نمود جنسیت در کتاب‌American English File

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 5، دوره 47، شماره 2، تیر 1393، صفحه 107-131   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v47i2.30619

نویسندگان

علی روحانی^{* 1}؛ سمیه اکبرپور²

¹گروه زبان انگلیسی، دانشگاه شهرکرد، چهارمحال و بختیاری، ایران

²گروه زبان انگلیسی، دانشگاه شهر کرد، چهارمحال و بختیاری، ایران

چکیده

هنوز جنسیت مشخصة متمایز کننده ای در جوامع کنونی و نیز در کتاب های درسی که بخش عمدة مواد درسی را در تدریس و یادگیری زبان دوم تشکیل می دهد، قلمداد می-گردد. تبعیض جنسیتی و نابرابری باعث ایجاد ایدئولوژی های خاصی در زبان آموزان می شود و حتی می تواند نگرش آن ها را نسبت به یادگیری زبان تحت تأثیر قرار دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تبعیض جنسیتی در کتاب آموزشی American English File (Book 4) بوده است که اخیراً در کلاس های انگلیسی سطح پیشرفته در برخی از آموزشگاه ها و آزمایشگاه های زبان در ایران تدریس می شود. تحلیل متون و تصاویر این کتاب براساس سه معیار اولویت نام بردن جنس مذکر و مؤنث در یک عبارت، نوع مشاغل برای هر یک از دو جنس مذکر و مؤنث و تعداد شخصیت‌های معروف ذکرشده برای هرکدام صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کمی (آمار توصیفی) و کیفی (تحلیل متون) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل کمی و کیفی نشان داد که حضور زنان در متون خواندنی و نیز در تصاویر این کتاب که در یک کشورغربی که مدعی تساوی حقوق مردان و زنان است- نوشته و چاپ شده اند، برپایة برخی از پیش داروی ها و قالب-های ذهنی مبتنی بر تبعیض جنسیتی بوده است.

کلیدواژه‌ها

تبعیض جنسیتی؛ کتاب آموزشی؛ زبان

مراجع

آقاگل زاده، ف.، و غیاثیان، م. (1386). رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی. مجلة زبان و زبان شناسی، 3(1)، 54-39 .

حسینی فاطمی، آ.، و حیدریان، ز. (1389). نمود جنسیت در کتاب‌های درسی زبان انگلیسی دورة دبیرستان و پیش دانشگاهی تحلیل واژگان و محتوا با رویکردی معیارمدار. مجلة مطالعات زبان و ترجمه (دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی)، 42(2)، 92-77 .

سفیری، خ.، و زارع، ز. (1386). بررسی ارتباط کلیشه های جنسیتی و تضاد نقش های زناشویی در زوج های جوان. پژوهشنامة علوم انسانی، 53، 200-177 .

سیف اللهی، س.، و ابراهیمی، م. (1386). نقش و منزلت زن در کتاب های درس فارسی مدارس آموزش و پرورش ایران. پژوهشنامة علوم اجتماعی، 2(1)، 74-49 .

شیخاوندی، د. (1385). بازتاب هویت های جنسیتی در کتاب های تعلیم اجتماعی آموزش ابتدایی و دورة راهنمایی تحصیلی. فصلنامة تعلیم وتربیت (ویژه نامة مسائل آموزش وپرورش دختران)، 87، 120-93 .

میشل، آ. (1389). پیوست های کتاب پیکار با تبعیض جنسی (م. ج. پوینده، مترجم). بازیابی در 20 مهر 1392 از http://www.rouzgar.com/pdf/peyvaste-ketabe-peykar-ba-tabeeze-jensi.pdf

‎Apple, M. (2000). Official knowledge: Democratic education in a conservative age. London: Routledge.

Bourdieu, P., & Passeron, J. (1977). Reproduction in education, society and culture. London: Sage.

Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.

Fairclough, N. (2002). Critical discourse analysis and the marketization of public discourse. In M. Toolan (Ed.), Critical discourse analysis (pp. 69-103). London: Rutledge.

Francis, B. (2000). Boys, girls, and achievement: Addressing the classroom issues. Florence: Routledge.

Gharbavi, A., & Mousavi, S. A. (2012). A content analysis of textbooks: Investigating gender bias as a social prominence in Iranian high school English textbooks. English Linguistics Research, 1(1), 42-49.

Lin, A. (2000). Doing-English-lessons in the reproduction or transformation of social worlds? In N. Mercer (Ed.), English language teaching in its social context: A reader (pp. 271-286). Florence: Routledge.

Mills, S. (1996). Language and gender: interdisciplinary perspectives. London: Longman.

Mineshima, M. (2008). Gender representations in an EFL textbook. Retrieved April 25, 2012, from the World Wide Web:

http://www. niit.ac.jp/lib/contents/kiyo/genko/13/14_MINESHIMA.pdf

Ndura, E. (2004). ESL and cultural bias: An analysis of elementary through high school textbooks in the Western United States of America. Language, Culture, and Curriculum, 17(2), 143-153.

Nissen, U. K. (2013). Is Spanish becoming more gender fair? A historical perspective on the interpretation of gender-specific and gender-neutral

expressions. Linguistic Online, 58(1), 99-117.

Oxenden, C., & Latham-Koeing, C. (2009). American English file 4. Oxford University Press.

Rifkin, B. (1998). Gender representation in foreign language textbooks: A case study of textbooks of Russia. The Modern Language Journal, 82(2), 217-236.

Saarikivi, K. (2012). Gender representation in the finish EFL textbook series: The News Headlines and Smart Moves (Unpublished M.A. thesis). University of Tampere, Finland.

Shafiee Nahrkhalaji, S. (2012). An evaluation of a global ELT textbook in Iran: A two-phase approach. International Journal of Humanities and Social Science, 2(3), 184-191.

Talbot, M. (2003). Gender stereotypes: Reproduction and challenge. In J. Holmes &

M. Meyerhoff (Eds.), Handbook of language and gender (pp. 468-486). Malden: Blackwell.

Van Dijk, T. A. (2000). Ideology and discourse: A multidisciplinary introduction. Retrieved September 10, 2013, from the World Wide Web: http://www. discourse-insociety.org/ideo-dis2.html

Van Dijk, T. A. (2001). Multidisciplinary CDA: A plea for diversity. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of critical discourse analysis (pp. 95-120). London: Sage.

Wodak, R. (1995). Critical linguistics and critical discourse analysis. In J. Verschuren, J. O. Ostaman, & J. Blommaert (Eds.), Handbook of pragmatics-manual (pp. 204-210). Amesterdam: John Benjamins.