کاهش آلودگی های زیست محیطی منطقه 14 تهران با رویکرد برنامه ریزی شهری بیوفیلیک

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 1، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 8، شهریور 1397، صفحه 1-19   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v5i1.59838

نویسندگان

کرامت الله زیاری¹؛ محمد اجزاءشکوهی²؛ امیرحسین خادمی^{* 2}

¹دانشگاه تهران

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

برنامه ­ریزی شهری بیوفیلیک که از دهه 90 میلادی به اجرا درآمد، رویکردی است که به صورت جامع برای بسیاری از آلودگی­ها زیست­ محیطی از جمله آلودگی هوا، صوتی و بصری راه­ حل­های عملی ارائه می­ نماید. منطقه 14 شهر تهران به سبب افزایش شدید جمعیت طی دهه­ های گذشته به ­عنوان یکی از آلوده ­ترین مناطق این شهر شناخته می­ شود. لذا هدف این تحقیق الگوسازی برنامه ­ریزی و طراحی بیوفیلیک در منطقه 14 شهر تهران به منظور پیاده ­سازی شاخص­ های قابل اجرا با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و کالبدی منطقه مورد مطالعه بوده است. از این­ رو در این تحقیق و در ابتدا به تعیین شاخص ­های شهر بیوفیلیک و رتبه ­بندی مناطق 22 گانه شهر تهران بر اساس شاخص ­های مذکور و با مدلVikor  اقدام شد و سپس الگوهای مناسب این منطقه جهت بیوفیلیک ­سازی تعیین گردیدند. روش­های مورد استفاده در این تحقیق شامل استفاده از مدل و توزیع پرسشنامه در بین کارشناسان و تصمیم­ گیران این منطقه به تعداد 30 نفر بوده است. تجزیه و تحلیل داده­های بدست آمده از طریق نرم افزارهای مختلف از جمله SPSS انجام پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داده است که منطقه مورد مطالعه در شهر تهران از اولویت بالایی جهت اجرایی نمودن این نوع برنامه ­ریزی برخوردار می­ باشد. در سایر نتایج و با توجه به نظر کارشناسان این تحقیق، الگوهای برنامه­ ریزی بیوفیلیک با قابلیت پیاده­ سازی در این منطقه مشخص گردید. 

کلیدواژه‌ها

آلودگی های شهری؛ برنامه ریزی بیوفیلیک؛ منطقه14؛ شهر تهران

مراجع

1. بهمنی، پ.(1388). طراحی اشیا در تمدن اسلامی.تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

2. چراغچی‌باشی آستانه، م، مشیری‌رضوانی، ه. (1393). ساختار بام‌سبز و نقش آن در توسعه فضای‌سبز شهری، انجمن اسلامی مهندسین خراسان، بازیابی در20 شهریور 1394، از www.mohandesin.mashhad.ir.

3. حمزه‌نژاد، م. (۱۳۸۵). انسان طبیعت معماری. تهران: انتشارات دانشگاه علم وصنعت ایران.

4. رضویان،م، غفوری، الف، رضویان، م.(1389). بام سبز. فصل‌نامه آمایش محیط.سال سوم. 3 (10). ص 137-160

5. زیاری، ک، جانبابانژاد، م،(1389)، دیدگاه‌ها و نظریات شهر سالم، مجله شهرداری‌ها، 9 (95). ص 10-17.

6. زیاری، ک؛ ضرغام فرد، م؛ خادمی، الف.(1394)، برنامه‌ریزی شهری با رویکرد برنامه‌ریزی شهری بیوفیلیک، تهران: انتشارات آراد.

7. شیبانی، م، صادقی، ز،(1391)،نقش کشاورزی در شکل‌گیری منظر شهری، مجله معماری‌منظر، دوره4(21)، ص 32-38.

8. محمودی‌نژاد، ه. (۱۳۸۸). معماری زیست‌مبنا. تهران: انتشارات طحان با همکاری انتشارات هله.

9. مشکینی، الف، مهدنژاد، ح، پرهیز، ف،(1392)، الگوهای فرانوگرایی در برنامه‌ریزی شهری، تهران: نشر امید انقلاب.

