هالة ارزشی واژگان

جستارهای نوین ادبی

مقاله 7، دوره 42، شماره 2 - شماره پیاپی 165، تیر 1388، صفحه 161-180   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v42i2.4188

نویسندگان

حسین آقا حسینی^* ؛ مسعود آلگونه جونقانی

چکیده

با نفی جزم اندیشی واژگانی و حضور بلامانع واژگان در شعر، این توهّم ایجاد شد که واژگان به واسطة حضور در شعر ارزشمند خواهند شد و در پی آن، سیل واژه های گوناگون در شعر ، بدون ملاحظات شعری، از این حرکت اصیل، گهگاهی، روندی ابتر و عقیم ساخت. این اصل که واژگان مجاز هستند و بدون هیچ قید و شرطی وارد شعر شوند، در عین حالی که اصلی اصیل و بنیادی بود و موجب غنای واژگانی اثر می شد، در شیوة کاربردی خود- با چشم بستن بر سویة تألیفی واژگان - دچار خبط و خطاهایی گردید که اهمّیّت ویژة خود را از دست داد. از این رو، در این مقاله تلاش شده است تا ضمن بازاندیشی اصل جزم اندیشی واژگانی، آن دسته از ملاحضات شعری را که موجب اعتلای ارزشی واژگان در شعر می شود مورد بررسی قرار گیرد. بنابر این، در این مقاله ضمن نقد ارزش زیباشناختی واژگان، به چگونگی اثر گذاری بافت کلام بر ایجاد هالة معنایی پیرامون واژگان منفرد پرداخته خواهد شد. به همین منظور، با در نظر گرفتن الگوی یاکوبسنی، ابتدا ارزش واژگان منفرد در محور جانشینی به محک گذاشته می شود و به دنبال آن، چگونگی برجسته شدن واژه در محور هم نشینی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
کلید واژه ها: جزم اندیشی واژگانی، واژگان منفرد، سویة تألیفی واژه، هالة معنایی، محور هم نشینی، محور جانشینی.