اثر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد زایشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و روغن سه رقم گلرنگ بهاره

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، فروردین 1388   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i1.2653

نویسندگان

بی بی الهه موسوی فر^{* 1}؛ محمدعلی بهدانی²؛ مجید جامی الاحمدی¹؛ محمد سعید حسینی بجد³

¹گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

³گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

با توجه به نقش مهم روغن در تغذیه بشر و همچنین محدودیت منابع آب و اثر آن بر تولید و عملکرد روغن در گیاهان دانه روغنی، آزمایشی به منظور بررسی پاسخ ارقام گلرنگ بهاره به سطوح قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد زایشی، به صورت کرت ای خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1387 انجام شد. کرتهای اصلی شامل چهار سطح قطع آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا مرحله دانه بندی، آبیاری تا مرحله گلدهی و آبیاری تا مرحله تکمه دهی) و کرت های فرعی، سه رقم گلرنگ بهاره (محلی اصفهان، اصفهان28 و IL111) بود. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری تا مرحله تکمه دهی باعث کاهش معنی دار تعداد طبق در بوته، تعداد طبق بارور در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن شد. در بین ارقام نیز رقم محلی اصفهان بیشترین تعداد طبق، تعداد طبق بارور و تعداد دانه در طبق را دارا بود و رقم IL111 در نقطه مقابل آن قرار گرفت. بیشترین و کمترین عملکرد دانه و روغن نیز به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و IL111 بود. همچنین در بین اجزای عملکرد، تعداد طبق بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشت. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که رقم محلی اصفهان در تمامی رژیم های قطع آبیاری عملکرد دانه بیشتری تولید نمود، بنابراین این رقم به دلیل بومی بودن و تطابق پذیری بیشتر آن به شرایط ایران، امکان تولید عملکردهای بالاتر را در مقایسه با سایر ارقام در شرایط کمبود آب فراهم می ند.

کلیدواژه‌ها

عملکرد دانه؛ روغن؛ گیاهان صنعتی

مراجع

Behdani, M.A., Jami Al-Ahmadi, M., 2008. Evaluation of growth and yield safflower cultivars in different planting

dates. Iran. Agron. Res. 6(2), 245-254. (In Persian with English summary).

2- Tavakoli, A., 2002. Evaluation of the effect of irrigation disruption in different growth stages on yield and

components yield safflower plant. MSc. Thesis. Fac. Agric. Tehran Univ., Iran. (In Persian with English summary).

3- Jazaeri Nushabadi, M.R., Rezaei, A.M., 2007. Evaluation of relations between parameters in oat cultivars in water

stress and non- stress conditions. Sci. and Met. Agri. and Nat. Sou. 11(1), 265-278. (In Persian with English

summary).

4- Hasanzade, M., Naderi Darbaghshahi, M.R., Shiranirad, A.H., 2005. Evaluation of effects drought stress on yield

and components yield of autumn canola productivity cultivars in Isfahan region. Res. Agri. 1(2), 51-62. (In Persian

with English summary).

5- Rashed Mohasel, M.H., Behdani, M.A., 1994. Evaluation of the effect of cultivar and density on yield and

components yield safflower plant. Sci. Agro. Indu. 8(2), 110-122.

6- Kafi, M., Rostami, M., 2008. Effect of drought stress in reproductive growth stage on yield and components yield

and oil content three safflower cultivars in irrigation with salty water conditions. Iran. Agron. Res. 5(1), 121-131.

(In Persian with English summary).

7- Mousavifar, B.E., Behdani, M.A., Jami Al-Ahmadi, M., 2009. Response of spring safflower cultivars to different

irrigation intervals in Birjand condition. In: proceedings of regional congress on water crisis and drought. Rasht,

Iran, pp. 670-675. (In Persian with English summary).

8- Abel, G.H., 1976. Effects of irrigation regimes, planting date, nitrogen levels, and spacing on safflower cultivar.

Agron. J. 68, 448-451.

9- Arsalan, B., Yildirim, B., Ilbas, A., Dede, O., Okut, N., 1997. The effect of sowing date on yield and yield

characters of varieties oe safflower (Charthamus tinctorius L.). pp. 125-131. Paper presented at the fourth

International Safflower Conference Bary, Italy. June 2-7, 1997.

10- Bradford, K.J., 1994. Water stress and water relations of seed development: A critical review. Crop. Sci. 34, 1-11.

11- Cabuslay, G.S., Ito, O., Alejar, A.A., 2002. Physiological evaluation of responses of rice (Oriza sativa L.) to water

deficit. Plant. Sci. 163, 815-827.

12- Cassato, E., Ventricelli, P., Corlto, A., 1997. Response of hybrid and open pollinated safflower to increasing doses

of nitrogen fertility. Proceedings of the Fourth International Safflower Conference. Italy, Bari, 2-7 June. pp 98-103.

13- Clavel, D., Drame, N.K., Roy-Macauley, H., Braconnier, S., Laffray, D., 2005. Analysis of early responses to

drought associated with field drought adaptation in four Sahelian groundnut (Arachis hypogaea L.) Cultivars.

Environ. Exp. Bot. 54, 219-230.

14- Corleto, A., Cazzato, E., Verticelli, P., 1997. Performance of hybrid and O. P. safflower in two different

mediteranean environments. Proceeding of the Fourth International Safflower Conference. Italy, Bari, 2-7 June. Pp.

215-218.

15- De Souza, P.I., Egli, D. B., Bruening, W.P., 1997. Water stress during seed filling and leaf senescence in soybean.

Agron. J. 89, 807-812.

16- Duysen, M.E., Freeman, T.P., 1974. Effects of moderate water deficits on wheat seedling growth and plastid

pigment development. Plant. Physiol. 31, 262. 266.

17- Ghorpade, D.S., Tambe, S.I., Shinde, P.B., Zore, R.E., 1993. Variability pattern in agromorphological characters in

safflower (Carthamus tinctorius L.). Indian. J. Genet. Pl. Br. 53, 264-268.

18- Hashemi Dezfouli, A., 1994. Growth and yield of safflower as affected by drought stress. Cop. Res. Hisar. 7 (3),

313-319.

19- Koutroubas, S.D., Papakosta, D.K., Doitsinis, A., 2000. Water requirments for castor oil crop (Ricinnus communis

L.) in a Mediterranean climate. J. Agron. Crop. Sci. 14, 33-41.

20- Leonard, J.E., French, D.F., 1969. Growth yield and yield component of safflower as affected by irrigation regimes.

Crop. Sci. 61, 111-113.

21- Paramaswarapa, K.G., 1984. Genetic analysis of oil yield and other quantitative characters in safflower. Agron. J.

17, 83-86.

50 نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد 1، شماره 1، سال 1388

22- Prasad, S., Agrawal, R.K., Chaudhary, B.K., 1992. Correlation and path coefficient studies in hybrids. Third

International Safflower Conference Beijing. China. Pp. 69-75.

23- Rudra naik, V., Gulgangi, G.G., Mallapupr, C.P., Raju, S.G., 2001. Assosiathion analysis in safflower under rain

fed condition. 5th International Safflower Conference, Montana, USA. July 23-27.

24- Steer, B.T., Harrigan, E.K.S., 1986. Rates of nitrogen supply during different developmental stages affect yield

components of safflower (Carthamus tinctorius L.). Field. Crop. Res. 14, 221-23.