بررسی قانون مجاورت هجا در واژه های بسیط زبان فارسی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 2، دوره 6، شماره 10، تیر 1393، صفحه 25-49   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v6i10.23609

نویسندگان

عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا¹؛ فردوس آقا گل زاده¹؛ سکینه نویدی باغی^{* 2}

¹دانشگاه تربیت مدرس

²تربیت مدرس

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان رعایت قانون مجاورت هجا (SCL)، در واژه های بسیط چندهجایی زبان فارسی است. برای انجام این پژوهش، 9553 واژۀ بسیط چندهجایی از فرهنگ لغت یک جلدی مشیری استخراج شد که در آنها 4694 توالی همخوانی در مرز هجاها مشاهده و شیب رسایی در آنها بررسی شد. بررسی ها نشان می دهد که در 45% از توالی ها افت رسایی مشاهده می شود و در 55% از موارد شاهد نقض SCL هستیم. همچنین، در 68% از مجاورت های موجود در واژه های بسیط فارسی سره، شاهد افت رسایی در توالی های همخوانی هستیم. در نتیجه، با وجود اینکه SCL در اکثر توالی های همخوانی فارسی سره رعایت می شود، به طور کلی مجاورت همخوان ها در مرز هجاهای واژه های بسیط بررسی شده محدود به قانون مجاورت هجا نیست.

کلیدواژه‌ها

واج آرایی؛ واژۀ بسیط؛ قانون مجاورت هجا؛ شیب رسایی

مراجع

احمدی، مهدی. (1379). تحلیل منحنی های زیروبمی هجاهای CVزبان فارسی با توجه به طبقۀ رسایی هجا. پایان نامۀ کارشناسی ارشد گروه زبان شناسی دانشگاه تهران.

اسلامی، فیروزه. (1388). بررسی واج آرایی زبان فارسی باستان؛ پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس.

اسلامی، محرم، افشین رحیمی و بهرام وزیرنژاد. (1390). «توزیع رسایی در خوشه‌های دوهمخوانی مرز هجا در زبان فارسی». در پروانه خسروی‌زاده. مجموعه مقالات دومین هم‌اندیشی زبان‌شناسی رایانشی. انجمن زبان‌شناسی ایران، تهران.

انوری، حسن. (1382). فرهنگ فشردۀ سخن؛ تهران: انتشارات علمی.

ثمره، یدالله. (1378). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجاها (ویرایش دوم)؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

دهخدا، علی اکبر. (1325). لغت نامه؛ تهران: دانشگاه تهران، مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا.

صدری‌افشار، غلامحسین، و نسرین حکمی. (1381). فرهنگ معاصر فارسی یک جلدی. تهران: فرهنگ معاصر.

کامبوزیا، عالیه ک. ز. (1385). واج شناسی: رویکردهای قاعده بنیاد. تهران: سمت.

مشیری، مهشید. (1369). فرهنگ زبان فارسی. تهران: انتشارات سروش.

معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی معین یک جلدی. تهران: انتشارات فرهنگ نما.

Ahmadkhani, Mohammad Reza. (2010). "Phonological Metathesis in Persian: Synchronic, Diachronic, and Optimality Theory". Pazhuheshe Zabanha-ye Khareji. 56, 5-24.

Bell, Alan, and Joan B. Hooper. (1978). "Issues and evidence in syllabic phonology". In A. Bell and J. Hooper (Eds.), Syllables and segments. Amsterdam: North Holland Publishing Company, 3-24.

Butskhrikidze, Marika. (2002). The Consonant Phonotactics of Georgian. The Netherlands: LOT.

Crystal, David (2008). A Dictionary of Linguistics and Phonetics (6th ed.); Malden, Oxford & Carlton: Blackwell.

Clements, G. N. (1990). "The role of the sonority cycle in core syllabification". In J. Kingston and M. Beckman (Eds.), Papers in Laboratory Phonology 1: Between the Grammar and Physics of Speech. New York: Cambridge University Press, 283-333.

