اثرات اقتصاد دانش‌بنیان بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ( نظریه همگرایی‌های اقتصادی- منطقه‌ای برای کشورهای عضو اکو)

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 1، دوره 24، شماره 14، آبان 1396، صفحه 24-54   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.v24i13.61082

نویسنده

وحید شقاقی شهری^*

خوارزمی

چکیده

همزمان با گسترش بحث جهانی‌شدن در کنار ظهور عصر اقتصاد دانش‌پایه، برخی از اقتصاددانان بر این باورند که بین‌المللی کردن بازارهای جهانی به ضرر کشورهای درحال‌توسعه خواهد بود. ازاین‌رو، منطقه‌گرایی و تشکیل ترتیبات منطقه‌ای مطرح شده تا از این طریق کشورها بتوانند خود را در مقابل مشکلات و بحران‌های جهانی حفظ کنند. در ضمن با شناخت مزیت‌های نسبی و تکیه بر ظرفیت‌های جدید عصر دانایی‌ و تقویت نهادها و بسترهای اقتصاد دانش‌بنیان، ارتقای سرمایه‌گذاری خارجی و متعاقب آن رشد اقتصادی را در درون منطقه میسر سازند. در مقاله حاضر، پس از بررسی تئوری‌ها و ادبیات موضوع مشترک سه مبحث اقتصاد دانش‌بنیان، منطقه‌گرایی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و در چارچوب الگوی اقتصادسنجی جاذبه، اثرات اقتصاد دانش‌بنیان در قالب الگوی همگرایی‌های اقتصادی – منطقه‌ای بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کشورهای اسلامی عضو اکو مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد اقتصاد دانش‌بنیان اثرات مثبت بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی بین کشورهای منتخب دارد؛ به‌طوری‌که طبق نتایج برآورد شده بهبود هر واحدی شاخص ترکیبی اقتصاد دانش‌بنیان در کشور میزبان در حدود 41 میلیون دلار بر حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی افزوده است.

کلیدواژه‌ها

اقتصاد دانش بنیان؛ همگرایی اقتصادی- منطقه ای؛ سرمایه گذاری مستقیم خارجی؛ کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی؛ مدل جاذبه

مراجع

[1] Ashrafzadeh, Seyyed Hamid Reza. (2003). “Economic Integration of Developing Countries: Application of Gravity Model with Panel Data GMM Method and Convergence”, Quaterly Iranian Economic Research, No. 36, pp. 1-28. (In Persian)

[2] Azarbayjani, K., Tayebi, K. and Karimi, H. (2001). “Determination of the Most Appropriate Regional and Commercial Arrangements for the Iranian Economy Based on Global Convergence Indicators”, Quarterly of Iranian Economic Research, 13, pp. 75-107. (In Persian)

[3] Fathi, Yahya. (2001). “Comparison of Effects of Globalization & Integration on the World Trade” Quarterly Journal of Economic Research & Policies, No.21, (In Persian)

[4] Khiabani, N., Rahmani, M., & Razini, E. (2006). Exploring the Possibility of Creating Regional Trade Arrangements among the OIC Member Countries. Pajoohesh'haye Bazargani, pp.215-22 (In Persian)

[5] Najarzadeh, Reza, and Shaghaghi shahri, Vahid. (2006). Regional Integration and its impact on Foreign direct investment, The Journal of Economic Research (Tahghighat – e – Eghtesadi), No.72, pp.337-362. (In Persian)

[6] Rahmani, Mitra. (1997). An assessment of the impact of integration on trade between ECO Membership countries, M.A thesis, Tehran, Alzahra University, (In Persian)

[7] Brenton, P. F. Di Mauro and M. Lucke. (1998). Economic Integration and FDI: An Empirical Analysis of Foreign Investment in the EU and in central and Eastern Europe, Kiel Working Paper No. 809, Institute for Economy of the Kiel University, November, P 105-127

[8] Daude Christian and Stein Ernesto. ( 2011). The Quality Institutions and Bilateral Trade, Economics and Politics, Volume 19, Issue 3 ,P 317–344

[9] Daude, C. and E. Stein, E. L. Yeyati. (2011). "Regional Integration and the Location of FDI", Economic Journal Vol. (75) No 300, p 742-747

[10] Di Mauro. F. (2005). " Economic Integration between the EU and the CEECs: A Sectorial Study" LICOS Discussion Paper 105, p 135-36

[11] Egger, P. and M. Pfaffermayr. (2002). “Foreign Direct Investment and European Integration in the 1990 s”, Working Papers in Economics, Institute of Economic Theory, Economic Policy and Economic History, P 132

[12] Harris.Mark.N and Matyas,L. (1998). The Econometrics of Gravity Models, Melbourne Institute Working Paper No.5/98, P 695-711,

[13] Hein, Piert and et.al. (2004). Foreign Direct Investment and European Integration: Implications for CEEC. Working Paper No.890, P 78

[14] Helpman, E., Krugman, P. R. (1984). "Market Structure and Foreign Trade", Cambridge: The MIT Press.

[15] Krugman, P. and A,J. Venables. (1995). “Globalization and the Inequality of Nations", NBER Working Paper, No.5098, National Bureau of Economic Research , P 235-248

[16] Kumar, N. (1990). Intangible Assets, Internationalization and Foreign Production: Direct Investment and Licensing in Indian Manufacturing, Weltwirtschafliches Archive, 123, No.2 , P 325-45

[17] Kumar, N. (1998). Internationalization of Technology Transfer by US Multinational: A Transaction costs perspectives, Paper Presented at the Annual Meeting of the Academy of International Business, Toronto, October

[18] M. Kabir Hassan. (1998). Is SAARC a viable economic block? Evidence from gravity model, Journal of Asian economics.- Amsterdam: Elsevier Science, ISSN 1049-0078, Vol. 12.2001, 2, p 263-290

[19] M.Kabir Hassan. (2001). FDI, Integration and Economic Growth. Journal of Economic Studies.20 (1), P 28-45

[20] Markusen, J., and K. Maskus. (2002). Discriminating among Alternative Theories of the Multinational Enterprise. Review of International Economics 10 (4): P 694–707.

[21] Markusen, James R. (1995). "The Boundaries of Multinational Enterprises and the Theory of International Trade" Journal of Economic Perspectives, Vol. 9, P 169-189

[22] Stein, Ernesto and Eduardo Levy Yeyati. (2002). Regional Integration and the Location of FDI, Working Paper.No492, and p: 1-33.

[22] Thompson D. (1993). Entry into a Foreign Market: Foreign Direct Investment versus Licensing,” Review of International Economics 4(1): 99-104.