کاربست نظریه فالکر ریتبرگر در فرایند شکل گیری سازمان های بین المللی مورد پژوهی؛ سازمان همکاری شانگهای

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 6، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 10، اسفند 1397، صفحه 149-171   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v3i10.80090

نویسندگان

محمد جواد رنجکش^{* 1}؛ عبدالله احمدی نیک²

¹دانشگاه تهران

²دانش ‏آموخته روابط بین ‏الملل، گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

 ریتبرگر در نظریه خود، شکل گیری سازمان های بین المللی را مرهون سه موقعیت «مسئله محور»، «شناختی» و «هژمونیک» می داند.در رویکرد مسئله محور دغدغه ها و مسائل مشترک اعضای تشکیل دهنده، در رویکرد شناختی در کنار عوامل مادی نقش انگاره های غیر مادی و ذهنی ودر رویکرد هژمونیک نقش  مسلط یک یا چند قدرت بزرگ در تشکیل یک سازمان مد نظر قرار می گیرد. نظریه ریتبرگر نظریه ای عام درباب همه سازمانها، بدون درنظرداشت مولفه های نوع عضویت،حیطه جغرافیایی،دولتی/غیردولتی بودن،کارکرد سازمانی و... می باشد و مدعی تبیین تکوین انواع سازمان است؛ اما با مطالعه انواع سازمانهای بین المللی دیگر می توان به این نکته پی برد که میزان متفاوت تاثیرگذاری هریک از سه موقعیت ریتبرگر نقش عمده ای در ماهیت،تداوم و دموکراتیک بودن سازمان بین المللی مربوطه دارد.پرسش این نوشتار این است که باتخصیص این نظریه در فرایند شکل گیری سازمان همکاری شانگهای، این سازمان از چه ویژگی های ماهوی،مانایی و دموکراتیکی برخوردار است؟در پاسخ فرضیه نویسنده این است که هر سه موقعیت ریتبرگر در شکل گیری سازمان همکاری شانگهای تاثیر گذار هستند اما بواسطه برتری نقش «موقعیت هژمون» و در مرتبه بعد«موقعیت مسئله آفرین»نسبت به «موقعیت شناختی» از ماهیتی دولتی،گذرا و غیردموکراتیکی نسبت به سایر سازمانهای عمدتا مبتنی بر موقعیت شناختی برخوردار است. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها کتابخانه ای و اسنادی است.

کلیدواژه‌ها

سازمان های بین المللی؛ سازمان همکاری شانگهای؛ موقعیت مسئله آفرین؛ موقعیت هژمونی؛ موقعیت شناختی

مراجع

1. Aghaie, D. & Rahdar, H. (2016). The Role of the Shanghai Cooperation Organization in Establishing a Balance-of-Power Order in Central Asia, Central Eurasian Studies.central Eurasia studies, 8(2), 193-210. [In Persian]

2. Allison, R. & Johnson, L. (2003). Security in Central Asia: The New International Framework. Translation by Mohammad Reza Amiri, Tehran, Iran: Office of Political and International Studies. [In Persian]

3. AmirAhmadian, B. & Hosseini, M. (2012). Study of the Shanghai Cooperation Organization Geo-Economic Position in the World. International Geopolitics Quarterly, 7(3), 101-135. [In Persian]

4. Barekin, S. (2015). The Position of International Organizations in Today's World. Translated by Mostafa al-Mahdi and Abdolmajid Seifi, Tehran, Iran: Kavir Publishing. [In Persian]

5. Blanche, Ed. (2004). Russia and China against America. Translated by Amir Bahadorynejad, Hamshahri newspaper. [In Persian]

6. Coase, R. (1960). The Problem of Social Cost. Journal of Law and Economics, 3(1), 377-401

7. Ezzati, E. & yazdan Panah, K. (2007). An analysis of the geopolitics of the Shanghai Economic and Security Alliance with an emphasis on the perspective of Iran's membership in this organization. International Geopolitics Quarterly, 3(9), 55-77. [In Persian]

8. Flemming Splidsboel, H. (2008). The Shanghai Co-operation Organization. Asian Affairs, 35(1), 119-229.

9. Hass, P.M. (1989). Do Regimes Matter? Epistemic Communities and Mediterranean Pollution Control. International Organization, 43(3), 377-403.

