تحلیل یک نوع فعل مرکب فارسی بر اساس نظریه اشتقاق فاز

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 3، دوره 8، شماره 15، بهمن 1395، صفحه 53-74   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v8i15.60062

نویسندگان

رضا حیدری زادی¹؛ سید محمد حسینی معصوم^{* 2}؛ آرزو نجفیان²؛ بلقیس روشن¹

¹پیام نور

²گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی دانشگاه پیام نور

چکیده

فعل‌های مرکب در زبان فارسی از زایایی بالایی برخوردارند. این فعل ها، از یک طرف ساختاری ترکیبی و نحو بنیاد دارند، اما از طرف دیگر، عملکرد آن‌ها در نحو یکپارچه و به صورت یک هستة واژگانی منسجم است و هم چنین درونداد فرایندهای ساختواژی قرار می گیرند. در این پژوهش، فرض بر این است که فعل‌های مرکب عمل کرد دوگانه صرفی-نحوی دارند. هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد فعل‌های مرکب ساخته شده با فعل سبک "کرد" در زبان فارسی دارای ساخت اشتقاقی فازگونه هستند. داده های تحقیق، نمونه هایی از فعل های مرکب هستند که از فرهنگ دو جلدی سخن استخراج شده اند. مبنای نظری این تحقیق با روش های اشتقاقی مطرح شده در آثار چامسکی (2000؛ 2001؛ 2008) ، مرنتز (2001؛ 2007) هم سویی دارد، هرچند از بعضی مفاهیم نظری در نظریه های ساختواژی همچون لیبر (1980) هم استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که فعل های مرکب دارای اشتقاقی فازگونه اند. در زبان فارسی، ریشه فعل و جزء غیرفعلی در دامنة یک فاز ساختواژی ادغام می شوند سپس آن ریشه ها برای رفع نیازهای اشتقاقی یا محاسباتی به پوستة آن فاز ساختواژی حرکت می کنند که در آن جایگاه تحت تأثیر عملیات های نحوی می توانند به جایگاه های نحوی حرکت کنند و گسترش یابند.

کلیدواژه‌ها

ساختواژه؛ فعل مرکب؛ کمینگی؛ اشتقاق؛ فاز

مراجع

احمدی گیوی، حسن. (1380). دستور تاریخی فعل. تهران: نشر قطره.

Chomsky, N. (1995). The minimalist program (Vol. 1765): Cambridge Univ Press.

Chomsky, N. (2000). "Minimalist inquiries: The framework". In R. A. Martin, David Michaels, and Juan Uriagereka (Ed.), Step by step: Essays on minimalist syntax in honor of Howard Lasnik (pp. 89-155): MIT Press.

Chomsky, N. (2001). "Derivation by phase". In K. L. Hale, and Michael J. Kenstowicz (Ed.), Ken Hale: A Life in Language (pp. 1-52): MIT Press.

Chomsky, N. (2008). "On phases". In C. P. O. Robert Freidin, Maria Luisa Zubizarreta (Ed.), Foundational Issues in Linguistic Theory: Essays in Honor of Jean-Roger Vergnaud (pp. 133-166). MIT: MIT PRESS.

Chomsky, N. (2013). "Problems of projection". lingua, 130, 33-49.

Chomsky, N. (2015). "Problems of projection: Extensions", Structures, strategies and beyond: Studies in honour of Adriana Belletti (Vol. 223, pp. 1-16): John Benjamins Publishing Company.

Di Sciullo, A. M. (2003). "Morphological phases". Generative Grammar in a Broader Perspective. Proceedings of the 4th GLOW in Asia.

Fabregas, A. (2011). "On why word phases cannot account for Lexical Integrity Effects". Lingue e linguaggio, 10(1), 3-28.

Folli, R., Harley, H., & Karimi, S. (2005). "Determinants of event type in Persian complex predicates". Lingua, 115(10), 1365-1401.

Goldberg, A. E. (1996). "Words by default: Optimizing constraints and the Persian complex predicate". In Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society (Vol. 22, pp. 132-146(

Kahnemuyipour, A. (2003). "Syntactic categories and Persian stress". Natural Language & Linguistic Theory, 21(2), 333-379.

Karimi, S. (1997). "Persian complex verbs: Idiomatic or compositional". LEXICOLOGY, 3, 273-318.

Karimi, S. (2005). A Minimalist approach to scrambling: Evidence from Persian (Vol. 76): Walter de Gruyter.

Karimi-Doostan, G. (1997). Light verb construction in Persian. University of Essex, England.

Lieber, R. (1980). On the Organization of the Lexicon. Unpublished Ph.D Dissertation, Massachusetts Institute of Technology.

Marantz, A. (1997). "No escape from syntax: Don't try morphological analysis in the privacy of your own lexicon". University of Pennsylvania working papers in linguistics, 4(2), 14.

Marantz, A. (2001). "Words". Paper presented at the 20th West Coast Conference on Formal Linguistics. from http:/ /users.uoa.gr/~ wlechner/ Marantz%20words .pdf.

Marantz, A. (2007). "Phases and words". In S.-H. Choe (Ed.), Phases in the theory of grammar (pp. 191-222). Seoul: Dong In.

Megerdoomian, K. (2002). Beyond words and phrases. Unpublished Ph. D. dissertation, USC.

Pantcheva, M. (2008). "Noun preverbs in Persian complex predicates". Tromsø Working Papers on Language and Linguistics: Nordlyd, 35, 19-45.

Rizzi, L. (2010). "On some properties of criterial freezing". In P. Panagiotidis (Ed.), The Complementizer Phase: Subjects and Operators (pp. 17-32): Oxford University Press.

Rizzi, L. (2016). "Labeling, maximality and the head phrase-distinction", The Linguistic Review (Vol. 33, pp. 103-127).

Vahedi-Langrudi, M.-M. (1996). The syntax, semantics and argument structure of complex predicates in modern Farsi. Unpublished PhD Diss., University of Ottawa (Canada).