تحلیل رابطه میان فرم شهر و مصرف انرژی در بخش مسکن (مورد مطالعه بابلسر)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 4، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 8، شهریور 1397، صفحه 71-92   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v5i1.73450

نویسندگان

عامر نیک پور^* ؛ صدیقه لطفی؛ مرتضی رضازاده؛ فاطمه الهقلی تبار نشلی

دانشگاه مازندران

چکیده

امروزه اهمیت و نقش انرژی در زندگی، توسعه و پیشرفت جوامع، آشکارتر از همیشه است و در عین حال منابع و انواع انرژی های مورد استفاده بشر در معرض دگرگونی‌های بسیار جدی است. فرم شهری از طریق تأثیر در مصرف زمین، پراکندگی محل سکونت، کیفیت محیط مسکونی، میزان مصرف انرژی و میزان سفرهای روزانه بر روی محل سکونت انسان و اکوسیستم محیط تاثیر‌گذار است. هدف این مطالعه تحلیل رابطه میان فرم ساختمان و شهر با مصرف انرژی است. پژوهش از لحاظ ماهیت، توصیفی_تحلیلی و بنابر هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش به صورت کتابخانه­ ای، اسنادی و پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش واحد‌های مسکونی شهر بابلسر می باشد. تعداد نمونه های مورد نظر، جهت بررسی میزان مصرف انرژی، 375 واحد مسکونی موجود در محلات مختلف شهر می­باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات این پژوهش از نرم‌‌افزارSPSS و GIS بهره گرفته شده است. به منظور طبقه بندی فرم محلات با توجه به ابعاد شش گانه‌ی تراکم، اتصال، ترکیب کاربری‌ها، تمرکز، دسترسی به زیرساخت‌ها و میزان مالکیت اتومبیل، از روش مجموع ساده وزنی (SAW) استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی رابطه بین مصرف انرژی در ساختمان­ها و فرم شهری نشان داد که رابطه معناداری بین مصرف انرژی و فرم ساختمان وجود دارد و یافته ­ها نشان داد که اگر در فرم فشرده، بافت فرسوده غالب نباشد میزان مصرف انرژی بسیار کمتر از سایر فرم­ هاست.

کلیدواژه‌ها

بابلسر؛ فرم ساختمان؛ فرم شهر؛ مصرف انرژی

مراجع

1. اقبالی، ن.، ملک آبادی، ا. (1392). تحلیل پایداری محله های مسکونی، اولین کنفرانس ملی معماری و فضاهای شهری پایدار، مشهد، ایران، 8-1.

2. بایرام زاده، ح.، خان محمدی، م. ع.؛ فلاح، آ. (1392). مسکن پایدار و الگوهای انعطاف پذیری در مجتمع‌های زیستی. اولین کنفرانس ملی معماری و فضاهای شهری پایدار، مشهد، ایران، 10-2.

3. بخشایی، ع.، عباسی، عبادالله.، قاسمی، علی. (1391). روند تغییر فرهنگ در اصلاح الگوی مصرف. همایش ملی فرهنگ سازی اصلاح رفتارهای اقتصادی درایران امروز، ابرکوه، ایران، 10-1.

4. بزی، خ.، شاه مرادی، ل.، حیدری تاشه کبود، ا. (1393). بررسی و ارزیابی مشارکت‌های مردمی در توسعه ی پایدار محله ای با استفاده از مدل TOPSIS. جغرافیا و توسعه،12(36)، 57-50.

5. حکمت نیا، ح.، موسوی، م. (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای، یزد: علم نوین.

6. رضازاده، ا. ح.، سنایی، ز.، و زارع، م. (1390). بررسی عوامل موثر پایداری در بهینه سازی مصرف انرژی در مجتمع‌های مسکونی. اولین کنفرانس بین المللی مهندسی محیط زیست، تهران، ایران، 8-1.

7. سجادیان، م.، سجادیان، ن. (1388). پایش و مدیریت انرژی مصرفی توسط سنجش از دور حرارتی باتلفیق GIS در ممیزی انرژی و تعیین الگوی مصرف. همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی GIS، 133-137.

8. صرافی، م.، توکلی نیا، ج.، و محمدیان مصمم، ح. (1393). اندیشه های نو در برنامه ریزی شهری. تهران: شورای اسلامی شهر تهران.

