ارزیابی اثر کاربرد سویه‌هایی از باکتری سودوموناس برعملکرد و اجزای عملکرد گندم در سطوح مختلف فسفر

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 3، دوره 1، شماره 1، فروردین 1388   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i1.2652

نویسندگان

شهرام رضوان بیدختی^{* 1}؛ علیرضا دشتبان¹؛ محمد کافی²؛ سارا سنجانی²

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

کاربرد کودهای زیستی به ویژه باکتری‌های محرک رشد گیاه به جای مصرف کودهای شیمیایی از مهمترین راهبردهای تغذیه‌ای در مدیریت پایدار بوم نظام‌های کشاورزی می‌باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی اثر باکتری‌های سودوموناس در سطوح مختلف فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم کویر آزمایشی در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان اجرا شد. آزمایش بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. عامل اصلی شامل 5 سطح کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل (0P، 1P، 2P، 3P و 4P) به ترتیب ( 0، 60 ، 90 ، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار ) و عامل فرعی شامل چهار سطح (0S، 1S، 2S و 3S) به ترتیب (تیمار بدون تلقیح (شاهد) و سه سطح سویه‌های سودوموناس پوتیدا 21 ، سودوموناس پوتیدا 158 و سودوموناس فلورسنس 168) بود. نتایج نشان داد که تعداد سنبله، تعداد دانه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک به طور معنی داری تحت تأثیر سطوح مختلف کود فسفر، باکتری و اثر متقابل آن‌ها قرار گرفتند. حداکثر عملکرد دانه به مقدار 7633 کیلوگرم در هکتار از تیمار تلقیح با سودوموناس فلورسنس 168 به همراه مصرف 90 کیلوگرم در هکتار سوپر‌فسفات تریپل حاصل شد. با توجه به عملکرد مناسب سودوموناس فلورسنس 168 می‌توان چنین نتیجه گرفت که در شرایط کاهش استفاده از کودهای فسفاته، این سویه قادر است ماده خشک تولیدی و عملکرد دانه را در حد قابل قبولی افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

باکتری های سودوموناس؛ سوپر فسفات تریپل؛ عملکرد

مراجع

Ardakani, M.R., 2001. Ecology. Tehran University press, Iran, pp: 256. (In Persian with English summary).

2- Ardakani, M.R., 2000. Evaluation of application of biological fertilizers in sustainable wheat cultivation. Ph.D.

Thesis. Islami Azad Univ Tehran., Iran. (In Persian with English summary).

3- Arun, K.S., 2002. A Handbook of Organic Farming Pub. Agrobios, India.

4- Fikrettin, S., Çakmakçi, R., Kantar, F., 2004. Sugar beet and barley yields in relation to inoculation with N2-fixing

and phosphate solubilizing bacteria. Plant. Soil. 7, 123-129.

5- Freitas, J.R.de., Banerjee, M.R., Germida, J.J., 1997. Phosphate-solubilizing rhizobacteria enhance the growth and

yield but not phosphorus uptake of canola (Brassica napus L.). Biol. Fert. Soils. 24, 358-364.

6- Kim, K.K., Jordan, D., MacDonald, G.A., 1989. Entro bacter agglomerans, phosphate solublizing bacterial activity

in soil: effect of carbon sources. Soil. Biol. Biochem. 89, 995-1003.

7- Loheurte, F., Betrthlin, J., 1988 . Effect of a phosphate solublizing bacteria on maize grow and root exudation over

four levels of lobile phosphorus. Plant. Soil. 105, 11-17.

8- Moalem, A.H., Eshghizade, H.R., 2007. Application of biological fertilizers: benefits and limitations. In: Second

National Congress of Ecological Agriculture, Iran, Gorgan, pp: 47. (In Persian with English summary).

9- Pamella, A.C., Steven, S.H., 1982. Inorganic phosphate solubilization by rhizospher in a zostera marin community .

Can. J. Microbiol. 28, 605 – 610.

