اثر افزایش غلظت دی اکسید کربن بر صفات مورفوفیزیولوژیکی گل جعفری (Tagets spp)،ابری (Ageratum spp) و رعنا زیبا (Gaillardia spp) در شرایط گلخانه

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 11، دوره 1، شماره 2، مهر 1388، صفحه 101-108   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i2.2691

نویسندگان

محمود شور¹؛ مرتضی گلدانی²؛ فرزاد مندنی^{* 2}

¹گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

غلظت دی اکسید کربن اتمسفر طی چند دهة گذشته افزایش یافته است. بنابراین انتظار میرود که این افزایش روی تولید گیاهان تأثیر بگذارد. به منظور ارزیابی اثرات افزایش غلظت دی اکسید کربن بر صفات مورفوفیزیولوژیکی گل جعفری، ابری و رعنا زیبا، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و 12 تیمار در گلخانة تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1388 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل گونه‌های گیاهی (گل جعفری، ابری و رعنا زیبا) و غلظتهای 350، 700، 1050 و 1400 پی پی ام دی اکسید کربن بود. گیاهان به مدت 30 روز تحت تأثیر افزایش غلظت دی اکسید کربن قرار گرفتند. در طول دورة آزمایش در کلیة تیمارها متوسط درجه حرارت روزانه و شبانه به ترتیب 25 و 18 درجه سانتیگراد در نظر گرفته شد. در پایان 30 روز تعداد برگ تک بوته، شاخص روزنه، قطر روزنه ها، سطح برگ تک بوته، عدد اسپد و وزن خشک تک بوته اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت دی اکسید کربن از 350 به 1400 پی پی ام، تعداد برگ تک بوته، شاخص روزنه، سطح برگ تک بوته، عدد اسپد و وزن خشک تک بوته به ترتیب 6/41، 35/3، 1/61، 1/17 و 9/73 درصد افزایش یافت، درصورتی که افزایش غلظت دی اکسید کربن منجر به کاهش 62 درصدی قطر روزنه شد. در بین صفات مورد ارزیابی، تجمع مادة خشک و سطح برگ تک بوته بیشترین واکنش را نسبت به افزایش غلظت دی اکسیدکربن از خود نشان دادند. از آنجا که یک رابطة مثبت بین افزایش سطح برگ و تجمع مادة خشک در اکثر گیاهان وجود دارد. پس افزایش غلظت دی اکسید کربن از طریق افزایش صفات نام برده میتواند در افزایش تولید و سوددهی کشت و کار گل جعفری، ابری و رعنا زیبا بسیار موثر باشد.

کلیدواژه‌ها

شاخص روزنه؛ عدد اسپد؛ گیاهان زینتی؛ مادة خشک

مراجع

Beerling, D.J., Kelly, C.K., 1997. Stomatal density responses of temperate woodland plants over the past seven

decades of CO2 increase: a comparison of Salisbury (1927) with contemporary data. Am. J. Bot. 84, 1572–1583.

2- Cheng, W., Sakai, H., Yagi, K., Hasegawa, T., 2009. Interactions of elevated CO2 and night temperature on rice

growth and yield. Agri. Forest. Meteorol. 149, 51-58.

3- Chunyan, W., Maosong, Li., Jiqing, S., Yonggang, C., Xiufen, W., Yongfeng, W., 2008. Differences in stomatal

and photosynthetic characteristics of five diploidy wheat species. Acta. Eco. Sin. 28, 3277-3283.

4- Croonenborghs, S., Ceusters, J., Londers, E., De Proft, M.P., 2009. Effects of elevated CO2 on growth and

morphological characteristics of ornamental bromeliads. Scientia Horti. 121, 192–198.

5- Das, R., 2003. Characterization of response of Brassica cultivars to elevated carbon dioxide under moisture

stresses. Ph.D. Thesis, Indian Agricultural Research Institute, New Delhi.

6- Ferris, R., Taylor, G., 1994. Stomatal characteristics of four native herbs following exposure to elevated CO2. Ann.

Bot. 73, 447–453.

7- Heinemann, A.B., Maia, A.H.N., Dourado-Neto, D., Ingram, K.T., Hoogenboom, G., 2006. Soybean (Glycine max

(L.) Merr.) Growth and development response to CO2 enrichment under different temperature regimes. Eur. J.

Agron. 24, 52–61.

8- Hetherington, A.M., Woodward, F.I., 2003. The role of stomata in sensing and driving environmental change.

Nature. 424, 901–908.

9- Lake, J.A., Quick, W.P., Beerling, D.J., Woodward. F.I., 2001. Plant development: signals from mature to new

leaves. Nature. 411, 154–155.

10- Liu-Gitz, L., Britz, S.J., Wergin, W.P., 2000. Blue light inhibits stomatal development IB soybean isolines

containing kaempferol 3-O-2G-glycosyl- gentiobioside (K9), a unique flavonoid glycoside. Plant. Cell. Environ.

23, 883–891.

11- Mavrogianopoulos, G.N., Spanakis, J., Tsikalas, P., 1999. Effect of CO2 enrichment and salinity on photosynthesis

and yield in melon. Sci. Horti. 79, 51-63.

12- Mortensen, L.M., 1986. Effect of relative humidity on growth and flowering of some greenhouse plants. Sci. Horti.

29, 301-307.

13- Mortensen, L.M., 1987. CO2 enrichment in greenhouses. Crop responses. Sci. Horti. 33, 1-25.

14- Mortensen, L.M., Moe, R., 1992. Effects of CO2 enrichment and different day/night temperature combinations on

growth and flowering of Rosa L. and Kalanchoe blossfeldiana V. pollen. Sci. Horti. 51, 145-153.

15- Tremblay, N., Gosselin, A., 1998. Effect of Carbon dioxide Enrichment and light .Hort. Technol. 8, 524–528.

16- Nilsen, S., Hovland, K., Dons, C., Sletten, S.P., 1983. Effect of CO2 enrichment on photosynthesis, growth and

yield of tomato. Sci. Horti. 20, 1-14.

17- Pandey, R., Chenhacko, P.M., Choudhary, M.L., Prasad, K.V., Madan, P., 2007. Higher than optimum temperature

under CO2 enrichment influences stomata anatomical chracters in rose (Rosa hibrida). Sci. Horti. 113, 74-81.

18- Uprety, D.C., Dwivedi, J.N., Mohan, V.R., 2002. Effect of elevated carbon dioxide concentration on the stomatal

parameters of rice cultivars. Photosynthetica. 40, 315–319.

19- Sasaki, H., Hara, T., Ito, S., Uehara, N., Kim, H.Y., Lieffering, M., Okada, M., Kobayashi, K., 2007. Effect of

free-air CO2 enrichment on the storage of carbohydrate fixed at different stages in rice (Oryza sativa L.). Field

Crop Res. 100, 24–31.

20- Van Labeke, M.C., Dambre, P., 1998. Effect of supplementary lighting and CO2 enrichment on yield and flower

stem quality of Alstroemeria cultivars. Sci.Horti. 74, 269-278.