تأثیر نظامهای زراعی با نهاده های مختلف بر تنوع، ترکیب و تراکم علف‌های‌هرز در ذرت

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، مهر 1388، صفحه 1-10   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i2.2677

نویسندگان

علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی؛

چکیده

بمنظور بررسی تأثیر نظامهای زراعی با نهاده های مختلف بر تنوع، ترکیب و تراکم علف‌های‌هرز در ذرت (Zea mays L.) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه نظام زراعی کم نهاده، متوسط نهاده و پرنهاده بودند. نظام کم نهاده با 30 تن کود دامی و نظام کم نهاده با 30 تن کمپوست، بدون عملیات آماده سازی زمین و وجین دستی، نظام متوسط نهاده شامل 15 تن در هکتار کمپوست، 150 کیلوگرم در هکتار اوره، دو مرتبه عملیات آماده سازی زمین و علفکش توفوردی (در مرحله پنج برگی ذرت، به میزان 5/1 لیتر در هکتار) و یک مرتبه وجین دستی و نظام پرنهاده شامل 300 کیلوگرم در هکتار اوره، چهار مرتبه عملیات آماده سازی زمین و پاراکوات (بعد از کاشت، به میزان 2 لیتر در هکتار) و توفوردی (در مرحله پنج برگی ذرت، به میزان 5/1 لیتر در هکتار) بودند کود دامی پوسیده و کمپوست در زمان کاشت و کود شیمیایی 25 روز پس از کاشت (اوره به میزان 150 و 300 کیلوگرم در هکتار به ترتیب برای نظامهای متوسط نهاده و پرنهاده) به خاک افزوده شد. نمونه برداری از جمعیت علف‌های‌هرز در سه مرحله ابتدا، وسط و انتهای فصل رشد انجام شد. نتایج نشان داد که در بین تیمارهای مختلف مدیریت نظام زراعی، تاجریزی سیاه (Solanum nigrum) با دامنه 00/75-09/9 درصد بیشترین فراوانی نسبی را نسبت به سایر گونه های علف هرز داشت. نظام کم نهاده بر پایه کود دامی بیشترین تعداد گونه علف هرز را به خود اختصاص داد. اثر مدیریت نظامهای زراعی بر وزن خشک و شاخصهای تنوع علف‌های‌هرز معنی دار بود. بیشترین و کمترین وزن خشک علف‌های‌هرز به ترتیب در نظام کم نهاده بر پایه کود دامی و نظام پرنهاده مشاهده شد. در مرحله اول، دوم و سوم نمونه برداری، بیشترین شاخص تنوع مارگالف در نظام کم نهاده بر پایه کود دامی (به ترتیب با 3/5، 4/5 و 3/3) و کمترین میزان آن در نظام پرنهاده (به ترتیب با 8/0، 3/2 و 6/2) به‌دست آمد. بیشترین میزان شاخص تنوع شانون در مرحله اول، دوم و سوم نمونه برداری در نظام کم نهاده بر پایه کود دامی (بترتیب با 5/0، 7/0 و 6/0) و کمترین آن در نظام پرنهاده (به ترتیب با 1/0، 4/0 و 3/0) حاصل شد. دلیل کاهش تعداد و وزن خشک علف‌های‌هرز در نظام پرنهاده در مقایسه با سایر نظامها بدلیل کنترل شیمیایی آنها در طی فصل رشد و اعمال سیستمهای خاکورزی فشرده و تراکم بالای ذرت بود.

کلیدواژه‌ها

شاخص شانون؛ شاخص مارگالف؛ عملیات زراعی

مراجع

Alimoradi, L., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Zarea Feyzabadi, A., 2007. Weed seed bank dynamics under

various rotations and field production resources. Iranian. J. Field. Crop. Res. 4(2), 281-290. (In Persian)

2- Anderson, R.L., 1997. Cultural systems can reduce reproductive potential of winter annual grasses. Weed Tech. 11,

608-613.

