تحلیل ژئوپلیتیک عملکرد دیوان کیفری بین المللی در قاره آفریقا

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 3، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 13، خرداد 1398، صفحه 63-95   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v4i1.82852

نویسندگان

میثم غلامی^* ؛ سید مهدی سیدزاده ثانی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

دیوان کیفری بین­ المللی به‌‎عنوان نخستین دادگاه دائمی بین ­المللی، به‌منظور ایجاد مسئولیت فردی برای تمام مرتکبین جرائم بین‌المللی و پایان‌دادن به مصونیت سران کـشورها از تعقیـب، در اول جولای 2002، تشکیل شد. مطابق اساسنامه و اهداف دیوان، صلاحیت آن باید به‎صورت جهانشمولی و بدون تبعیض در خصوص جرائم ارتکابی توسط دولت­های عضو و اتباع آن­ها و نیز در موارد ارجاع شورای امنیت، اعمال شود. با این وجود، علی­رغم ارتکاب جنایات بین­ المللی در اقصی نقاط مختلف دنیا، شاهد این هستیم که دیوان، تنها بر جنایات­ های ارتکابی در قاره آفریقا متمرکز شده است چرا که از دوازده وضعیت تحت رسیدگی در دیوان، ده وضعیت­ آن ناظر به قاره آفریقا است. همین موضوع انتقادهای زیادی را به‎ویژه از سوی سران دول آفریقایی متوجه دیوان کرده است به‎گونه ­ای که حتی برخی از دیوان کیفری بین­ المللی به‌‎عنوان دادگاه کیفری بین­ المللی آفریقایی یاد می­ کنند و دول آفریقایی معتقدند که قدرت دیوان به دلیل مسائل و رویکردهای ژئوپلیتیک که از دیرباز وجود داشته است، محدود به قاره آفریقا شده است و توانایی بررسی سایر جنایات ارتکابی در سایر قاره­ ها را ندارد. ازاین­رو، دول آفریقایی تردیدهای جدی نسبت به استقلال و بی­طرفی دیوان دارند و شائبه­ های مبنی بر سیاسی کاری دیوان مطرح کرده ­اند و ضمن تهدید به خروج از عضویت دیوان، از همکاری با دیوان نیز امتناع می ­ورزند. در این پژوهش از دیده­گاه ژئوپلیتیک این ادعا­ها و انتقادات تحلیل خواهد شد و دفاعیات له و علیه اقدامات دیوان مورد ارزیابی قرار می­ گیرد. 

کلیدواژه‌ها

دیوان کیفری بین‌المللی؛ ژئوپلیتیک؛ دولت‌های آفریقایی؛ محاکم آفریقایی فوق‎العاده

مراجع

1. Abdou, M. (2017) Commentary on the Law of the International Criminal Court, (Vol. 29). Klamberg, M. (editor) Torkel Opsahl Academic E Publisher Brussels.

2. Afshardi, M.H. & Alamdar, I. (2018). Investigation and Analysis of the Geopolitical Interests of Foreign Actors Affecting the Syrian Geopolitical Crisis. Journal of Political Geography Research, 2(4), 18-33. [In persian]

3. Ardebil, M. A. (2007). Cooperation of Governments with the International Criminal Court, Legal Research, 10(137), 9-48. [In persian]

4. Aregawi, B. (2017). The Politicisation of the International Criminal Court by United Nations Security Council Referrals. conflict trends, 2017(2), 27-32.

5. Barnett, L. (2013) The International Criminal Court: History and Role.", library of parliament, Ottawa, Canada. 1-28.

6. Barzegarzadeh,A. & Amininia, A. (2019). Continuation of Discriminatory Justice and the Legal Relations of the International Criminal Court and Security Council, International Law Journal, 35(59), 249-276. [In persian]

7. Bishop, A. (2013). Failure of complementarity: The future of the International Criminal Court following the Libyan admissibility challenge. Minn. J. Int'l L., 22, 388.

8. Blanchet, C. R. (2002). Some Troubling Elements in the Treaty Language of the Rome Statute of the International Criminal Court. Mich. J. Int'l L., 24, 647.

9. Booth, K. (1991). Security in anarchy: Utopian realism in theory and practice. International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944-), 527-545.

10. Chowdhury, M. S. (2003). Jurisdictional Problems of the International Criminal Court. Jurnal Hukum, 6(1), 1-18.

11. Edelbi, S. (2018). The Framing of the African Union in International Criminal Law: A Racialized Logic. Völkerrechtsblog, 1-3.

12. Graefrath, B. (1990). Universal criminal jurisdiction and an International Criminal Court. Eur. J. Int'l L., 1, 67.

13. Griffiths, M. et al., (2014). Fifty Great Thinkers of International Relations. (A.R., Tayeb, Trans.). Tehran, Iran: Ney Publications. [In persian]

14. Havercroft, J., & Prichard, A. (2017). Anarchy and International Relations theory: A reconsideration. Journal of International Political Theory, 13(3), 252-265.

