ماهیت منابعِ جوامعِ روایی اولیه از دیدگاه گرگور شوئلر

علوم قرآن و حدیث

مقاله 6، دوره 44، شماره 1 - شماره پیاپی 88، خرداد 1391   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v44i1.7596

نویسنده

نصرت نیل ساز^*

چکیده

یکی از مهم ترین عوامل تشکیک خاورشناسان در وثاقت متون روایی نقل شفاهی حدیث و مخالفت گسترده با کتابت حدیث، به مدت بیش از یک قرن، بوده است. تا دهۀ هفتاد قرن بیستم، طرفین اصلی بحث و مناقشه دربارۀ ماهیت منابع جوامع روایی اولیه گلدتسیهر و سزگین بودند که اولی بر شفاهی بودن و دومی بر مکتوب بودن این منابع تأکید می کردند. گرگور شوئلر از سالهای میانی دهۀ هشتاد قرن بیستم تا کنون، در مطالعات متعدد سعی کرده است از تضاد میان این دو دیدگاه بکاهد. نظریۀ او دربارۀ «پیوند و همراهی نقل شفاهی و مکتوب در نظام آموزش اسلامی» به بسیاری از مناقشات پایان می دهد. مهم ترین مؤلفه های این نظریه عبارتند از: توجه به ویژگی های نظام آموزش و یادگیری در نخستین سده های اسلامی، تمایز میان درس نوشته ها و کتاب های واقعی، چگونگی نشر آثار و نقش راویان در این روند، تمایز میان نقل مسموع و نقل شفاهی، تمایز میان مسئلۀ وثاقت و مکتوب بودن منابع، تبیین شباهت ها، تفاوت ها و تأثیر نظام های مختلف آموزشی بر یکدیگر، بررسی تأثیر شیوه های عالمان حدیث بر سایر حوزه های علوم، تمایز میان شیوه های گوناگون نشر اسناد، نامه ها، اشعار و تعالیم دینی.

کلیدواژه‌ها

خاورشناسان؛ شوئلر؛ وثاقت جوامع روایی؛ نقل شفاهی؛ نقل مکتوب