وکالت غیرمستقیم

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

مقاله 4، دوره 43، شماره 1 - شماره پیاپی 86، خرداد 1390   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v0i2.11103

نویسنده

علیرضا باریکلو^*

دانشیار دانشگاه تهران، پردیس قم

چکیده

وکیلی که دارای حق توکیل است، اگر حق خود را إعمال و شخص دیگری را برای اجرای موضوع وکالت انتخاب کند، شخص انتخاب شده، وکیل انتخاب کننده نیست، بلکه وکیل غیرمستقیم موکل محسوب می‌شود. بنابراین، اگر مورد وکالت، انعقاد معامله‌ای باشد و وکیل غیرمستقیم، آن را منعقد کند، آن ‌متعلق به موکل است و او باید تعهدات ناشی از آن را اجرا نماید، مشروط بر اینکه وکیل از حدود اختیارات خود تجاوز نکرده باشد.
در موردی که وکیل از حدود اختیارت خود تجاوز کند، اگر مورد معامله یا عوض آن مال متعلق به موکل است، قرارداد معتبر نیست؛ مگر این که موکل صراحتاً یا ضمناً آن را تنفیذ کند. اما اگر موضوع معامله یا عوض آن کلی است، وکیل یا وکیل غیرمستقیم باید تعهدات ناشی از عقد را اجرا کند و موکل متعهد به انجام آن نیست.

کلیدواژه‌ها

حق توکیل؛ خارج از حدود اختیارات؛ غیرمستقیم؛ معامله؛ وکیل؛ موکل

مراجع

امامى، سید حسن؛ حقوق مدنى، ج 1، چاپ هشتم، تهران، کتاب فروشى اسلامیه، 1368.

ــــــــــــ ، حقوق مدنى، ج 2، چاپ هیجدهم، ‌تهران، کتاب فروشى اسلامیه، ‌1384.

حائری، سید علی، شرح قانون مدنی، تهران،کتابخانه گنج دانش، 1382.

حسینى مراغى، میر عبدالفتاح؛ ‌العناوین، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، 1418ق.

حلی، حسن بن یوسف بن مطهر؛ قواعد الاحکام، قم، مؤسسةالنشر الاسلامى، 1418 هـ ق.

سنهوری، عبدالرزاق؛ مصادرالحق فی الفقه الاسلامی، بیروت،دار احیاء التراث العربی، 1417ق.

شهید ثانی، زین الدین بن علی؛ مسالک الافهام، الطبعة الثالثه، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه،  1425.

ــــــــــــ ، الروضةالبهیه ، قم، دفتر تبلیغات اسلامى،1367.

شهیدى، دکتر مهدى، ‌ تشکیل قرارداد و تعهدات، تهران، نشر حقوقدان، 1377.

 ــــــــــــ ،آثارقراردادها و تعهدات، تهران،مجد،1382.

صانعی، یوسف، استفتائات قضایی، تهران، میزان،1384.

صدر، محمد باقر؛ ماوارءالفقه، قم،المحبین للطباعةوالنشر،1427ق.

طباطبایی، سید علی؛ ریاض المسایل، قم، مؤسسةالنشرالاسلامی، 1420ق.

طباطبایى، محمدکاظم؛ ‌سؤال و جواب، دکتر سید مصطفى محقق داماد، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى، 1376.

طباطبایى یزدى، محمد کاظم؛ عروةالوثقى، قم، مؤسسه النشرالاسلامى، 1425ق.

عدل، مصطفی؛ حقوق مدنی، قزوین، بحرالعلوم،1373.

قافی، حسین و شریعتی، سعید؛ اصول فقه کاربردی، تهران،سمت،1385.

کاتوزیان، ناصر؛ حقوق مدنى: عقود معیّن ‏1، تهران، شرکت انتشار با همکارى شرکت بهمن برنا انتشارات مدرس، 1376.

ــــــــــــ ، عقود معیّن4، چاپ دوم، تهران، شرکت انتشار با همکارى شرکت بهمن برنا انتشارات مدرس، 1376

ــــــــــــ ، قواعد عمومى قراردادها، ج‏1، چاپ دوم، تهران، انتشارات مدرس با همکارى شرکت بهمن برنا، 1372.

ــــــــــــ ، ‌قواعد عمومى قراردادها، ج‏2، چاپ سوم، تهران، شرکت انتشار با همکارى بهمن برنا، 1371.

ــــــــــــ ، ‌قواعد عمومى قراردادها، ج‏4، چاپ دوم، تهران، شرکت انتشار با همکارى بهمن برنا، 1376.

 کاشانى، سید محمود؛ جزوه‌ی پلى کپى حقوق مدنى 7، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتى، سال تحصیلى 74 - 73.

کرکى، على بن الحسین؛ جامع المقاصد، قم، مؤسسه آل البیت، 1408ق.

مظفر، شیخ محمد رضا؛ اصول الفقه، قم، مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان، بى تا.

موسوى خمینى، روح الله؛ تحریرالوسیله، نجف، آداب، بی تا.

نجفى، محمد حسن؛ جواهر الکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981.

وحید بهبهانى، ‌محمدباقر؛ ‌حاشیه‌ی مجمع الفائدة و البرهان، قم، مؤسسه وحید بهبهانى ، 1417 ق.