10. Jing-Dong, Y. (2010). China's Role in Establishing and Building the Shanghai Cooperation Organization (SCO). Journal of Contemporary China, 19(6), 855-869.

11. Kazemi, M. (2005). Shanghai Cooperation Organization (The Increasing Geostrategic Importance in Contrary to Unilateralism. Quarterly Journal of Central Asia and the Caucasus, Fifteenth, 4(55), 94-120. [In Persian]

12. Keohane, R.O. (1984). After Hegemony: Cooperation and Discord in the world political economy. Princeton, New Jersey: Princeton Univ Pr.

13. Kits Pace, K. (2014). International Organizations. Translation by Hossein Sharifi Taraz Kohhi, Tehran, Iran: Mizan. [In Persian]

14. Kumar, S.Y.Surendra (2013). India and the Shanghai Cooperation Organization: Issues and Concerns. International Journal of China Studies, 4(3), 343-359.

15. Mir Ghasemov, B. (2006). Shanghai Cooperation Organization from the Perspective of Russia. Journal of Central Asian Studies and Caucasus, 4(55), 70-80. [In Persian]

16. Moazami Goodarzi, M. (2009). Report of the Shanghai International Conference (Kyrgyzstan). Events and Analyzes Monthly, No. 234. [In Persian]

17. Moradi, F. (2009). Shanghai Cooperation Organization, Balance of Power Division. Central Asia and Caucasus Quarterly, No.62 129-154. [In Persian]

18. Mousavi, M.A. & Khodaee, E. (2013). Iran and the Shanghai Cooperation Organization. Iranian Review of Foreign Affairs, 4(1), 185-210.

19. Norling, N. & Swanstrom, N. (2007). The Shanghai Cooperation Transition, Trade and the Roles of Iran, India and Pakistan. Central Asian Survey, 26(3), 429-444.

20. Pishdar, R. (2005). The Shanghai Cooperation Organization is an economic-political bloc. Available at http: // (www.r-sarmayeh.net/show news.php). [In Persian]

21. Rezaei, A. & Salehi, A. (2010). Shanghai Cooperation Organization and Permanent Membership of the Islamic Republic of Iran. Political Science Quarterly, 3(9), 51-76. [In Persian]

22. Ritterberg, Falker et al. (2010). International Organizations; Political, Policy and Policy. Translation by Ali Bogheiri Shahroudi, Mashhad, Iran: Imam Sadiq University press. [In Persian]

23. Salimifar, M. & Khadem,f. (2012). Strategic Consequences of Scenarios of the Shanghai Organization on Iran's Geopolitics. International Geopolitics Quarterly, 11(40), 177-201. [In Persian]

24. Shokri, M. (2012). Review of the Shanghai Cooperation Organization, today's geopolitical blog, available at http:// todaygeopolitic. blogsky. Com/ 1396/ 08/ 27/ post-25. [In Persian]

25. Simbir, R. & Hosseini, S.M. (2017). Investigating the Factors Affecting the Convergence and Controversy of China and Warriors in the Cold War Post. Central Asian and Caucasus Quarterly. [In Persian]

26. Soleimonpour, H. & Akhshi, M. (2016). Comparative Analysis of NATO and Shanghai Cooperation Organization in Central Asia from 2001 to 2012. Central Asia and Caucasus Quarterly, 21(90), 119-151. [In Persian]

27. Theodore L. & Wolf, J. (1997). Contradictory Theories in International Relations. Translation and Compilation of Vahid Bazargi, Tehran, Iran: Majd. [In Persian]

28. Vaezi, M. (2010). Objectives and interests of China and Russia in the Shanghai Cooperation Organization. Central Asian and Caucasus Studies Quarterly, 3(72), 105-132. [In Persian]