15. Jannipour, M. & KhanaliPour,W.S. (2010). Referral of International Crimes to the International Criminal Court (ICC) by the Security Council and its Effects, Journal of Legal Studies, 2(2), 1-36. [In persian]

16. Kaul, H. P. (2007). The ICC and International Criminal Cooperation–Key Aspects and Fundamental Necessities, in The International Criminal Court And National Jurisdictions, edited by M. Politi and F. Gioia. Hampshire: Ashgate Publishing Limited.

17. Klamberg, M. (Ed.). (2017). Commentary on the law of the International Criminal Court (Vol. 29). Torkel Opsahl Academic E Publisher.

18. Lashkari, T.E.(2018). Explaining the Optimal Performance of Rational Positive Methodology in Applied Geopolitical Studies, Journal of Political Geography Research, 2(6), 55-77. [In persian]

19. Nel, M., & Sibiya, V. E. (2017). Withdrawal from the International Criminal Court: does Africa have an alternative?. African Journal on Conflict Resolution, 17(1), 79-103.

20. O'Toole, M. (2017). Africa and the International Criminal Court: Behind the Backlash and Toward Future Solutions, An Honors Paper for the Department of Government and Legal Studies, 64, 1-149.

21. Pichon, J. (2010). International Criminal Court and United Nations Security Council (Vol. 218). Springer Science & Business Media.

22. Ramazani Ghavam Abadi, M. H. & B. M. (2018). Realization of International Criminal Justice in Africa; Obstacles and Solutions, Journal of Public Law Studies, 47(1), 1-26. [In persian]

23. Ramazani Ghavam Abadi, M. H. (2014). Establishment of the African Criminal Court: Myth or Reality, Law Journal of Justice, 78(86), 93-118. [In persian]

24. Sadeghi, M.H. (2015). International Criminal Court, Second Edition, Tehran, Tehran, Iran: Justice Publishing. [In persian]

25. Salehi, J. (2014). Referral of the status of Kenya to the Criminal Court; a manifestation of the powers of the prosecutor in Article 15 of the Statute, International Police Quarterly Journal, 5(2), 25-35. [In persian]

26. Salehi, J. (2018). Challenges of the International Criminal Court in Tracking President Sudan's Case: From African Union Opposition to Non-Cooperation in the Union, Journal of Public Law Research, 19(57), 69-89. [In persian]

27. Salehi, J. (A), (2019). A Review on the High Position of the Prosecutor of the International Criminal Court in Proving Crimes, Journal of Public Law Queries, 2(4), 47-66. [In persian]

28. Salehi, J. (b), (2019). Executing the Additional Jurisdiction of the International Criminal Court on Domestic Violence in the context of the Disgrace of the Government of Kenya, Journal of Public Law Studies, 48(3), 661-667. [In persian]

29. Shams Natri, M.I. & Sotayeshpour, M. (2018). The Reasons for the Establishment and Qualifications of the Extraordinary African Branches and Its Comparison with the Third Generation International Criminal Tribunals, International Police Studies Quarterly, 8(30), 95-125. [In persian]

30. Simmons, B. A., & Martin, L. L. (2002). International organizations and institutions. Handbook of international relations, edited by Carlsnaes, Walter, Risse, Thomas, and Simmons, Beth A, . London: Sage Publications, 192-211.

31. Solera, O. (2002). Complementary jurisdiction and international criminal justice. International review of the Red Cross, 84(845), 145-171.

32. Tahmasebi, J. (2009) Jurisdiction of International Criminal Court, First Edition, Tehran, Iran: Jungle Publications. [In persian]

33. Tedeschini, M. (2015). Complementarity in Practice: The ICC's Inconsistent Approach in the Gaddafi and Al-Senussi Admissibility Decisions. Amsterdam LF, 7, 76.

34. Trahan, J. (2013). The relationship between the International Criminal Court and the UN Security Council: Parameters and best practices. In Criminal Law Forum, Springer Netherlands,Vol. 24, No. 4, 417-473.

35. Waqq, M.et al., (2018). Epistemological Explanation of the Concept and Nature of Geopolitics, Journal of Political Geography Research, 2(8), 65-88. [In persian]

36. Wenqi, Z. (2006). On co-operation by states not party to the International Criminal Court. International Review of the Red Cross, 88(861), 87-110.

37. Wilson, P. (2011). Idealism in international relations, In K. Dowding (Ed.), Encyclopedia of power. Thousand Oaks, CA: Sage. Retrieved from, 332-333.

38. Zakir Hossein, M.H. (2019). The Theory of Subject Tracking as a Criterion for Measuring the Severity and Significance of the Trial Case in the International Criminal Court, Journal of Criminal Law and Criminology Studies, 48(1), 85-106. [In persian]

39. Zamfir, Ionel, (2018). International Criminal Court Achievements and challenges 20 years after the adoption of the Rome Statute, European Parliamentary Research Service. 1-12.