9. صفایی پور، م.، روزبه، ح. (1392). هویت و توسعه ی پایدار محله ای در شهر شیراز. جغرافیا و توسعه، 11 (31) ، 1-9.

10. عباس زاده، ا.، البرزی، ش. (1388). ممیزی انرژی واحد مسکونی و ارائه الگوی مصرف برای مصرف بهینه انرژی. بیست و چهارمین کنفرانس بین المللی برق، تهران، ایران، 2-9.

11. عزیزی، م.م. (1383). تراکم در شهرسازی. تهران:دانشگاه تهران.

12. عنقا، ح. (1391). اصلاح الگوی مصرف کلید توسعه پایدار. همایش ملی تبیین علمی اصلاح الگوی مصرف، بهشهر، ایران، 1-7.

13. فنی، ز.، صارمی، فرید. (1392). رویکرد توسعه ی پایدار محله ای در کلانشهر تهران. جغرافیا و توسعه، 11(30) ، 47-36.

14. کرمانی، س.، ماجدی، ح.، و ذبیحی، ح. (1387). ارزیابی عوامل موثر بر پایداری مصرف انرژی در ساختمان ها، دومین همایش ملی اقلیم، ساختمان و بهینه سازی مصرف انرژی، اصفهان، ایران، 2-9.

15. کریمی د، مر.، رسول زاده، ف. (1392). نقش بکارگیری نماهای پوشش گیاهی سبز در ایجاد شرایط محیطی مناسب وکاهش مصرف انرژی ساختمان، دومین همایش ملی اقلیم، ساختمان و بهینه سازی مصرف انرژی(با رویکرد توسعه پایدار)، اصفهان، ایران، 1-6.

16. لطفی، ص.، صالحیان، ف.، و کوهساری، م. م. (1387). فرم شهری فشرده، فرصت ها و چالش ها، اولین کنفرانس بین المللی تغییرات زیست محیطی منطقه خزری، بابلسر، ایران، 3-8.

17. مرکز آمار ایران. (1395). سالنامه و بلوک های آماری سال 95-90.

18. مشکینی، ا.، زنگانه، ا. (1393). درآمدی بر پراکنده روی (خزش) شهری. تهران: جهاد دانشگاه خوارزمی.

19. مویدی، م.، یوسفی، ح.، میرعباسی، م.، و خرسند موقر، م. (1390). اهمیت اصلاح الگوی مصرف در راستای تدوین طرح جامع انرژی کشور با توجه به رویکرد امنیت انرژی. دومین کنفرانس و نمایشگاه مدیریت و بهسنه سازی انرژی، تهران، ایران، 2-12.

20. Anderson, W. P., Kanaroglou, P. S., & Miller, E. J. (1996). Urban form, energy and the environment: a review of issues, evidence and policy. Urban studies, 33(1), 7-35.

21. Breheny, M. (1992). Sustainable development and urban form. London, England: Pion Limited.

22. Breheny, M. (1992). The compact city: An introduction. Built Environment, 18(4), 241.

23. Brower, Sandy. (1996). Good neighborhood, A study of in-town and suburban residential environment. USA: University of California.

24. Ewing, R., & Rong, F. (2008). The impact of urban form on US residential energy use. Housing policy debate, 19(1), 1-30.

25. Galster, G. (2001). On the nature of neighborhood. Urban studies, 38(12), 2111-2124.

26. Global Buildings Performance Network. (2014). Residential buildings in India: Energy use projections and savings potentials. Retrieved from http:// www. gbpn. org/ sites/ default/ files/08.%20INDIA%20Baseline_TR_low.pdf

27. Jabareen, Y. R. (2006). Sustainable urban forms: Their typologies, models, and concepts. Journal of planning education and research, 26(1), 38-52.

28. Kemp, R. L., & Stephani, C. J. (Eds.). (2011). Cities going green: A handbook of best practices. North Carolina, NC: McFarland.

29. Pan, H., Shen, Q., & Zhang, M. (2009). Influence of urban form on travel behavior in four neighborhoods of Shanghai. Urban studies, 46(2), 275-294.

30. Reis, J. P., Silva, E. A., & Pinho, P. (2016). Spatial metrics to study urban patterns in growing and shrinking cities. Urban Geography, 37(2), 246-271.

31. Williams, G. H. (1985). Neighborhood organization: Seeds of a new urban life. Wesport, TC: Greenwood.

32. Williams, K., E. Burton & M. Jenks. (2000). Achieving sustainable urban form. London, England: Spon.