بررسی رابطه دینداری با سلامت عمومی (مطالعه موردی: ساکنان شهر مشهد)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 5، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1396، صفحه 231-255   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v14i2.70733

نویسندگان

پژمان ابراهیمی سیریزی¹؛ غلامرضا حسنی درمیان^{* 2}؛ مهدی کرمانی¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²داشگاه فردوسی مشهد

چکیده

امروزه تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی در کنار عوامل بهداشتی و اقتصادی مؤثر بر سلامتی مورد توجه محققان و نظریه‌پردازان این حوزه قرار گرفته است. بررسی حاضر نیز با هدف دستیابی به رابطة دینداری با سطح سلامت شهروندان 30 سال و بالاتر شهر مشهد صورت گرفته و چهارچوب نظری آن متکی بر نظریات اجتماعی سلامت؛ ازجمله نظریات دورکیم، یینگر، اُدی وگوردون آلپورت بوده است. جامعة آماری این تحقیق 300 نفر از شهروندان 30 سال و بالاتر شهر مشهد در سال 1396 بوده‌اند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها، از طریق روش پیمایش و به کمک پرسش‌نامة استاندار سلامت SF36 و پرسش‌نامة دینداری گلاک واستارک صورت گرفته است. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که میزان همبستگی بین دینداری و سلامت شهروندان برابر با 434/0 است. این نتیجه بیانگر وجود همبستگی مثبت (مستقیم) بین دینداری و سلامت است. همچنین، به‌وسیلۀ متغیرهای مستقلی که وارد معادلۀ رگرسیون شده‌اند، 38 درصد تغییرات حاصل در متغیر وابسته (سلامت) توسط متغیرهای مستقل تحقیق قابل تبیین است. در بین متغیرهایی که وارد مدل شده‌اند، براساس بتای‌های استانداردشده، متغیر مستقل دینداری بُعد دانشی دارای بیشترین تأثیر بر سلامت شهروندان و مقدار استاندارد تأثیرگذاری آن بر متغیّر وابسته (سلامت) برابر با 479/0 بوده است.

کلیدواژه‌ها

سلامت؛ دینداری؛ شهروندان؛ مشهد

مراجع

1. افشانی، ع. ر و شیری محمدآباد، ح. (1394). بررسی رابطة میزان احساس انزوای اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان شهر یزد. تهران: دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.

2. افشانی، ع. ر.، فاضل نجف‌آبادی، س.، حیدری، م. و نوریان نجف‌آبادی، م. (1389). پژوهشی در باب رابطة دینداری و اعتماد اجتماعی. علوم اجتماعی، (49)، 217-187.

3. باورصاد، ب.، شمسی گوشکی، س. و محمدی، م. (1393). بررسی رابطة میان دینداری و سلامت روان منابع انسانی سازمان (مورد مطالعة: دانشگاه شهید چمران اهواز). توسعة اجتماعی، 9(2)، 238-217.

4. بلوردی، ز.، بلوردی، ط. و غیوری، م. (1392). تحلیل جامعه‌شناختی رابطة دینداری با سلامت روان (پژوهشی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان). مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 3 (9)، 62-47.

5. بهرامی چگنی، ذ. (1389). بررسی رابطة بین دینداری با اختلالات روانی دانشجویان دانشگاه آزاد خرم آباد. روان‌شناسی و دین، 3 (2)، 102-91.

6. پورمحمد، ر.، جهانبخش، ا. و محمدی، ا. (1396). بررسی نقش دینداری در مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی (نمونة مورد مطالعه: زنان شهر تهران). علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 11 (3)، 108-77.

7. توکلّی، س.، اسماعیل‌زاده، ف.، لشکری قوچانی، م. و محمدی، س. (1395). بررسی نقش دین در سلامت روان. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در علوم انسانی. ایتالیا_ رم: موسسة مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.

8. چراغی، م. و مولوی، ح. (1385). رابطة بین ابعاد مختلف دینداری و سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه اصفهان. پژوهش‌های تربیتی دانشکدة علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، 2(2)، 22-1.

9. راد، ف.، محمدزاده، ف. و محمدزاده، ح. (1394). دین و سلامت اجتماعی: بررسی رابطة دیند داری با سلامت اجتماعی (مطالعة موردی: دانشجویان دانشگاه پیام نور مرند). علوم اجتماعی، 12 (2)، 168-137.

10. رضاپور، ی.، فتحی، آ.، سرداری، م. و شیرعلی‌پور، ا. (1389). بررسی رابطة دینداری با رضایت از زندگی: با تعدیل‌گری مؤلفه‌های سلامت روانی. روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 5 (19)، 89-69.

11. ریاحی، م. ا.، علیوردی‌نیا، ا. و بنی‌اسد، م. ر. (1387). بررسی اثرات دینداری و جهت‌گیری دینی بر سلامت روان دانشجویان دانشگاه مازندران. علوم اجتماعی، 5 (2)، 90-51.

12. رئیسی، ر.، و منتظری توکلّی، حمدالله. (1395). رابطة دینداری با سلامت روان و خودکارآمدی در دانش آموزان دختر دورة متوسطة دوم ناحیة یک کرمان. نخستین همایش جامع بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی. تهران: مرکز همایش‌های کوشاگستر با همکاری دانشگاه‌های کشور.