Foley, James. (1977). Foundations of theoretical phonology. Cambridge: Cambridge University Press.

Gouskova, Maria. (2004). "Relational Hierarchies in Optimality Theory: the case of Syllable Contact". Phonology. 21, 201-250.

Greenberg, J. H. (1978). "Some generalizations concerning initial and final consonant clusters". In J. H. Greenberg (Ed.), Universals of human languages, vol. 2: Phonology. Stanford: Stanford University Press, 243-279.

Harris, James. (1983). Syllable structure and stress in Spanish: a nonlinear analysis. Cambridge, Mass.: MIT Press.

Henke, Eric, Ellen M. Kaisse & Richard Wright. (2012). "Is the Sonority Sequencing Principle an epiphenomenon?". In Steve Parker (ed.), The sonority controversy. Berlin/Boston: De Gruyter Mouton, 65–100.

Holt, D. Eric. (1997). The Role of the Listener in the Historical Phonology of Spanish and Portuguese: An Optimality-Theoretic Account. Georgetown University: Ph.D. Dissertation. ROA-278.

Holt, D. Eric. (2004). Optimization of Syllable Contact in Old Spanish via the Sporadic Sound Change Metathesis. Probus Vol.16: 43-61

Hooper, Joan B. (1976). An Introduction to Generative Phonology. New York: Academic Press.

Jespersen, Otto. (1904). Lehrbuch der Phonetik. Leipzig and Berlin: B. G. Teubner.

Ladefoged, Peter. (1975). A Course in Phonetics. New York, Chicago: Harcourt Brace Jovanovich.

Laver, John. (1994). Principles of Phonetics. Cambridge: Cambridge University Press

Mahootian, Shahrzad. (1997). Persian. USA & Canada: Routledge.

Murray, Robert W., and Theo Vennemann, (1983). "Sound change and syllable structure in Germanic phonology". Language. 59: 514-528.

Parker, Steve. (2002). Quantifying the Sonority Hierarchy. Linguistics, University of Massachusetts, Amherst: Ph.d. Dissertation.

Parker, Steve. (2008). "Sound level protrusions as physical correlates of sonority". Journal of Phoneti. 36, 55-90.

Roca, Iggy. (1994). Generative Phonology. London & New York: Routledge.

Roca, Iggy and Wyn Johnson. (1999). A Course in Phonology. Malden,Oxford: Blackwell.

Samareh, Yadollah. (1977). The Arrangement of Segmental Phonemes in Farsi. Tehran: Tehran University Publications.

Smolensky, Paul. (1995). On the internal structure of the constraint component Con of UG, Handout of a talk given at UCLA on 4/7/95. ROA-86.

van der Hulst, Harry. (1984). Syllable Structure and Stress in Dutch. Dordrecht: Foris.

Vennemann, Theo. (1988). Preference Laws for Syllable Structure and the Explanation of Sound Change. Berlin, New York, Amsterdam: Mouton de Gruyter.

Windfuhr, Gernot L. (2009). The Iranian Languages. London & NY: Routledge.

McGowan, Kevin B. (2008). "Gradient Lexical Reflexes of the Syllable Contact Law". Retrieved from http://kmc gowan.rice. edu/publications/ mcgowan-cls45.pdf

Melick, Christy. (2012). "The Syllable Contact Law in Mbelime". Retrieved from http://www.gial.edu/images/gialens/vol6-1/Melick_Mbelime.pdf

Pennington, Ryan. (2012). "Review of 'Is the Sonority Sequencing Principle an epiphenomenon?' by Henke, Kaisse & Wright". Retrieved from https://www.academia.edu/4783056/Review_of_Is_the_Sonority_Sequencing_Principle_an_epiphenomenon_by_Henke_Kaisse_and_Wright

Rahimi, Afshin, Moharram Eslami and Bahram Vazirnezhad. (2011). "Syllable Contact Law in Persian". Retrieved from http://sharif.ir /~bahram /papers/scl.pdf