مطالعه اثر باقیمانده کود های آلی، عناصر بر و روی بر ویژگی های خاک، وزن خشک و ترکیب شیمیایی گندم (Triticum aestivum L.)

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 2، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، تیر 1389، صفحه 215-224   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v2i2.7626

نویسنده

علیرضا آستارایی

گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این آزمایش با هدف بررسی اثر باقیمانده کودهای آلی، عناصر بر و روی بر ویژگی های خاک و وزن خشک گیاه و ترکیب شیمیایی گندم (Triticum aestivum L.) ، پس از برداشت ارزن(Panicum italicum L.) ، در یک طرح کاملاً تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در شرایط گلخانه بررسی شد. تیمارهای آزمایشی در کشت قبلی شامل کودهای آلی (کمپوست زباله شهری و کود گاوی) هر کدام معادل 25 تن در هکتار، عنصر روی در دو سطح صفر و 50 کیلوگرم در هکتار و عنصر بر در دو سطح صفر و 10 کیلوگرم در هکتار بوده که پس از برداشت ارزن، اثرات باقی مانده کودها در خاک بر گیاه گندم بررسی شد. نتایج آزمایش نشان داد باقیمانده کاربرد کودهای گاوی و کمپوست زباله شهری باعث افزایش معنی دار pHخاک، درصد کربن آلی و فراهمی عناصر آهن، روی، مس و بر در خاک گردید. باقیمانده روی باعث افزایش معنی دار وزن ماده خشک گندم و نیز مقدار های عناصر آهن و روی در خاک و گیاه شد. در حالی که مقدار عنصر بر شاخساره گندم با مصرف روی کاهش قابل توجهی داشت. باقیمانده 10 کیلوگرم عنصر بر در هکتار مقدار های آهن را معادل 2 درصد، مس را 4/1 درصد و بر را 6/65 درصد در گندم افزایش داده، ولی در مقدار روی تأثیر معنی داری نداشت. صرف نظر از فراهمی عناصر بر و روی، اثرات باقیمانده کاربرد کودهای آلی منجر به افزایش معنی دار مقدار عناصر آهن، روی، مس و بر در گیاه گردید. برهمکنش کودهای آلی و عناصر بر و روی بر مقدار عناصر روی، آهن، بر و مس در گیاه نیز معنی دار شد. به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که باقیمانده کودهای آلی، عناصر روی و بر از کشت قبلی می تواند برای گیاه بعدی به طور موثری در حاصلخیزی خاک و کیفیت گیاه تأثیر داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

شوری خاک؛ عناصر کم مصرف؛ کود گاوی؛ کمپوست زباله شهری

مراجع

1- Alloway, B. J. 2004. Zinc in Soils and Crop Nutrition. http://www.iza.com /zwo-org/ Publications /PDFs /ALLOWAY-all. pdf.

2- Borzoo, A., and Maftoun, M. 2001. Residual effect of Zn its chemical species on growth and Zn concentration of Wheat in some soils of Fars. 7th Iran Conf. Soil Science, Shahrekord. 4-7 Shahrivar, pp: 416-418. (In persion)

3- Cakmak, I., Kalayci, M., Ekiz, H., Braun, H.J., Kiline, Y., and Yilmaz, A. 1999. Zinc deficiency as a practical problem in plant and human nutrition in Turkey: a NATO-Science for Stability Project. Field Crops Research 60: 175–188.

4- Cherati, A. 1996. Effect of phosphorus and organic matter on Zn uptake, growth of barley and chemical species of Zn in two calcareous soils. M.Sc. Thesis. Soil Science Department. Agriculture College. Shiraz University. (In Persian with English Summary)

5- Del Castilho, P., Chardon, W. J., and Salomons, W. 1993. Influence of cattle- manure slurry application on solubility of Cd, Cu and Zn in a manured acidic soil, loamy- sand soil. Environment Quality 22: 689- 697.

6- Devarajan, R. 1987. Zinc nutrition in green gram. Madras Agriculture 74: 518-521.

7- Eghball, B., Ginting, D., and Gilley, J.E. 2004. Residual Effects of Manure and Compost Applications on Corn Production and Soil Properties. Agronomy Journal 96: 442- 447.

8- Fuehering, H.D. 1966. Nutrition of corn (Zea mays L.) on a calcareous soil: III. Interaction of zinc and boron with plant population and the relationship between grain yield and leaf composition. Soil Science Society of American Proceeding 30: 489- 494.

9- Ginting, D., Kessavalou, A., Eghball, B., and Doran, J.W. 2003. Greenhouse gas emissions and soil indicators four years after manure and compost applications. Journal of Environmental Quality 32: 23–32.

10- Gupta, V. K., Potalia, B. S., and Karwasra, P. S. 1988. Micronutrient contents and yield of pigeon pea and wheat as influenced by organic manures and zinc in a pigeon pea-wheat cropping sequence. Haryana Agriculture. University Journal Research 17:346-355.

11- Hampton, M., Obreza, T. A., and Stoffella, P. J. 2002. Residual effect of municipal solid waste compost on snap Beans production. University of Florida IFAS. Indian River Research and Education Centre.

12- Hemantaranjan, A., and Garge, O. K. 1998. Iron and zinc fertilization with reference to the grain quality of Triticum sativum L. Plant Nutrition 11: 1439- 1450.