10- Patidar, M., 2001 . Integrated nutrient management in sorghum (Sorghum biclor) and its resideul effect on wheat

(Triticum aestivum). Indian. J. Agr. Sci. 71, 587 – 590.

11- Poudel, D.D., Hoawath,W.R., Lanini, W.T., Temple, S.R. Van Bruggen, A.H.C., 2002. Comparison of soil N

availability and conventional farming systems in northern California. Agr. Ecosyst. Environ. 90, 125-137.

12- Rasouli Sadaghiani, M.H., Khavazi, K., Rahimian, H., Malakouti, M.J., Asadi rhamani, H., 2006. An Evaluation of

the potentials of indigenous Fluorescent Pseudomonads of wheat rhizosphere for producing siderophore. J. Soil.

Water. Sci. 20, 134-143.

13- Saleh-Rastin, N., 2001. Biological fertilizers and their roles on sustainable agriculture.

14- Emergency of production biological fertilizers in Iran. Educational Agriculture press. Ministry of Jihad-e-

Agriculture. Karaj, Iran. (In Persian with English summary).

15- Saleh-Rastin, N., 2005. Sustainable management from viewpoint of soil biology. Agricultural Research, Education

& Extension Organization (AREEO). Agricultural Ministry, Tehran, Iran. (In Persian with English summary).

16- Redy, N.R.N., Ahlawat, l.P.S., 1998. Response of (Cicer arietinum) genotypes to irrigation and fertilizers under

Late–sow conditions. Indian. J. Agron.7, 95-101.

17- Reyes, I., Brnir, L., Simard, R., Antoun, H., 1999. Characterstic of phosphate solubilization by an isolate of a

tropical penicillium regulusum and uv-induced mutants. FEMS. Microbiol. Ecol. 23, 291-295.

18- Shah, P., Kakar, K.M., Zaha, K., 2001. Phosphorus use efficiency of Soybean as effected by Phosphorus application

and Inoculation. Plant Nutrition Food Security and Sustainabiliy of Agro Ecosystem. 92, 670-671.

19- Sharma, A.K., 2002. Bifertilizers for sustainable agriculture. Agrobios Indian Publications .456.

20- Sharma, S., Prasad, N.R., 2003. Yield and P uptake by rice and wheat grown in a sequence as influenced by

phosphate fertilization with diammonium phosphate and Mussoorie rock phosphate with or without crop residues

and phosphate solubilizing bacteria. J. Agr. Sci. 141, 359-369.

21- Tohidi-Moghadam, H.R., Nassiri, M., Zahedi, H., Hamidi, A., Sharghi, Y., 2007. Application of phosphorus

fertilization with phosphate solubilizing bacteria in variety of grain maize. In: Second National Congress of

Ecological Agriculture, Iran, Gorgan, pp: 94. (In Persian with English summary).

22- Vazques, P., Holguin, G., Puente, M.E., 2000. Phosphate solubilizing micro organism associtated with the

rizospherte of mangroves in semi arid coastallagoon. Biol. Fert. Soils. 30, 460-468.

ارزیابی اثر کاربرد سویه هایی از باکتری سودوموناس برعملکرد … 39

23- Wagar, A., Shahroona, B., Zahir, Z.A., Arshad, M., 2004. Inoculation with Acc deaminase containing rhizobacteria

for improving growth and yield of wheat. Pak. J. Agric. 41, 119-124.

24- Whitelaw, M.A., Harden, T.Y. Bender, G.L., 1999. Plant growth promotion of wheat inoculated with penicillium

radicum sp. Nov. Aust. J. Soil. Res. 38, 291-300.

25- Zabihi, H.R., Savagebi, G.R., Khavazi, K., Ganjali, A., 2009. Responses of wheat growth and yield to application of

plant growth promoting rhizobacteria at various levels of phosphorus fertilization. Iran. J. Field. Crop. Res. 7, 41-

51. (In Persian with English summary).