بررسی اثر تحصیلات بر هزینه های مراقبت های سلامتی خانوارهای ایرانی

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 3، دوره 26، شماره 18، بهمن 1398، صفحه 41-74   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.v26i18.85044

نویسندگان

محسن مهرآرا¹؛ مریم فرشچی²

¹استاد و عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

گروسمن در زمینه تقاضای بهداشت و سلامت (1972) فرض می‌کند اعضای خانوار با ترکیب دو نهاده مراقبت‌های پزشکی و زمان به تولید کالای سلامتی می‌پردازند و تحصیلات به عنوان یک متغیر محیطی، بازده سرمایه‌گذاری در سلامت را با استفاده از نهاده‌های مذکور افزایش می‌دهد. در مطالعه حاضر با استفاده از داده‌های دوره 1396-1393 مرکز آمار برای خانوارهای شهری و رگرسیون کوانتیل، اثر تحصیلات بر هزینه‌های سلامتی مورد برآورد قرار می‌گیرد و درنهایت با استفاده از روش تجزیه بِلِیز مِلی (2006) اثر کل و مستقیم تحصیلات بر هزینه‌های مذکور بررسی می‌شود. نتایج نشان می‌دهند اثر تحصیلات بالاتر بر هزینه‌های سلامتی در اکثر چندک­ها یا کوانتیل­ها مثبت است. به­ویژه این اثر برای تحصیلات بالاتر همسران و همچنین کوانتیل­های بالای هزینه‌های سلامتی، به مراتب قوی‌تر است. به‌طور مثال در کوانتیل بالا هزینه‌های سلامتی، تحصیلات دکترا سبب افزایش 97 درصدی مخارج سلامتی نسبت به خانوار بی‌سواد می‌شود. اثر مذکور در کوانتیل­های پایین هزینه سلامتی 22/0 است. نتایج روش تجزیه بِلِیز مِلی حاکی از آن است که اثر غیرمستقیم تحصیلات بر هزینه‌های سلامتی قوی بوده و در کوانتیل­های پایین هزینه‌های سلامتی حتی بیشتر از کوانتیل‌های بالا است. نتایج حاصل از محاسبه ضرایب جینی و مقایسه کوانتیل­های مختلف، نشان می‌دهد نابرابری هزینه‌های سلامتی (پرداخت از جیب) به مراتب بیشتر از نابرابری هزینه‌های کل است. اثر بیمه‌ها در کوانتیل پایین هزینه‌های سلامتی قوی و معنی‌دار است. همچنین طرح تحول سلامت در کوانتیل‌های پایین هزینه‌های بهداشت و درمان موفق بوده است. لذا توسعه مراقبت‌های مدیریت شده همراه با افزایش مراقبت‌های هزینه اثربخش به ویژه در کوانتیل­های بالای هزینه‌های سلامتی با هدف کاهش هزینه‌های پرداخت از جیب برای گروه‌های مذکور سودمند است.
 

کلیدواژه‌ها

هزینه های سلامت خانوار؛ تحصیلات؛ خانورهای شهری ایرانی؛ رگرسیون کوانتیل؛ تجزیه بِلِیز مِلی

مراجع

• Behboudi, D., Bastan, F., Feshari, M. (2011). The Relationship between Per Capita Health Expenditure & Per Capita GDP (A Case Study of Low & Middle Income Countries). Economic Modeling. 5 (3): 81 – 96.
• Hosseininasab, S.E., Varahrami V. 2010.Deteminant factors on household healthcare expenditures in Yazd, Iran. Journal of health administration. 13(40): 73 – 79.

• Raeispour, A., Pajooyan, J. (2014). A Survey on Public Health Expenditure Investment Effects to Economic Growth & Productivity in Iran: A Regional Approach. The Journal of Planning and Budgeting. 18 (4):43-68.
• Sadeghi, S.K., Motafekker Azad, M., Jalilpour, S. (2014). Investigating Main Determinants of Private Healthcare Expenditure and Their Effects between Different Income Levels in Asian Countries. The Journal of Social Welfare. 14 (53) :55-75.

• Savojipour, S., Assari Arani, A., Agheli, , Hassanzadeh, A. (2018). The Determinants of Urban Families’ Health Expenditure.  10(19): 25-52.

• Statistical Yearbook. (1393-1396). Statistical Center of Iran: Iran, Tehran.

 

References (in English)

• Barcellos, S.H., Carvalho Patrick Turley, L.S. (2019) Distributional effects of education on health. NBER Working Paper. 25898.
• Becchetti, L., Pierluigi, C,. Pisani, F. (2018). Education, health and subjective wellbeing in Europe. Applied Economics. 50(12):1362-1377.
• Chernozhukov, V.,   Hong, H.  (2002). Three-Step Censored Quantile Regression and Extramarital Affairs. Journal of the American Statistical Association. 97: 872-882.
• Fonseca, R., Michaud, p., Zheng, Y. (2020). The effect of education on health: evidence from national compulsory schooling reforms. Journal of Spanish Economic Association.11: 83-103
• Goldman, D.P.,   Smith, J.P. (2002). Can patient self-management help explain the SES health gradient?. Proceedings of the National Academy of Sciences. 99:10929–34.
• Greene, WH. (2002).Econometric Analysis. Fifth edition. New Jersey. Prentice Hall.
• Grossman, M. (1972). The Demand for Health: A Theoretical and Empirical Investigation. New York: Columbia University Press for the NBER.
• Grossman, M.,  Kaestner, R.(1997) .Effects of Education on Health In The Social Benefits of Education, edited by  Behman,J.R.,  Stacey,N.,  Arbor,  A. University of Michigan Press.69-123.

• Grossman, M. (2000). The human capital model. In Handbook of health economics. Edited by. Culyer, A., Newhouse, J. Amsterdam: Elsevier. 1A: 348–407.
• Grossman, M. (2015). The relationship between health and schooling: What_s new? NBER Working Paper: 21.
• Hammond, C. (2003). How education makes us healthy. London Review of Education. 1:61–78.
• Hannum, E., Buchmann, C. 2006. Global Educational Expansion and Socio-Economic Development: An Assessment of Findings from the Social Sciences. In Educating All Children: A Global Agenda, ed. Cohen, J., Bloom, D., Malin, M. Cambridge, MA: TheMIT Press.
• Jalan, J., Ravallion, M. (2003). Does Piped Water Reduce Diarrhea for Children in Rural India? Journal of Econometrics. 112(1): 153–73.
• Koenker, R. , Bassett, G. J. (1978). Regression quantiles. Econometrica. 46 (1): 33-50.

• Koenker, R. W., Hallok, K. F. (2001). Quantile regression: An introduction. Journal of Economic Perspectives. 15 (4): 143-156.
• Lleras-Muney, A., Glied, S. (2008). Health inequality, education and medical innovation. Demography. 45: 741–61.
• Machado, J. A., Mata, J. (2005). Counterfactual decomposition of changes in wage distribution using quantile regression. Journal of Applied Econometrics. 20: 445-465.
• Melly, B. (2005). Decomposition of differences in distribution using quantile regression. Labor Economics. 12: 577-90.
• Melly, B. (2006). Estimation of counterfactual distributions using quantile regression. Mimeo, Swiss Institute for International Economics and Applied Economic Research (SIAW), University of St. Gallen.
• Tansel, A., Karaoglan, D. (2014).  Health Behaviors and Education in Turkey. IZA. 8262.