تأثیر باکتری‌های تثبیت کننده آزادزی و همزیست نیتروژن بر ویژگی‌های بذری و گیاهچه های بذرهای سویا تولید شده در شرایط آبیاری محدود

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، فروردین 1388   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i1.2654

نویسندگان

حامد هادی^{* 1}؛ جهانفر دانشیان²؛ احمد اصغرزاده³؛ آیدین حمیدی⁴؛ پریسا جنوبی⁵؛ فرشید قوشچی¹؛ محمد نصری¹

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین، ورامین، ایران

²موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

³مؤسسـه تحقیقـات خـاک و آب ایران

⁴مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج، ایران

⁵گروه زیست شناسی دانشگاه تربیت معلم، ایران

چکیده

در این پژوهش تأثیر باکتری‌های تثبیت کننده آزادزی و همزیست نیتروژن بر ویژگی‌های گیاهچه و بذر‌های سویای تولید شده در شرایط آبیاری محدود، در آزمایشگاه و مزرعه در سال 1385 ارزیابی گردید. در آزمایشگاه)، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل بذرهای تولید شده در شرایط آبیاری محدود (آبیاری گیاهان مادری پس از مقادیر 50 (آبیاری مطلوب)، 100 (تنش متوسط)، 150 (تنش شدید) میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A)، رقم (منوکین، ویلیامز و لاین اس.آر.اف× تی3) و تلقیح بذر (تلقیح با برادی‌ریزوبیوم‌ژاپونیکوم، تلقیح با برادی‌ریزوبیوم‌ژاپونیکوم توأم با ازتوباکتر‌کروکوکوم، عدم تلقیح) بود. نتایج نشان دادند که تنش خشکی باعث کاهش سرعت و عدم یکنواختی جوانه‌زنی و ظهور گیاهچه گردید. باکتری تأثیری بر ظهور گیاهچه نداشت ولی پس از رویش وزن خشک برگ و ساقه، سطح برگ و شاخص بنیه گیاهچه را نسبت به عدم تلقیح افزایش داد. در سطوح مختلف آبیاری، تیمارهای تلقیح با باکتری از ارتفاع، وزن خشک برگ، ساقه، گیاهچه و بنیه بیشتری نسبت به عدم تلقیح برخوردار بودند. تلقیح بذرهای حاصل از شرایط تنش شدید با برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم وزن خشک ریشه‌چه را نسبت عدم تلقیح افزایش داد. بنابراین کاربرد باکتری باعث افزایش بنیه گیاهچه بذرهای حاصل از شرایط آبیاری محدود گردید.

کلیدواژه‌ها

بنیه گیاهچه؛ ظهور گیاهچه؛ برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم؛ ازتوباکتر کروکوکوم

مراجع

Abdul-Baki, A.A., and Aderson, j.D., 1973. Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Sci. 13,630-

633.

2- Antoun, H., Beauchamp, C.J., Goussard, N., Chabot, R. and Lalande, R. 1998. Potential of Rhizobium and

Bradyrhizobium species as plant growth promoting rhizobacteria on non-legumes: effect on radish (Raphanus

sativus L.). Plant Soil. 204,57-67.

3- Anonymus, 2008. Hand book for Seedling evaluation (3rd.ed). International SeedTesting Assosiation (ISTA),

Zurich, Switzerland.

4- Apte, R. and Shend, S.T., 1981. Studies on Azotobacter chroococcum. II. Effect of Azotobacter chroococcum on

germination of seeds of agricultural crops. Zentralblatt fur Bakteriologr-Parasiten Kunde. Infektion Skrankheien

und Hygiene. 136, 555-559.

5- Biswas, J.C., Ladha, J.K., Dazzo, F.B., Yanni, Y.G. and Rolfe B.G., 2000. Rhizobial inoculation influences seedling

vigor and yield of rice. Agron J. 92, 880-886.

6- Dakora. F.D., 2003. Defining new roles for plant and rhizobial molecules in sole and mixed plant cultures involving

symbiotic legumes. New Phytol. 157, 39-49.

7- Delouche, J.C., 1980. Environmental effects on seed development and seed quqlity. Hortscience 15 ,775-80.

