اثرات تغذیه نیتروژنی متفاوت گندم (Tritium aestivum L.) رقم سایونز بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه تحت‌تأثیر سطوح تنش خشکی و کود‌های بیولوژیک

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 7، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، تیر 1389، صفحه 266-276   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v2i2.7632

نویسندگان

رستم یزدانی بیوکی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ علیرضا کوچکی؛ محمد بهزاد امیری؛ جبار فلاحی؛ رضا دیهیم فرد

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

به منظور مطالعة تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی و باکتری های محرک رشد بر شاخص های جوانه زنی بذور گندم (Tritium aestivum L.) حاصله از پایه های مادری تیمار شده با سطوح مختلف نیتروژن، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی انجام شد. تیمار‌های آزمایش شامل بذرهای جمع‌آوری شده از مزرعه‌ای که در سال قبل مقادیر 0، 120، 240 و 360 کیلوگرم کود اوره دریافت کرده بودند، انواع کود بیولوژیک (نیتراژین، بیوفسفر، عدم تلقیح) و سطوح مختلف تنش خشکی (0، 4-، 8- و 12- بار) بودند. نتایج نشان داد که اثرات ساده انواع کودهای بیولوژیک و سطوح تنش خشکی بر تمامی خصوصیات جوانه زنی، به استثنای میانگین زمان جوانه زنی، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه و نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه، معنی دار بودند، در حالیکه بذر‌های تیمار شده با سطوح مختلف کود نیتروژن تنها بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص جوانه زنی دارای اثر معنی دار بود. نتایج اثرات متقابل حاکی از آن بود که بذور حاصل از مصرف 240 کیلوگرم کود اوره در هکتار در پتانسیل خشکی 0 و 4- بار بیشترین جوانه زنی را داشتند. کود بیولوژیک نیتراژین مقاومت به تنش خشکی را در مقایسه با شاهد افزایش داد، به طوری که در سطح تنش 4- بار کاهش جوانه زنی برای بذور تیمار شده با کود بیوفسفر و عدم تلقیح کود، نسبت به گیاهان تحت تیمار با کود نیتراژین به ترتیب برابر با 40 و 79 درصد بود. اثرات سه گانه کود نیتروژن، کود بیولوژیک و سطوح تنش خشکی بر صفات اندازه گیری شده معنی دار نبود.

کلیدواژه‌ها

بیوفسفر؛ درصد جوانه زنی؛ نیتراژین

مراجع

1- Baalbaki, R. Z., Zurayk, R.A., Bleik, M. M., and Talhouk, S. N. 1999. Germination and seedling development of drought tolerant and susceptible wheat under moisture stress. Seed Science and Technology 27: 291-302.

2- Banziger, M., Feil, B., and Stamp, P. 1994. Competition between nitrogen accumulative and grain growth for carbohydrates during grain filling of wheat. Crop Science 34: 440-446.

3- Cramer, G. R., Epstein, E., and Lauchli, A. 1991. Effect of sodium, potassium and calcium on salt – stressed barley. II. Element analysis. Physiology Plantarum 81:187-292.

4- De Freitas, J. R., and Germid, J. J. 1989. Plant growth promoting rhizobacteria for winter wheat. Applied Envirnomental Microbiology 36: 265-272.

5- Dobbelaere, S., Croonenborghs, A., Thys, A., Ptacek, D., Okon, Y., and Vanderleyden, J. 2002. Effect of inoculation with wild type Azospirillum brasilense and A. irakense strains on development and nitrogen uptake of spring wheat and grain maize. Biology and Fertility of Soils 36: 284-297.

6- Emam, Y., and Nicknejad, M. 1995. Introduction to Crop Physiology (translation). Shiraz University Press. 572 Pp. (In Persian).

7- Emam, Y., Salimi Koochi, S., and Shekoofa, A. 2009. Effect of nitrogen levels on grain yield and yield components of wheat (Triticum aestivum L.) under irrigation and rainfed conditions. Iranian Journal of Field Crops Research 7(1): 321-332. (In Persian with English Summary).

8- Foulkes, M. J., Sylvester-Bradley, R., and Scott, R. K. 1998. Evidence for differences between winter wheat cultivars in acquisition of soil mineral nitrogen and uptake and utilization of applied fertilizer nitrogen. Journal of Agriculture Science Cambridge 130: 29-44.

9- Kamboh, M. A., Oki, Y., and Adachi, T. 2000. Effect of presowing seed treatment on germination and early seedling growth of wheat varieties under saline conditions. Soil Science and Plant Nutrition 46: 249-255.

