جایگاه هرمنوتیک سنتی در معرفت‌شناسی تاریخی

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 4، دوره 43، شماره 2 - شماره پیاپی 87، آذر 1390، صفحه 84-110   

نوع مقاله: Scientific & Research

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v43i2.11776

نویسندگان

سیدابوالفضل رضوی^* ؛ مهدی صلاح

چکیده

مقاله حاضر با تمایز قائل شدن میان دو مفهوم تبیین (explanation) و تفسیر (interpretation) در مطالعه تاریخ، جایگاه هرمنوتیک سنتی را در سیر تکوین و تحول علم تاریخ بررسی می‌کند. تبیین به معنای تشریح چگونگی و چرایی وقوع سلسله حوادث مربوط به موضوع مورد مطالعه در پرتو شرایط خاص گذشته، و تفسیر به معنی ورود اندیشه (اندیشه مأخوذ از زمان حال) محققی است که موضوع خاصی را مطالعه می‌کند تا پس از تبیین، تحلیلی نظام‌مند را از آن ارائه دهد.
هرمنوتیک سنتی با تأکیدی که بر مؤلف محوری و متن محوری داشته و فهم وثیق را احیاء و باز تولید درکِ مؤلفین متون می‌داند، در حوزه معرفت تاریخی بر این نظر است که محققین تاریخ در راستای شناخت سلسله حوادث مربوط به موضوع مورد مطالعه خویش باید عمده تلاش خود را مصروف احیای شناخت مورخین معاصر با وقوع حوادث نمایند و اندیشه آن‌ها را مبنای فهم خویش قرار دهند. از این روی، رهیافت هرمنوتیسین‌های سنتی در مرحله تبیین موضوعات تاریخی به کار می‌آید و مورخین را در رسیدن به داده‌های قابل وثوق تاریخی که سهم مهمی در تکوین علم تاریخ دارد یاری می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

هرمنوتیک؛ هرمنوتیک سنتی؛ علم تاریخ؛ تبیین؛ تفسیر

مراجع

احمدی، بابک، ساختار و تأویل متن، ج ۵، نشر مرکز، تهران، ۱۳۸۱.

ادواردز، پل، فلسفه تاریخ، ترجمه بهزاد سالکی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۵.

بلایشر، جوزف، گزیده هرمنوتیک معاصر، ترجمه سعید جهانگیری، نشر پرسش، آبادان، ۱۳۸۰.

پالمر، ریچارد. ا، علم هرمنوتیک، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، ج ۴، هرمس، تهران، ۱۳۸۷.

ریخته‌گران، محمد رضا، منطق و مبحث علم هرمنوتیک، نشر کنگره، تهران، ۱۳۷۸.

ریکور، پل، رسالت هرمنوتیک، در: حلقه انتقادی، هرمنوتیک تاریخ، ادبیات و فلسفه، ترجمه مراد فرهادپور، ج ۳، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۸۵.

زعفرانچی، ناصر، درباره هرمنوتیک معاصر، در: رهیافت‌های فکری – فلسفی معاصر در غرب (جلد چهارم)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ‌۱۳۸۷.

سروش، عبدالکریم، درسهایی در فلسفه علم الاجتماع (روش تفسیر در علوم اجتماعی)، ج ۲، نشر نی، تهران، ۱۳۷۶.

شرت، ایون، فلسفه علوم اجتماعی قاره ای، ترجمه هادی جلیلی، نشر نی، تهران، ۱۳۸۷.

صادقی، علی، آزادی و تاریخ، تأملاتی در دیالکتیک هگل، ج ۲، آبادان، نشر پرسش، ۱۳۸۶.

فروند، ژولین، نظریه‌های مربوط به علوم انسانی، ترجمه علی محمد کاردان، ج ۲، نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۷۲.

فی، برایان، پارادایم شناسی علوم انسانی، ترجمه مرتضی مردیها، پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، ۱۳۸۳.

کار، ادواردهالت، تاریخ چیست؟، ترجمه حسن کامشاد، ج ۵، خوارزمی، تهران، ۱۳۷۸.

کالینگوود، مفهوم کلی تاریخ، ترجمه علی اکبر مهدیان، اختران، تهران، ۱۳۸۵.

گاردر، یوستین، دنیای سوفی، داستانی درباره تاریخ فلسفه، ترجمه حسن کامشاد، نیلوفر، تهران، ۱۳۷۵.

واعظی، احمد، درآمدی برهرمنوتیک، ج ۴، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ۱۳۸۶.

هوی، دیوید کورتر، حلقه انتقادی، هرمنوتیک تاریخ، ادبیات و فلسفه، ترجمه مراد فرهادپور، ج ۳، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران، ۱۳۸۵.

Bleicher, Josef, Contemporary Hermeneutics, Hermeneutics, as Method, Philosophy and Critique, Routledge and Kegan Paul, London and New York, 1980

Bubner, Rudiger, Essays in Hermeneutics and Critical Theory, translated by Eric Mathews, Columbia university press, New York, 1988.

Bruns Gerald L. Hermeneutics Ancient and Modern, Yale University press, New Haven and London, 1992.

Gadamer, Hans-Georg, Truth and Method, translation revised by Joel Weinsheimer and Donald G marshah, Continuum Publhshing Company, New York, 1994.

Gadamer, Hans-Georg, Philosophical Hermeneutics, translated by David E. Ling, University of California press, 1977.

Margolis, Josph and Tom Rock more, the philosophy of Interpretation, Oxford, 1999.

Sapiro, Gary and Alan Sica, Hermeneutics, Questions and Prospects, the University of Massachusetts Press, United States of America, 1988.

Silverman, Hugh J. Gadamer and Hermeneutics, Routledge, New York and London, 1991.