3- Baberi, P.,Cozzani, A., Macchia, M., Bonari, E., 1998. Size sample and composition of the weed seed bank under

different management systems for continuous maize cropping. Weed Tech. 38, 319-334.

4- Ball, D.A., 1992. Weed seedbank response to tillage, herbicide and crop rotation sequence. Weed Sci. 40, 654-656.

5- Baskin, C.C., Milberrg, P., Andersson, L., Baskin, J.M., 2004. Germination ecology of seeds of the annual weeds

Capsella bursa-pastoris and Descurainia sophia originating from high northern latitudes. Weed Res. 44, 60-68.

6- Benoit, D.L., Derksen, D.A., Panneton, B., 1992. Innovative approach to seedbank studies. Weed Sci. 40, 660-669.

7- Cainxinhas, M.L., Jeronimo, A., Rocha, F., Leitao, A., 1998. Relationship between the seedbank and actual weed

flora in one agricultural soil in the Tapada da Ajuda (Lisboa). In: "Aspects of Applied Biology 51, Weed

Seedbanks: Determination, Dynamics and Manipulation" (Eds. Champion, G.T., Grundy, A.C., Jones, N.E.,

Marshall, E.J.P., and Froud-Williams R.J.). pp. 51-57. Publ. Association of Applied Biologists, C/O Horticulture

Research International Wellesbourne, Warwick, UK.

8- Cardina, J., Norquay, H.M., 1997. Seed production and seedbank dynamics in subthreshold Velvetleaf population.

Weed Sci. 45, 85-90.

9- Clay, S.A., Aguilar, I., 1998. Weed seedbanks and corn growth following continuous corn or alfalfa. Agron. J. 90,

813-818.

10- Clements, D.R., Benoit, D.L., Murphy, S.D., and Swanton, C.J., 1996. Tillage effects on weed seed return and seed

bank composition. . Weed Sci. 44, 312-313.

11- Cousens, R., Mortimer, M., 1995. Dynamics of Weed Population. Cambridge University Press, Cambridge, Great

Britaih.

12- Daglas, D.B., 1995. Influence of tillage systems on weed population dynamics and management in corn and

تأثیر نظامهای زراعی با نهادههای مختلف بر تنوع، ترکیب و تراکم علف های هرز در ذرت 9

soybean in the central USA. Crop Sci. 35, 1247-1258.

13- Dekker, J., 1997. Weed diversity and weed management. Weed Sci. 43, 357-363.

14- Derksen, D.A., Thomas, A.G., Lafond, G.P., Loeppky, H.A., Swanton, C.J., 1995. Impact of post-emergence

herbicides on weed community diversity within conservation-tillage systems. Weed Res. 35, 311-320.

15- Doucet, C., Hamill, A.C., 1999. Separating the effects of crop rotation from weed management on weed density

and diversity. Weed Sci. 47, 729-735.

16- Froud-Williams, R.J., 1988. Changes in weed flora with different tillage and agronomic management systems. In:

Weed Management in Agroecosystems: Ecological Approaches. Altieri, M.A., Liebman, M. (Eds.). pp. 140-147.

Boca Raton, Publ. CRC. Press.

17- Giovanni Fontana, G., Ugland, K.I., Gray, J.S., Willis, T.J., Abbiati, M., 2008. Influence of rare species on beta

diversity estimates in marine benthic assemblages. J. Exp. Mar. Biol. Ecol. 366, 104–108.

18- Gliessman, S.R., 1990. Agroecology: Researching the Ecological Basis for Sustainable Agriculture. Springer-

Verlag, New York. 380 pp.

19- Gunsolus, J.L., 1990. Mechanical and cultural weed control in corn and soybean. Am. J. Alt. Agron. 5, 114-119.