10- Kim, N. I., and Paulsen, G. M. 1986. Response of yield attributes of isogenic tall, semi dwarf, and double dwarf winter wheats to nitrogen fertilizer and seeding rates. Crop Science 156(3):197-205.

11- Kloepper, J. W., Zablotowicz, R. M., Tipping, E. M., and Lifshitz, R. 1991. Plant Growth Promoting Mediated by Bacterial Rhizosphere Colonizers. In: The rhizosphere and plant growth, Keister, D.L., and Cregan, P. B. eds. Pp: 315-326. Kluwer Academic Publishers, Netherlands.

12- Kokalis-Burelle, N., Kloepper, J. W., and Reddy, M. S. 2006. Plant growth promoting rhizobacteria as transplant amendments and their effects on indigenous rhizosphere microorganisms. Applied soil Ecology 31: 91-100.

13- Krishna, A., Patil, C. R., Raghavendra, S. M., and Jakati, M. D. 2008. Effect of bio-fertilizers on seed germination and seedling quality of medicinal plants. Karnataka Journal of Agriculture and Science 21(4): 588-590.

14- Krishramurthy, L., Ito, O., Johansen, C., and Saxsena, N. P. 1998. Length to weight ratio of chickpea roots under progressively reducing soil moisture conditions in a vertisol. Field Crops Research 58:177-185.

15- Lioyd, A., Webb, J., Archer, J. R., and Bradly, R. S. 1997. Urea as a nitrogen fertilizer for cereals. Journal of Agronomy Science 128: 263-271

16- Pilbeam, C. J., Mcneil, A. M., Harris, H. C., and Swift, R. S. 1997. Effect of fertilizer rate and from on the recovery of N-Labelled fertilizer applied to wheat in Syria. Journal of Agricultural Science 128: 415-424.

17- Prisco, J. T., Babtista, C. R., and Pinheiro, J. L. 1992. Hydration dehydration seed Pre- treatment and its effects on seed germination under water stress condition. Revta Brasil Botany 15(1): 31-35.

18- Rivera-Cruz, M. C., Narcıa, A. T., Ballona, G. C., Kohler, J., Caravaca, F., and Rold, A. 2008. Poultry manure and banana wastes are effective biofertilizer carriers for promoting plant growth and soil sustainability in banana crops. Soil Biology and Biochemistry 40: 3092-3095.

19- Saatovich, S. Z. 2006. Azospirilli of Uzbekistan soils and their influence on growth and development of wheat plants. Plant and Soil 283: 137-145.

20- Saeidiyan, F. 1997. Evaluation of drought resistance and water use efficiency in two forage species. MSc Dissertation, Faculty of Natural Resources. Tehran University, Iran (In Persian with English Summary).

21- Salehzade, H., Izadkhah Shishvan, M., and Chiyasi, M. 2009. Effect of seed priming on germination and seedling Growth of Wheat (Triticum aestivum L.). Journal of Biological Sciences 4(5): 629-631.

22- Shimon, M., Tirosh, T., and Glick, B. R. 2004. Plant growth promoting bacteria confer resistance in tomato plant to salt stress. Plant Physiology and Biochemistry 42: 565-572.

23- Soltani, A., Galashi, S., Zeinali, E., and Latifi, N. 2001. Germination, seed reserve utilization and seedling growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Science 30: 51-60. (In persion with English summary).

24- Soltani, A., Gholipoor, M., and Zeinali, E. 2006. Seed reserve utilization and seedling growth of wheat as affected by drought and salinity. Environmental and Experimental Botany 55: 195-200.

25- Szaboles, I. 1994. Soils and Salinization. In Handbook of Plant and Crop Stress. CRC Press. Edition 2nd. pp: 1-12.

26- Trautwein, E. A., Rrickhoff, D., and Erbershobler, H. F. 1997. The cholesterol- lowering effect of psyllium a source dietary fiber. Ernaehrung Umschau 44: 214-216.

27- Warraich, E. A., Ahmad, N., Basra, S.M.A., and Afzal, I. 2002. Effect of nitrogen on source- sink relationship in wheat. International Journal of Agriculture and Biology 4: 300–302.

28- Wu, S. C., Cao, Z. H., Li, Z. G., Cheung, K. C., and Wong, M. H. 2005. Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma 125:155-166.

29- Zahir, A. Z., Arshad, M., and Frankenberger, W. F. 2004. Plant growth promoting rhizobacteria: applications and perspectives in agriculture. Advances in Agronomy 81: 97-168.