8- Dorenbos, D.L., Mullen, R.E., and Shibles, R.M., 1989. Drought stress effects during seed fill on soybean seed

germination and vigour. Crop Sci. 29, 476-480.

9- Elis, R.H. and Roberts, E.H., 1980. Towards a rational basis for testing seed quality. In, Seed Production (ed. P.D.

Hebblethwaite), 605-645, Butterworths, London.

10- Hafeez, F.Y., Safdar, M.E., Chaudry, A.U. and Malik, K.A., 2004. Rhizobial inoculation improves seedling

emergence, nutrient uptake and growth of cotton. Aus. J. Exp. Agri. 44, 617-622.

11- Haji Boland, R., Ali Asghar Zadeh, N. And Mehrfar, Z.. 2004. Ecological study in two regions of Azarbyjan and its

effect on plant growth and mineral nutrition of wheat. J. Agricultural Science and Natural Resources, 8th year, No.

2, page 75-90.

12- Halmer, P., 2000. Commercial seed treatment technology. In: Seed Technology and its biological basis, Black, M.,

ed. Pp, 257-286.

13- Hampton, J.G., and Tekrony, D.M., 1995. Handbook of vigor test methods (3rd ed.) International Seed Testing

Association (ISTA) .Zurich, Switzerland.

تأثیر باکتری های تثبیت کننده آزادزی و همزیست … 63

14- Hunter, E.A., Glasbey ,C.A., and Naylor, R.E.L.,1984.The analysis of data from germination tests. J. Agr. Sci. 102,

207-231.

15- Kloepper, J.W., Scher, F.M., Labiret, E.M. and Tipping, B. 1986. Emergence promoting rhizobacteria, descriptions

and implications for agriculture., pp,155-164. in: Iron, sidrophores and plant disease. Ed., Swinburne , T.R.,

Plenume, New York.

16- Kloepper, J.W., Zablotowicz, R.M., Tipping, E.M. and Lifshitz, R., 1991. Plant growth promoting mediated by

bacterial rhizospherecolonizers., pp, 315-326. in: The rhizosphere and plant growth. Eds., Keister , D.L. and

Cregan, P.B., Kluwer Academic Publishers, Netherlands.

17- Marguire, J.D. 1962. Speed of germination-aid in selection and evaluation for seedling emergence and vigour. Crop

Sci. 2, 176-177.

18- McQuilken, M.P., Halmer, P. and Rhodes. D.J., 1998. Application of microorganisms to seeds. In: Formulation of

microbial biopesticdes: beneficial microorganisms, nematodes and seed treatment, Burges, H.D., ed. Pp, 255-285.

Kulwer Academic Publisher, The Netherlands.

19- Meghvansi, M.K., Kamal. P, and Mahna, S.K. 2005. Identification od pH tolerant Bradyrhizobium japonicum

strsins and their symbiotic effectiveness in soybean [Glycine max (L.) Merr] in low nutrient soil. Afr. j. Biotechnol.

4, 663-666.

20- Orchard, T., 1977. Estimating the parameters of plant seedling emergence. Seed Sci. Technol. 5, 61-69.

21- Ram, C., Kumari, P., Singh, O., and Sardana, R.K., 1989. Relationship between seed vigor tests and field

emergence in chickpea. Seed Sci. Technol. 17, 169-177.

22- Sobhani, A., Shirani Rad, A.H. N, Nakhoda, B., Fallahi Daghian A., 2000. Help determine LAI crops. Ministry of

Jihad-e-Agriculture - Agricultural extension and education research organization – Extension branch - part of

biotechnology research.

23- Vessey, J.K. 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as biofertilizer. Plant Soil.255, 271-286.

24- Vieira, R.D., D.M. Tekrony, and D.B. Egli., 1991. Effect of drought stress on soybean seed germination and vigor.

J. seed technol. 16,12-21.

25- Zahir, A.Z., Arshad, M. and Frankenberger (Jr.), W.F., 2004. Plant growth promoting rhizobacteria: applications

and perspectives in agriculture. Adv agron. 81, 1-97.

26- Zhang. H, Daoust. F, Charles. TC, Driscoll. BT, Prithiviraj.B, Smith. DL., 2002. Bradyrhizobium japonicum

mutants allowing improved nodulation and nitrogen fixation of field grown soybean in short season area. J.Agri

Sci. 138, 293-300