20- Hume, L., 1988. Long-term effects of 2,4-D application on plants, herbicide avoidance by Chenopodium album and

Thalaspi arvense. Can. J.Bot. 66, 230-235.

21- Izsak, I., Papp, L., 2000. A link between ecological diversity indices and measures of biodiversity. Ecol. Model.

130, 151–156

22- Legere, A., Stevenson, F.C., 2002. Residual effects of crop rotation and weed management on a wheat test crop

and weeds. Weed Sci. 50, 101-111.

23- Mahn, E.G., 1984. Structural changes of weed communities and population. Vegetation, 58, 79-85.

24- Milberg, P., 1997. Weed seed germination after short- term light exposure: germination rate, photon fluence

response and interaction with nitrate. Weed Res. 37, 157-164.

25- Murphy, S.D., Yadula, Y.Y., Weise, S.F., Swanton, C.J., 1996. Effect of planting patterns on intra row cultivation

and competition between corn and late emerging weeds. Weed Sci. 94: 865-870.

26- Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., Rezvani Moghaddam, P., Beheshti, A., 2001. Agroecology. Ferdowsi

University of Mashhad Publication. (In Persian)

27- Navarrete, L., Fernandez Quintanilla, C., 1996. The influence of crop rotation and soil tillage on seed population

dynamics of Avena fatua and Avena ludoviciana. Weed Res. 36, 123-1310.

28- Norozzadeh, S., Rashed Mohassel, M.H., Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., Abbaspour, M., 2009. Evaluation of

species, functional and structural diversity of weed in wheat fields of Northern, Southern and Razavi KLhorasan

provinces. Iranian. J. Field. Crop. Res., 6(2), 471-485. (In Persian)

29- Poggio, S.L., Satorre, E.L., de la Fuente, E.B., 2004. Structure of weed communities occuring in pea and wheat

crops in the Rolling Pampa (Argantina). Agric. Ecosys. Environ. 103, 225-235.

30- Proost, R.T., Shelley, K.B., Postle, J.K., 1998. Integrated Weed Management. University of Wisconsin Extension

Cooperative Extension.

31- Rashed Mohassel, M.H., and Banayan Aval, M., 1996. Weeds and their Control. Ferdowsi University of Mashhad

Publication. (In Persian)

32- Salas, M.L., Hickman, M.V., Huber, D.M., Schreiber, M.M., 1997. Influence of nitrate and ammonium nutrition on

the growth of giant foxtail (Setaria faberi). Weed Sci. 45, 664-669.

33- Schreiber, M.M., 1992. Influence of tillage, crop rotation and weed management on giant foxtail (Setaria faberi)

population dynamics and crop yield. Weed Sci. 40, 645-653.

34- Sterenson, F.C., Legere, A., Simard, R.R., Angers, D.A., Pague, D., Lafond, J., 1997. Weed species diversity in

spring- barley varies with crop rotation and tillage, not with nutrient source. Weed Sci. 45, 798-806.

35- Streibig, J.C., Andreasen, C., 1993. Crop management affects the community dynamics of weeds. Proceedings of

the Brighton Crop Protection Conference Weeds. Pp. 487-494. Brighton.

36- Swanton, C.J., Shresta, A., Roy, R.C., Ball-Coelho, B.R., Knezevic, S.Z., 1999. Effect of tillage systems, N and

cover crop on the composition of weed flora. Weed Sci. 47: 454-461.

37- Weaver, S.E., 1985. Geographic spread of Daturea stramonium in association with soybean and maize in Ontario,

Canada. Proceedings of the 1985 British Crop Rotation Conference. Weeds, pp. 403-410.

38- Wruck, M.A., Arnold, W.E., 1985. Weed species distribution as influenced by tillage and herbicide. Weed Sci. 33,

853-856.

39- Yin, L., Cai, Z., Zhong, H., 2006. Changes in weed community diversity of maize crops due to long-term

fertilization. J. Crop Prot. 25: 910-914.