معیار برتری پیامبران از نگاه قرآن و حدیث

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 5، دوره 43، شماره 1 - شماره پیاپی 86، خرداد 1390، صفحه 120-146   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v43i1.11270

نویسندگان

سید محمود صادق زاده طباطبایی^* ؛ سید محمد مرتضوی

چکیده

در اندیشه دینی، پیامبران نسبت به سایر مردم از ویژگی هایی برخوردار هستند که بقیه مردم از آنها محروم می باشند، ولی در این که خود پیامبران نیز نسبت به هم از ویژگی هایی برخوردار می باشند اختلاف است. عده‌ای بر این باورند که پیامبران با هم تفاوتی ندارند و عده ای دیگر معتقدند که بعضی پیامبران نسبت به بقیه برتری دارند که از آنان به عنوان پیامبر اولو العزم یاد می کنند. این عده ملاک تفاوت پیامبران اولو العزم را صاحب کتاب و شریعت بودن، ماموریت جهانی داشتن، دارا بودن مقام امامت، و بهره مندی از علم می دانند، ولی با توجه به این که این امتیازات، امتیازات اکتسابی نیست و تفاوت شخصیت حقیقی پیامبران با شخصیت حقوقی آنان در امتیازات اکتسابی آنان می باشد، مقاله با بررسی آیات و روایات اسلامی به این نتیجه رسیده است که ملاک برتری پیامبران اولو العزم گذشته از امتیازات حقوقی امتیازات حقیقی و اکتسابی از قبیل: سبقت در اعتراف به ربوبیت الهی، استواری بر پیمان های الهی، تلاش مضاعف در گسترش توحید، صبر و استقامت در برابر دشمنان خدا، و اخلاق برجسته در تعامل با مردم می باشد.

کلیدواژه‌ها

اولوا العزم؛ بعثت جهانی؛ عالم میثاق؛ صبر؛ خلق عظیم

مراجع

 قرآن کریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند.

آلوسی، سید محمود، روح المعانی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415 ق

ابن أبی حاتم، عبد الرحمن، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق أسعد محمد الطیب، بیروت، المکتبة المصریة، 1419 ق

ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر للطباعه و النشر، 1386 ق

ابن جوزی، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت، دار الکتب العربی، 1422 ق

ابن حنبل، أحمد، مسند الأمام أحمد بن حنبل، بیروت، دار إحیاء تراث العربی، 1415 ق

ابن سورة، أبو عیسی، سنن ترمذی، تحقیق أحمد شاکر، بیروت، دار الفکر، 1414 ق

ابن شهر آشوب ، مازندرانی، المناقب، قم، مؤسسه انتشارات علامه، 1379

ابن طاووس، علی بن موسی بن جعفر، إقبال الاعمال، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1367

ابن طاووس، علی بن موسی بن جعفر، سعد السعود، قم، دار الذخائر، 1369

ابن فارس، ابوالحسین أحمد، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404 ق

ابن قولویه ،کامل الزیارات، نجف اشرف، انتشارات مرتضویه، 1356

ابن کثیر، دمشقی اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1419 ق

ابن منظور، لسان العرب، قم، نشر ادب الحوزه، 1415 ق

ابن هشام، الحمیری، السیرة النبویة، قاهره، تحقیق محمد محیی الدین، مکتبه محمد علی صبیح، 1383 ق

ابی السعود، تفسیر ابی السعود، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا

اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دار الفکر، 1420 ق

بحرانی، سید هاسم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، 1416 ق

بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، دار الفکر، بی تا.

البغوی، أبو محمد حسین بن مسعود، تفسیر البغوی، تحقیق محمد عبد العزیز، المکتبة العربیة السعودیة، دار الطیبة، 1417 ق.

البرقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، 1371

حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1415 ق

الدارمی، أبو محمد، عبد الله بن عبد الرحمن، سنن الدارمی، القاهرة، دار الفکر، 1398 ق

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات‌، بیروت، دار العلم الدار الشامیه، 1412 ق

راوندی، قطب الدین، الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه امام مهدی عج، 1409 ق

سبحانی، جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1425 ق

سیوطی، جلال الدین، تفسیر الجلالین، بیروت، مؤسسه النور للمطبوعات، ‌1416 ق

سیوطی، جلال الدین، تفسیر الجلالین، الدر المنثور، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی، 1404 ق

صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی، 1404 ق

صدوق، محمد بن علی، الأمالی للصدوق، قم، انتشارات کتابخانه اسلامیه، 1362

صدوق، محمد بن علی، الخصال، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1403 ق

ـصدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، قم، مکتبه الداوری، 1386

صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تهران، انتشارات جهان، 1378

صدوق، محمد بن علی،  کمال الدین، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1395 ق

صدوق، محمد بن علی، الفقیه، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1413 ق

طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1417 ق

طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372 ش

عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، لبنان، بیروت، دار الهادی، 1415 ق

عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، تهران، چاپخانه علمیه، 1380 ق

فتال نیشابوری، محمد بن الحسن، روضة الواعظین، قم، انتشارات سید رضی، 1368

فخر رازی، أبو عبد الله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، دار إحیاء التراث العربی،1420 ق

الفراهیدی ،خلیل بن أحمد، کتاب العین، قم، مؤسسه دارالهجره، 1409 ق

فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، دار احیاء‌ التراث العربی، 1420 ق

 فیض، ملا محسن، الصافی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1418 ق

فیومی، أحمد بن محمد، مصباح المنیر، بیروت، دار الفکر، 1405 ق

قرطبی، محمد بن أحمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1364 ش

قشیری نیشابوری، مسلم، الجامع الصحیح، بیروت، دار الفکر، بی تا

قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، مؤسسه دار الکتاب، 1404 ق

کراجکی، أبو الفتح، کنز الفوائد، قم، انتشارات دار الذخائر، 1410 ق

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365

مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء‌، 1404 ق

ـــــــــــــــــ ،  مرآة العقول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1404 ق

ـــــــــــــــــ ،  ملاذ الاخیار، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی، 1406 ق

مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360

معرفت، محمد هادی، التفسیر الأثری الجامع، قم، مؤسسة التمهید، 1429 ق

مفید، محمد بن نعمان ،کتاب المزار، قم ،‌گنگره شیخ مفید، 1413 ق

نهج البلاغه، سید رضی، قم، انتشارات دار الهجره، بی تا