10. Beatley, T. (1995). Planning and sustainability: The elements of a new paradigm. Journal of Planning Literature, 9(4).383-395.

11. Beatley, T. (2000). Green urbanism: Learning from European cities,.Washington, D. C.: Island Publication.

12. Beatley, T. (2004),.Native to nowhere: Sustaining home and community in a global age. Washington, D. C.: Island Press.

13. Beatley, T. (2011). Biophilic cities integrating nature into urban design and planning. Washington, D. C.: Island Publication.

14. Beatley, T., Newman, P. & Boyer, H . (2009). Resilient cities: Responding to peak oil and climate change. Washington D. C.: Island Press.

15. Beatley, T., Newman, P. (2013), Biophilic Cities Are Sustainable, Resilient Cities, Journal of Sustainability, 5(8), 3328-3345

16. Browning, W. D., Ryan, C. O., &Clancy, J. O. (2014). Fourteen patterns of biophilic design. New York, NY: LLC Publication.

17. Carpenter, S. (2014). A guide to green roofs, walls and facades in Melbourne and Victoria, growing green guide. Retrieved 20 September 2015 http:// www. growinggreenguide. org/wpcontent/uploads/2014/02/growing_green_guide_ebook_130214.pdf

18. Citation: SBEnrc (2012), Can biophilic urbanism deliver strong economic and social benefits in cities? An economic an policy investigation into the increased use of natural elements in urban design,Sustainable Built Environment National Research Centre (SBEnrc), Retrieved 10 July 2015, from https:// eprints.qut.edu.au

19. Elkin, T., McLaren, D., Hillman, M., (1991). Reviving the city: Towards sustainable urban development. London, UK: Continuum international Publish.

20. Herzog, T. R., & Bryce, A. G. (2007). Mystery and preference in within-forest settings. Environment and Behavior, 39(6), 779-796.

21. Kahn, P. H. (1997). Developmental psychology and the biophilia hypothesis: Children's affiliation with nature. Developmental Review, 17, 1-61.

22. Kellert, S. (2005). Building for life: Designing and understanding the human- nature connection. Washington, D. C.: Island Press.

23. Kellert, S. R. (2008). Dimensions, elements and attributes of biophilic design In S. R. Kellert, J. H. Heerwagen, & M. Hoboken (Eds.). Biophilic design, (pp. 3-19), New Jersey, NJ: John Wiley & Sons Inc.

24. Kellert, S., & Wilson, E. O. (1993). The biophilia hypothesis. Washington, D.C.: Island Press.

25. Kellert, S., Heerwagen, J., & Mador, M. (2015). Biophilic design: The theory, science, and practice of bringing buildings to life. New York: John Wiley & Sons, Inc.

26. Kennedy, C., Ramaswami, A., Carney, S., & Dhakal, S. (2009, June). ‘Green house gas emission -Baselines for global cities and metropolitan regions’ commissioned. Paper presented at the World Bank Fifth Urban Research Symposium, Marseille.

27. Mehaela, S. (1993). The new urbanism movement: The case of Sweden (Unpublished master’s thesis). International Master Program in European spatial planning, Osaka, Japan.

28. Newman. P., Hargroves, Ch., & Desha, Ch. (2012). Can biophilic urbanism deliver strong economic and social benefits in cities? An economic and policy investigation into the increased use of natural elements in urban design, Sustainable Built. Retrieved from https://eprints.qut.edu.au/85922/1/sbenrc_1.5biophilicurbanism-industryreport.pdf

29. Ryan, C. O., Browning, W. D., Clancy, J. O., Andrews, S. L., & Kallianpurkar, N. B. (2014). Biophilic design patterns: emerging nature-based parameters for health and well-being in the built environment. International Journal of Architectural Research: ArchNet-IJAR, 8(2), 62-76.

30. Salingaros, N. A. (2012). Fractal art and architecture reduce physiological stress. Journal of Biourbanism, 2(2), 11-28.

31. Wilson, A. (2008). Biophilia in practice: buildings that connect people with nature. Washington D. C.: Island Press.

32. Wilson, E. O. (1984). Biophilia. Cambridge & Massachusetts: Harvard University Press. Pres