13. زکی، م. ع.، و خشوعی، م. (1392). سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان شهر اصفهان. مطالعات جامعه‌شناختی شهر، 3 (8)، 7108-79.

14. سراج‌زاده، ح.، جواهری، ف. و ولایتی خواجه، س. (1392). دین و سلامت: آزمون اثر دینداری بر سلامت درمیان نمونه‌ای از دانشجویان. جامعه‌شناسی کاربردی، (1)، 77-55.

15. سراج‌زاده، ح.، و پویافر، م. ر. (1386). مقایسة تجربی سنجه‌های دینداری: دلالت‌های روش‌شناسانة کاربرد سه سنجه در یک جمعیت. جامعه‌شناسی ایران، 8 (4)، 73-71.

16. فتحی، م.، عجم‌نژاد، ر. و خاک رنگین، م. (1391). عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی معلمان شهر مراغه. رفاه اجتماعی، 12 (47)، 243-225.

17. فرح بخش، س.، غلامرضایی، س. و نیک پی، ا. (1384). رابطة بین سلامت روانی و برخی متغیرهای زمینه‌ای در دانشجویان دانشگاه لرستان. دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 7 (3 و 4)، 86-79.

18. کلانتری، ع.، و حسینی‌زاده آرانی، س. (1394). دین، سلامت روان و احساس تنهایی. بررسی نسبت میان میزان دینداری و سلامت روان با احساس تنهایی (مورد مطالعة: شهروندان تهرانی). جامعه‌شناسی کاربردی، 26 (4)، 44-25.

19. کوششی، م.، میرزایی، م.، پوررضا، ا، و حسنی در میان، غ. ر. (1395). تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر سلامت سالمندان 60 سال و بالاتر در مناطق شهر مشهد. علوم اجتماعی، 13 (1)، 129-109.

20. محمودی، م.، فزون‌مهر، ن. (1393). بررسی ارتباط میان ابعاد مختلف دینداری با سطح سلامت روانی و احساس شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه در سال تحصیلی 93-92. کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی. قم: مرکز راهبری مهندسی فرهنگی شورای فرهنگ عمومی استان بوشهر.

21. موسوی، ر.، اکبری زردخانه، س. (1389). الگوی رابطة دینداری و سلامت روان دانشجویان: تفاوت‌های جنسیتی. فرهنگ و مشاوره، 1 (2)، 170-151.

22. مولایی، ج.، رستمی، ا. (1396). بررسی رابطة بین دینداری و سلامت روان (مطالعة موردی: جوانان شهر آبدانان). همایش ملی عفاف، حجاب و سبک زندگی. زاوه: دانشگاه پیام نور خراسان رضوی - اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان زاوه.

23. نگهداری، س.، محمدی‌نیا، ط. و صابر، ا. (1394). تبیین رابطة نگرش مذهبی و دینداری با سلامت دانشجویان. دومین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران. تهران: انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.

24. هزارجریبی، ج. و ارفعی عین الدین، ر. (1391). اوقات فراغت و سلامت اجتماعی. برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، 3 (10)، 64-39.

25. Arslan, C., Hamarta, E., & Uslu, M. (2010). The relationship between conflict communication, self-esteem and life satisfaction in university students. Educational Research and Review, 5(1), 31-34.

26. Kezdy, A., Martos, T., Boland, V., & Horvath-Szabo, K. (2011). Religious doubts and mental health in adolescence and young adulthood: The association with religious attitudes. Journal of Adolescence, 34(1), 39-47.

27. Koenig, H. G. (2007). Spirituality and depression: A look at the evidence. Southern Medical Journal, 100(7), 737-740.

28. Quinn, T. C., & Utz, R. L. (2015). Personal religiosity and mental health care utilization among adolescents. In J. J. Kronenfeld (Ed.), Education, social factors, and health beliefs in health and health care services (pp. 139-159). Bingley, England: Emerald insight.

29. Rosmarin, D. H., Pirutinsky, S., Pargament, K. I., & Krumrei, E. J. (2009). Are religious beliefs relevant to mental health among Jews? Psychology of Religion and Spirituality, 1(3), 180-190.

30. Shahsavarani, A. M., Zoghifard, E., Mishamandani, M. E., Mahmoodabadi, M., Mohammadi, A., & Sattari, K. (2016). The efficacy of psycho-religious training on improvement of organizational behavior and mental health. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 8(4S), 2153-2181.

31. Shiah, Y.-J., Chang, F., Chiang, S.-K., Lin, I.-M., & Tam, W.-C. C. (2015). Religion and health: Anxiety, religiosity, meaning of life and mental health. Journal of Religion and Health, 54(1), 35-45.

32. Vaillant, G., Templeton, J., Ardelt, M., & Meyer, S. E. (2008). The natural history of male mental health: Health and religious involvement. Social Science & Medicine, 66(2), 221-231.

33. World Health Organization. (2005). Promoting mental health–a report of the world health organization. Retrieved from http:// www.who.int/ mental_health/ evidence/ en/promoting_mhh.pdf