونس، کشّاف القناع عن متن الاقناع، بیروت، دارالکتب العلمیّه، 1418 ق.

جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، داراحیاء التّراث العربی، 1406 ق.

راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، تهران، المکتبه المرتضویّه، بی تا.

زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلّته، دمشق، دارالفکر، 1409 ق.

شرتونی، سعید الخوری، اقرب الموارد، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، بی­تا.

شیرازی، ابواسحاق ابراهیم، المهذّب فی فقه الامام الشافعی، چاپ دارالمصادر الفقهیّه، علی اصغر مروارید، بیروت، دارالتّراث، 1421ق.

شهید ثانی، زین الدّین الجبعی العاملی، الرّوضة البهیّة فی شرح اللّمعة الدّمشقیّة، بیروت، دارالعالم الاسلامی، بی­تا.

شیخ انصاری، مرتضی، المکاسب، بیروت، مؤسسه النّعمان، 1410 ق.

شیخ حرعاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة الی تحصیل مسایل الشریعة، بیروت، دار احیاء التراث العربیة،1403ق.

شیخ طوسی، ابوجعفرمحمد، المبسوط فی فقه­الامامیّه، تهران، المکتبه المرتضویّه، بی تا.

صافی گلپایگانی، لطف الله، التّعزیر، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1363.

طباطبایی، سید علی، ریاض المسایل فی بیان الاحکام بالدلایل، بیروت، هیأت تألیف دارالهدی، 1412 ق.

طبرسی، ابوعلی فضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، مکتبه العلمیّه الاسلامیّه، بی تا.

علاّمه حلّی، حسن بن یوسف، مختلف الشّیعه فی احکام الشّریعه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1417 ق.

کاشانی(کاسانی)، علاء الدّین ابوبکر، بدائع الصّنایع فی ترتیب الشّرایع، دارالمصادر الفقهیّه.

محقق اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة و البرهان، قم، مکتب الاعلام الاسلامی ، 1416 ق.

محقق حلّی، ابوالقاسم نجم الدّین، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، انتشارات انقلاب، بی تا.

لنگرودی، محمد جعفر جعفری، حقوق اموال، تهران، انتشارات مشعل آزادی،1356.

مأوی، مجله قوه قضائیه، شماره 8، مورخه 29/6/82 .

مشکینی، علی، مصطلحات الفقه، قم، نشر الهادی، 1419ق.

مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، گردآوری : ابوالقاسم علیان نژادی ، قم ، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع) ، 1384.

موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه الحدود و التّعزیرات، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1413ق.

نجفی ، محمد حسن ، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام ، تهران ، دارالکتب الاسلامیّه، 1365.