بررسی میزان استفاده از عناصر منبع(عنوان، چکیده، کلیدواژه و متن کامل) در فرایند گزینش و ارزیابی منابع اطلاعاتی از رویکرد نظریه سبک شناختی کل‌گرا- تحلیلی رایدینگ

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 6، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، خرداد 1391، صفحه 119-136   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v2i2.14018

نویسندگان

مهدیه میرزابیگی^{* 1}؛ اعظم صنعت جو²؛ محمد حسین دیانی³

¹دانشجوی دکترای کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه فردوسی مشهد

²استادیار گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی مشهد

³استاد گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان استفاده از عناصر منبعتوسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد در فرایند گزینش و ارزیابی منابع اطلاعاتی به منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود ساختار نظام‌های تعاملی بازیابی اطلاعات است.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی اجرا شد. جامعه پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد در دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی تشکیل دادند که بر اساس آزمون تحلیل سبک شناختی رایدینگ در یکی از گروه‌هایکل‌گرا یا تحلیلی جای گرفتند. داده‌های این پژوهش از طریق طراحی شش وظیفه کاری شبیه‌سازی شده، آزمون تحلیل سبک شناختی رایدینگ و پرسشنامه محقق ساخته گردآوریشد.
یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین دو حوزه علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/ فنّی- مهندسی در میزان استفاده از عناصر منبعتفاوت معنی‌داری وجود نداشت، اما، بین میزان استفاده از عناصر منبع در گروه‌هایکل‌گرا و تحلیلی تفاوت معنی‌داری وجود داشت. در بین عناصر منبع میزان استفاده از متن کامل در بین افراد با سبک شناختی کل‌گرابیش از افراد با سبک شناختی تحلیلی بود. همچنین میزان استفاده افراد تحلیلی از عنوان بیش از افراد کل گرا بود. نکته دیگر اینکه در فرایند قضاوت ربط، چه در گروه‌هایکل‌گرا و چه در گروه‌های تحلیلی، میزان استفاده از کلیدواژه‌ها نسبت به سه بازنمون دیگر، کمتر بود. در مورد بازنمون چکیده نیز بین میزان استفاده دو گروهتحلیلی و کل گرا تفاوت معنی‌داری وجود نداشت.
کاربردها:انتظار می‌رود نتایج این پژوهش بتواند به طراحان وب و موتورهای جستجو برای ایجاد رابط کاربرهای شخصی‌سازی شده با هدف حمایت از نظام‌های بازیابی اطلاعات تعاملی کمک نماید

کلیدواژه‌ها

: ارزیابی منابع اطلاعاتی؛ سبک شناختی تحلیلی؛ سبک شناختی کل‌گرا؛ عناصر منبع؛ قضاوت ربط؛ نظریه تحلیل سبک شناختی رایدینگ

مراجع

امامی‌پور، سوزان (1386). سبک‌های یادگیری و شناختی نظریه‌ها و آزمونها. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).

بیگی، عباس (1380). هنجاریابی مقدماتی آزمون تحلیل سبک‌های شناختی رایدینگ(CSA) در دانش‌آموزان کلاس اول و دوم دبیرستان تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.

 

     Chen ,S.Y. and Ford, .(1998). Modelling user navigation behaviours in a hypermedia based learning system: an individual differences approach.Knowledge organization,25(3),67-78

Cosijn, E. & P.Ingwersen(2000). Dimensions of Relevance. Information Processing and Management. 36:533-550

Ford, N. Wilson, T., Foster, A., Ellis, D.& Spink, A. (2002). Information seeking and mediated searching. Part 4. Cognitive styles in information seeking. Journal of the American Society for Information Science & Technology. 53: 134–144.

Graff, M. (2005) Individual differences in hypertext browsing strategies. Behaviour and InformationTechnology.24(2): 93-99.

Kuhthau,C(1991). Inside the search Process: Information seeking from the user’s perspective. Journal of the American Society for Information Science.42(5):361-371.

Ingwersen, P. (1996). Cognitive perspectives of information retrieval interaction: Elements of a Cognitive IR theory.  Journal of Documentation. 52(1): 3–50.

Janes, J. W. (1991) . Relevance judgments and the incremental presentation of document representations. Information Processing & Management, 27, 629–646.

Kim, K.S. (1997). Effects of cognitive and problem-solving styles on information-seeking behavior in the WWW: A case study. Retrieved January  25, 2012, from http://www.edb.utexas.edu/mmresearch/Students07/Kim

Kim, S (1998).Information-Seeking behavior on the World Wide Web: effects of cognitive style, Online Database search experience and task type on search performance. Unpublished Doctoral dissertation .university of Texas.

Kim, K. & Palmquist, R.A. (2000). Cognitive style and on-line database search experience as predictors of Web search performance. Journal of the American Society for Information Science. 51(6): 558–566

Ford, N., & S.Y. Chen (2000). Individual differences, hypermedia navigation and learning: An empirical study.Journal of Educational Multimedia and Hypermedia. 9(4): 281–312.

Kim, S. K. & B.Allen(2002). Cognitive and task influences on Web searching behavior. Journal of American Society for Information Science and Technology. 53 (2):109-119.

Kinley, Khamsum and Dian Tjondronegoro(2010). User- Web Interactions: how wholistic/ Analytic web users search the web.OZCHI2010 Proceedings

Marchionini, G(1998).Design of interfaces for information seeking. . Annual Review for Information Science and Technology.33: 89-130.

Martinez , Enrique Frias (2008).Investigation of Behavior and Perception of Digital Library Users: A Cognitive Style Perspective.  

International Journal of Information Management . 28(5).

Riding, R. J., & I. Cheema (1991). Cognitive styles . an overview and integration. Educational Psychology. 11:193-215.

Saracevic, T.(1969).Comparative effects of titles, abstractd and full texts on relevance judgements.Processings of the American Society for Information Science,Washington,D.C.,(pp.293-299).

Saracevic, T.(1975). Relevance: a review of and a framework for the thinking on the notion in Information Science. Journal of the American Society for Information Science. 26: 321–343.

Saracevic, Tefko.(2007) "Relevance: a review of the literature and a framework for thinking on the notion in information Science. Part II. Journal of the American Society for Information Science

Wang, P., Hawk, W.B., & C.Tenopir (2000). Users’ interaction with World Wide Web resources: An exploratory study using a holistic approach. Information Processing & Management. 36:229–251.