آنالیز شاخص‌های اگروکلیماتیک ایران در شرایط تغییر اقلیم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 13، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، 1385، صفحه 169-182   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v4i1.1326

نویسندگان

مهدی نصیری محلاتی^* ؛ علیرضا کوچکی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در شرایط تغییر اقلیم، شاخص‌های اقلیمی کشاورزی دستخوش تغییر شده و با ارزیابی تغییر این شاخص ها امکان بررسی واکنش گیاهان زراعی به شرایط اقلیمی آینده میسر خواهد شد. به نظر می‌رسد تجزیه به مولفه‌های اصلی و آنالیزکلاستر تکنیک‌های مناسبی برای آنالیز شاخص‌های اقلیمی کشاورزی در مقیاس منطقه‌ای و تعیین شباهت ایستگاههای تحت بررسی و گروهبندی آنها از نظر تشابه خصوصیات اگروکلیماتیک می‌باشند. از اینرو بمنظورآنالیز شاخص‌های اقلیمی کشاورزی در مقیاس منطقه‌ای و تعیین شباهت ایستگاههای تحت بررسی و گروهبندی آنها از نظر تشابه خصوصیات اگروکلیماتیک تحت شرایط آینده اقلیمی 55 شاخص اگروکلیماتیک در شرایط فعلی و برای سالهای 2025 و 2050 محاسبه شده و در ادامه جهت ارزیابی ایستگاههای مختلف کشور از تکنیک تجزیه به مولفه‌های اصلی استفاده شد. سپس بمنظور تعیین شباهت ایستگاههای تحت بررسی و گروهبندی آنها از نظر تشابه خصوصیات اگروکلیماتیک از آنالیز کلاستر استفاده شد. با اجرای تکنیک تجربه به مولفه‌های اصلی ، 5 مولفه اصلی اول که شامل 1) مجموعه اطلاعات درجه حرارت، 2) مجموعه اطلاعات بارندگی، حداقل درجه حرارت در زمستان، 3) حداکثر درجه حرارت در زمستان، 4) بارندگی زمستان، حداکثر درجه حرارت در بهار، تابستان و پاییز و 5) درجه روزهای رشد در بهار و زمستان، بارندگی تابستان، بودند حدود 97 درصد واریانس کل را توصیف کردند. همچنین براساس نتایج آنالیزکلاستر ، در شرایط اقلیمی فعلی شهرستانهای تحت بررسی از نظر تشابه شاخص‌های اقلیمی کشاورزی در 10 ناحیه قرار گرفتند در حالیکه در شرایط تغییر اقلیم، شهرستانهای تحت بررسی برای سال 2025 در هشت گروه و برای سال 2050 در هفت ناحیه قرار گرفتند. براساس این نتایج در شرایط آینده اقلیمی کشور تشابه بین مناطق از نظر شاخص‌های اقلیمی کشاورزی افزایش یافته و تنوع اقلیمی کشاورزی کشور در مقایسه با شرایط فعلی کاهش خواهد یافت.