13- Hosseini, S. M., Maftoun, M., Karimian, N., Ronaghi, A., and Emam, Y. 2007. Effect of Zinc × Boron Interaction on Plant Growth and Tissue Nutrient Concentration of Corn. Plant Nutrition 30: 773–781.

14- Hossain, M. A., Jahiruddin, M., Islam, M. R., and Mian, M. H. 2008. The requirement of zinc for improvement of crop yield and mineral nutrition in the maize–mung bean –rice system. Plant and Soil 306: 13–22.

15- Hussain, F. 2004. Soil fertility monitoring and management in rice-wheat system. Annual Report, 2003-04 of the Agriculture Linkages Program Project at Land Resources Research Program, National Agricultural Research Centre Islamabad, Pakistan.

16- Jalili, F., and Khiyavi, M. 2006. Evaluating effects of Zn and B foliar application concentration on yield and oil percentage in two varieties of canola in Zanjan. 8th Iranian Conference of Soil Science, Rasht. Iran, 9-12 Shahrivar pp: 381-383. (In persion)

17- Khan, R., Gurmani, A. R., Khan, M. S., and Gurmani, A. H. 2009. Residual, direct and cumulative effect of zinc application on wheat and rice yield under rice-wheat system. Soil and Environment 28: 24-28.

18- Lo´pez-Lefebre, L. R., Rivero, R. M., Garcıa, P. C., Sa´nchez, E., Ruiz, J. M., and Romero, L. 2002. Boron effect on mineral nutrients of Tobacco. Plant Nutrition 25: 509–522.

19- Mozafar, A. 1989. Boron Effect on Mineral Nutrition of Maize. Agronomy Journal 81: 285–290.

20- Nable, R. O., Banuelos, G. S., and Paull. J. G. 1997. Boron toxicity. Plant and Soil 198: 181-198.

21- Page, A. L., Miller, R. H., and Keeney, D. R. 1982. Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties (2nd edition). American Society of Agronomy, Soil Science of American Publisher. Madison, Wisconsin. USA.

22- Penney, D. 2002. Micronutrients, Agriculture, Food and Rural Development. ASEA. Soil Quality Benchmark Sites.

23- Qury, F. X., Leenhardt, F., Remesy, C., Chanliaud, E., Duperrier, B., Balfourier, F., and Charmet, G. 2006. Genetic variability and stability of grain magnesium, zinc and iron concentrations in bread wheat. European Journal of Agronomy 25: 177-185.

24- Rangbar, G. A., and Bahmaniar, M. A. 2007. Effect of soil and foliar application of Zn fertilizer on yield and growth characteristics of bread wheat cultivars. Asian Journal of Plant Sciences 6: 1000-1005.

25- Rashid, A. 2005. Establishment and management of micronutrients deficiencies in soils of Pakistan: a review. Soil and Environment 24: 1-22.

26- Rasooli, F., and Maftoun, M. 2003. Effect of organic matter with and without Nitrogen on growth and chemical composition of Wheat. 8th Iranian Conference of Soil Science, Rasht. pp: 413-414.(In persion)

27- Rezayinejad, Y., and Afuni, M. 2000. Effect of organic matter on chemical soil properties, element uptake by corn and its yield. Science and Technology of Agriculture and Natural Resources 4: 19- 28. (In persion with English summary).

28- Richards, L. A. 1956. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soil. USDA. Agriculture hand book. No, 60. Washington.

29- Senthil Kumar, P. S., Aruna Geetha, S., Savithri, P., Jagadeeswaran, R., and Ragunath, K. P. 2004. Effect of Zn enriched organic manures and zinc solubilizer application on the yield, curcumin content and nutrient status of soil under turmeric cultivation. Applied Horticulture 6: 82-86.

30- Singh, J. P., Dahiya, D. J., and Narwal, R. P. 1990. Boron uptake and toxicity in wheat in relation to zinc supply. Fertilizer Research 24: 105-110.

31- Singh, J. P., Karwasara, S. P. S., and Singh, M. 1988. Distribution and forms of copper, iron, manganese, and zinc in calcareous soils of India. Soil Science 146: 359- 366.

32- Singh, M. V., and Abrol, I. P. 1985. Direct and residual effect of fertilizer zinc application on the yield and chemical composition of rice-wheat crops in an alkali soil. Fertilizer Research 8: 179-191.

33- Sinha, P., Jain, R., and Chatterjee, C. 2000. Interactive effect of boron and zinc on growth and metabolism of mustard. Communication in Soil Science and Plant Analysis 31: 41- 49.

34- Smith, J., and Doran, W. 1996. Measurement and use of pH and electrical conductivity for soil quality analysis. Pp: 169- 185. In: J. W. Doran and A.J. Jones (Eds.), Methods for Assessing Soil Quality. Soil Science Society of American Publication, 49, SSSA, Madison, WI.

35- Swietlik, D. 1995. Interaction between zinc deficiency and boron toxicity on growth and mineral nutrition of sour orange seedlings. Plant Nutrition 18: 1191–1207.

36- Wang, S. P., Wang, Y. F., Chen, Z. Z., Fleckenstin, J., and Schung, E. 2003. Status of Iron, manganese, copper, and zinc of soils and their requirement for ruminants in Inner Mongolia steppes of china. Communications in Soil Science and Plant Analysis 34: 655- 670.

37- Zia, M. S., Ali. A., Aslam, M., Hussain, F., and Yasin, M. 1996. Fertilizer use efficiency and soil Fertility. Annual Report Land Resources Research Institute, National Agricultural Research Centre Islamabad, Pakistan.