درس‌نامه‌آموزش حروف‌اضافه با رویکرد معنی شناسی‌شناختی برای آموزش به غیر فارسی زبانان (مطالعه‌ موردی: حرف‌اضافه‌ «از»)

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 9، دوره 9، شماره 17، آبان 1396، صفحه 175-202   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v9i17.61437

نویسندگان

طاهره وحیدی فردوسی؛ علی علیزاده؛ زهرا بادامدری^*

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در این پژوهش سعی شده تا با تکیه بر دستاوردهای رویکردمعنی‌شناسی شناختی که طرح‌واره‌های تصویری از مهم‌ترین آن‌ها است،رهیافت جدیدی جهت یادگیری معنادار و ماندگارترحرف‌اضافه «از» در زبان فارسی ارائه شود.لذا ابتدا بر اساس معیارهای تایلر و ایوانز (۲۰۰۳) معانی مکانی و متفاوت این حرف‌اضافه بر مبنای فرهنگ سخن انوری (1381) انتخاب شد؛سپس جمله‌ها و عبارت‌های حاوی این حرف اضافه در کتاب‌های درسی مرکز آموزشی جامعة‌‌المصطفی مشهدمورد بررسی قرار گرفت.در نهایت، بر مبنای ملاک‌های تعیین معنای پیش‌نمونه‌ای تایلر و ایوانز (2003)، تئوری حوزه‌های لانگاکر(1987) و طرح‌واره‌های تصویری لیکاف و جانسون (1987)،شیوه‌پیشنهادی جهت آموزش حرف اضافه‌ «از» برای غیر فارسی زبانان طراحی شده است. روش مورد نظر،مدل ترکیبی متن و تصویر(با کمک پاور پوینت و پوستر) برای آموزش ساختار معنایی این حرف‌اضافه با توجه به معنای مرکزی ومعانی دیگر آن‌ است.نتایج این تحقیق می‌تواند در امر آموزش و یادگیری ماندگار این حرف‌اضافه و توجه بیشتر به اهمیت طرح‌واره‌های تصویری در مبحث تهیه و تدوین مواد آموزشی،راهکارهای مؤثری را پیشنهاد دهد.

کلیدواژه‌ها

آموزش؛ حرف‌اضافه؛ طرح‌واره‌ تصویری؛ معنی‌شناسی ‌شناختی

مراجع

1. انوری، ح و گیوی، ح.(1390). دستور زبان فارسی2. تهران: انتشارات فاطمی. (ویرایش چهارم).

2. انوری، ح. (1381).ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺨﻦ.ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎراتﺳﺨﻦ.

3. جعفری کوخالو، ر و ‌حمیدی، م. (1387). مقایسه سودمندی روش‌های آموزشی نوین و سنتی از نظر دستاوردهای شناختی، عاطفی و رفتاری دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه تعلیم وتربیت، ش 97، صص 91-71.

4. دبیر مقدم، م. (1383). زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی.تهران: انتشارات سمت.

5. راسخ‌ مهند، م. (1389). بررسی معنای حرف‌اضافه‌ مکانی فرهنگ سخن بر اساس معنی‌شناسی شناختی،مجله‌ ادب پژوهی،ش14،صص،49-66.

6. زاهدی، ک و زیارتی محمدی، ع. (1390). «شبکه‌ معنایی حرف‌اضافه‌ فارسی «از» در چارچوب معناشناسی شناختی». مجله‌ تازه‌های علوم شناختی، س 1، ش 80، ص 67.

7. غفاری، م. (1384). بررسی فعل در زبان فارسی بر اساس نظریه‌ معنی‌شناسی شناختی لیکاف. رساله دکتری. تهران. دانشگاه علامه طباطبایی.

8. گلفام، او یوسفیراد، ف. (1385). «رویکرد معناشناسی شناختی به حروفاضافه مکانی زبان فارسی از منظر آموزشی، مطالعه موردی: حرف‌اضافه در/ توی». نشریه پژوهش ادبیات جهان، س 14، ش 56، صص 179-167.

9. وحیدی، ط و بادامدری، ز. (1395). «آموزش حرف‌اضافه «در» به غیر فارسی زبانان با رویکرد معنا شناسی‌شناختی». همایش واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

10. Boers, F., & Demecheleer, M. (1998). A cognitive semantic approach to teaching prepositions. ELT journal, 52(3), 197-204.

11. Bratož, S. (2014). Teaching English locative prepositions: a cognitive perspective. Linguistica, 54(1), 325-337.

12. Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.

13. Johnson, M. (1987). The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago: The University of Chicago Press.

14. Kant, I. (1781). Critique of pure reason. Trans. Paul Guyer and Allen Woods.

15. Lakoff, G. & Johnson, M. (1980).The metaphorical structure of the human conceptual Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). 2003. Metaphors we live by. Chicago: The University of Chicago.system. Cognitive science, 4, 195-208.

16. Lakoff, G. & M. Johnson (1980). Metaphors We Live By. Chicago and London: The University of Chicago Press.

17. Lakoff, G. (1987). Woman, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago: Chicago University Press.

18. Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). The metaphorical structure of the human conceptual system. Cognitive science, 4(2), 195-208.

19. Lakoff, G., & Johnson, M. (1987). The metaphorical logic of rape. Metaphor and Symbol, 2(1), 73-79.

20. Langacker, R. W. (1987). Foundations of cognitive grammar, Theoretical Prerequisites. Stanford, California: Stanford University Press.

21. Langacker, R. W. (1991). Concept, Image, Symbol: The Cognitive Basis of Grammar. Second Edition. Berlin: Mouton de Gruyter.

22. Langacker, R. W. (1998). Conceptualization, symbolization, and grammar. The new psychology of language: Cognitive and functional approaches to language structure, 1, 1-40

23. Langacker, R. W. (1999). Explanation in cognitive linguistics and cognitive grammar. In Conference on the Nature of Explanation in Linguistic Theory (pp. 3-5).

24. Song, X. (2013). A Cognitive Linguistics Approach to teaching English prepositions. PH. D Dissertation University of Koblenz. Landau Germany

25. Tyler, A., & Evans, V. (2001). Reconsidering prepositional polysemy networks: The case of over. Language, 724-765.

26. Tyler, A., Mueller, C., & Ho, V. (2011). Applying cognitive linguistics to learning the semantics of English to, for and at: An experimental investigation. Vigo International Journal of Applied Linguistics, 8(2), 181-205.

27. Tyler, A., & Evans, V. (2003). The semantics of English prepositions, spatial scenes, embodied meaning and cognition. Cambridge: Cambridge University Press.