انتظام ساختار عملکردی سکونتگاههای روستایی با تأکید بر الگوی تخصیص مکانی خدمات (مطالعه موردی: شهرستان کلات)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 7، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10، آذر 1387   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v6i10.4273

نویسندگان

مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای^* ؛ ولایتی ولایتی؛ یاسوری یاسوری؛ اکبرقلی اکبرقلی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف انتظام شبکه‌ی نامناسب و ناهمگون سکونتگاههای روستایی منطقه، به منظور پایدارسازی جمعیت روستایی شکل گرفته است. در این ارتباط از روش‌های آماری تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای و نیز ازالگوی تخصیص مکانی در محیط GIS استفاده شده است. تحلیل‌های آماری نشان داد که منطقه از انتظام ساختار عملکردی مناسبی برخوردار نبوده و انتظام سبب ناپایداری سکونتگاههای روستایی منطقه شده است. به منظور ایجاد انتظام سلسله مراتب عملکردی سکونتگاهها پس از بررسی‌های همه جانبه، لایه‌های اطّلاعاتی در محیط GIS مورد تحلیل قرار گرفت و بر اساس معیار دسترسی‌ها و فاصله، از الگوی تخصیص مکانی استفاده شد. بر این اساس سکونتگاههای روستایی در منطقه به چهار سطح: منظومه‌ها (روستا- شهر زاوین در دهستان زاوین و روستا- شهر لایین در دهستان هزار مسجد)، مجموعه‌ها (روستاهای قلعه نو در دهستان زاوین، ارچنگان و گرو در دهستان کبود گنبد)، حوزه‌ها (روستاهای قله زو، ژرف، ایده لیک و جلیل آباد در دهستان کبود گنبد، روستاهای چنار، برده و قلیچ آباد در دهستان زاوین، روستاهای امیر آباد، آب گرم و چهچهه در دهستان پساکوه و بالاخره روستای رباط در دهستان هزار مسجد) و اقمار (49 روستا) تعیین و پیشنهاد می‌شود.
کلید واژه‌ها: سکونتگاههای روستایی، ساختار عملکردی، الگوی تخصیص مکانی، شهرستان کلات.