دلایل موفقیت شبکه الجزیره در دیپلماسی عمومی در جهان عرب

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 4، دوره 3، شماره 2، مرداد 1394، صفحه 72-91   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jipr.v3i2.47719

نویسنده

خلیل اله سردارنیا^*

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

دیپلماسی عمومی، اصطلاحی است که در چند دهه اخیر به تاثیر از گسترش اینترنت و شبکه های خبری ماهواره ای به صورت فزاینده مورد توجه محافل علمی – آکادمیک و دیپلماتیک قرار گرفته است. این نوع دیپلماسی در ارتباط با نفوذ، هدایت و بسیج افکار عمومی در راستای اهداف کنشگران حکومتی و غیر حکومتی به کار می رود. در این نوشتار، نگارنده در صدد ارائه پاسخ تحلیلی به این سوال است که چرا شبکه ماهواره ای الجزیره با وجود کمتر از دو دهه فعالیت رسانه ای، نسبت به شبکه های ماهواره ای غربی در دیپلماسی عمومی و نفوذ در افکار عمومی در جهان عرب از موفقیت زیادی برخوردار بوده است؟ مهمترین دلایل در موفقیت این شبکه عبارتند از: استقلال و تابوشکنی سیاسی در پوشش خبری- تصویری، محتوای انتقادی و تحلیلی، نقد سلطه و مداخله ایالات متحده آمریکا در منطقه، گفتمان رسانه ای پان عرب و پان اسلامی، دفاع از حقوق مردم فلسطین، تکنیک ها و ساختار نوین و جذاب در پوشش خبری - تصویری و میزگردهای تحلیلی با تمرکز بر مسائل مهم منطقه. در این تحقیق، روش تحقیق از نوع تحلیل ثانویه داده ها و نیز روش تبیین علی تحلیلی- استدلالی است. مهمترین یافته این تحقیق آن است که شبکه ماهواره ای الجزیره از موفقیت شایان توجهی در دیپلماسی عمومی منطقه ای و نفوذ و بسیج افکار عمومی در خاورمیانه و شمال آفریقا برخوردار بوده است.

کلیدواژه‌ها

شبکه الجزیره؛ دیپلماسی عمومی؛ افکار عمومی؛ جهان عرب

مراجع

Abdelsamei, M. (2010). Public diplomacy in the age of regional media, aljazeera
and al-hurra. Unpublished Ph. D, Northern Eastern University.
Abdlmoula, E. (2012). Al-jazzeera’s dmocratizing role and the rise of arab public
sphere. Unpublished Ph. D, University of Exeter.
Asadi, A. (1991). Public opinion and communication. Tehran: Sosoush
Publication. (in Persian)
Bahry, L. (2001). The New Arab Media Phenomenon. Qatar’s Al jazeera, Middle
East Policy, 3(2).
Baran, S., & Davis, D. (2000). Mass communication theory. U. k: Wadsworth
publishing company.
Bashir, M. (2007). A seminal Study of Aljazeera’s Agenda- Setting Effect in the
Arab-Islamic Public Sphere. Unpublished Ph. D., University of South
Carolina, Carolina.
Baum, M. A. (2003). Soft News & Political Knowledge. Political Communication,
20(1).
Cull, N. (2008). Public diplomacy: taxonomies and histories. The Annals of the
American Academy, 616.
Defleur, M., & Rokeach, B. (1982). Theories of mass communication. London:
Longman.
El.Oifi, M. (2005). Influence Without Power: Aljazeera and the Arab Public
Sphere. in Mohammed Zayani (ed). The Aljazeera Phenomenon. Uk: Pluto
Press.
Eliades, N. (25 March 2012). The Rise of Aljazeera. Retrieved from:
http://www.monitor.upeace.org/images/Jazeera.pdf.
Figenschou, T. (2010). A quantitative Content Analysis of Aljazeera English’s Flag
ship News. Global Media and Communication, 6(1).
Gilboa, E. (2008). Searching for a theory of public diplomacy. The Annals of the
American Academy, 616.
Hafez, K. (13 May 2009). The role of media in the Arab world’s transformation
process. Retrieved from:
https://blogs.commons.georgetown.edu/inaf-257-fall2011/files/INAF-257-
Media-in-the-Middle-East-Syllabus-Fall-2013.pdf
Jamal, A. (2004). The political influences of Aljazeera network on Kuwaitis.
Unpublished Ph. D., University of Southern Mississippi, Mississippi.
Lazar, R. (2001). Public opinion, translated by Morteza katbi. Tehran: Ney
Publication. (in Persian)
Lo, M. (15 May 2012). Challenging Authority in Cyberspace. The case of
Aljazeera Arabic Writers, Retrieved from: http://media.leidenuniv.nl/legacy/myabe-lo.pdf www.media.leiden.uni v.nl
Malouf, A. (2008). Influence of Aljazeera in the Arab World and the Responses of
Arab Governments. Unpublished M.A., Villanova University.
Nisbet, E. et al. (2004). Public dilomacy, television news and Muslim opinion.
Press and Politics, 9)2), 11-37.
Nisbet, E., & Myers, T. A. (2010). Challenging the state, transnational T. V &
political identity in the Middle East. Political Communication, 27, 347-366.
Nye, Josef. S. (2008). Power in information age. Translated by Saeed Mirtorabi.
Tehran: The center for strategic studies. (in Persian)
Pintak, L., & Ginges, J. (2008). The mission of Arab journalism. Press and
Politics, 13(3), 193-227.
Samuel, M. C. T. (2012). Egyptian revolution, Aljazeera, twitter and face book.
Unpublished M. A., Maryland University, Maryland.
SheltonA, G. (2005). Public diplomacy, global, communication and world order.
Current Sociology, 58)5), 749-772.
Yazdani, A., & Sheikhoon, A. (2012). Soft power in foreign policy of USA with
emphasis on culture. Soft Power Studies Quarterly, 2(5). (In Persian).
Yves Dormagen, J., & Mouchard, D. (2010). Foundation of political sociology.
(Translated by A. Nikgohar). Tehran: Agah publication. (in Persian)
Zhang, J. (2013). A strategic issue management approach to social media use in
public diplomacy. American Behavioral Scientist, 57)9(.1312-1331.
Zingarelli, M. (2010). The CNN and Aljazeera effects in global politics and society.
Unpublished M. A., Georgetown University, Georgetown.