| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,134 |
| تعداد مقالات | 22,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 94,600,805 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 30,322,695 |
تحلیل انتقادی ادلّه موافقان و مخالفان حجیّت «شرع من قبلنا» | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقاله 4، دوره 45، شماره 3 - شماره پیاپی 94، مهر 1392، صفحه 63-83 اصل مقاله (238.07 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v0i0.12348 | ||
| نویسندگان | ||
| جمال الدین علی خواجه* 1؛ عبدالهادی فقهی زاده2؛ جلال جلالی زاده3؛ محمد عادل ضیائی3 | ||
| 1دانشجوی دکترای دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار دانشگاه تهران | ||
| 3استادیار دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| پاره‌ای از احکام «شریعت‌های پیشین»، در قرآن یا سنت، بدون ذکر دلیل بر ثبوت یا عدم ثبوت آنها در حق مسلمانان، نقل شده‌اند. از این رو، علمای مذاهب در اینکه این قبیل احکام برای امّت اسلامی شریعت محسوب می‌شوند یا نه، اختلاف کرده‌اند. حنفیه، مالکیه، محمد بن ادریس شافعی بنا بر یکی از اقوال، گروهی از شافعیه، احمد بن حنبل بنا بر یکی از اقوال و به تبع وی جمهور حنابله، به حجیت این احکام معتقدند. آیات و روایات از مبانی استدلال این گروه به شمار می‌روند. در مقابل، معتزله، شیعه، ظاهریه و گروهی از شافعیه قائل به عدم حجیت این احکام‌اند؛ چنان‌که ابن‌حزم، غزالی و آمدی این قول را اختیار کرده‌اند. این گروه نیز برای اثبات نظریه خود به آیات، روایات، اجماع، عدم جریانِ استصحاب احکام شرایع سابقه و ادلّه عقلی تمسّک جسته‌اند. با این همه، از آنجا که ثمره عملی خاصّی بر اختلاف مورد نظر مترتّب نیست، اختلاف در حجیت احکام شرائع پیشین، عمدتاً اختلافی لفظی به نظر می‌رسد؛ زیرا مخالفان حجیت، صرفاً بنا به ورود احکام شرائع پیشین در قرآن و سنت قائل به تداوم احکام، و با توجه به آنکه این احکام را مشابه و مماثل شرائع پیشین برمی‌شمارند، به آنها عمل می‌کنند؛ نه آنکه شرائع پیشین باشند؛ چنان‌که موافقان نیز به احکام پیش‌گفته در عمل پایبندند؛ اما با اعتقاد به اعتبار احکام شرائع پیشین برای امّت اسلامی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شریعت؛ شریعت‌های پیشین؛ احکام؛ موافقان؛ مخالفان؛ حجیّ | ||
| مراجع | ||
|
آخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایة الأصول، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، 1409 ق.
آمدی، علی بن محمد، الإحکام فی اصول الأحکام، تحقیق: سید الجمیلی، دارالکتاب العربی، 1984 م.
ابن‌بابویه، محمد بن‌علی (شیخ صدوق)، معانی الأخبار، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، 1379.
ابن‌حزم، علی بن‌احمد، الإحکام فی أصول الأحکام، بیروت، دارالآفاق الحدیثة، 1983 م.
ابن‌حنبل، أحمد بن‌محمد، المسند مع منتخب کنز العمال، بیروت، المکتب الإسلامی، 1985 م.
ابن‌العربی، ابوبکر محمد‌بن‌عبدالله، أحکام القرآن، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالفکر، 1392 ق.
ابن‌قدامه مقدسی، موفق‌الدین عبدالله بن‌احمد، روضة الناظر و جنة المناظر، مکتبة الکلیات الأزهریة، 1991 م.
_____________، المغنی مع الشرح الکبیر، بیروت، دارالکتاب العربی، 1403 ق.
ابن‌ماجه، محمد بن‌یزید القزوینی، سنن ابن‌ماجه، تحقیق: محمد فواد عبدالباقی، عیسی الحلبی، دار الریان للتراث، بی‌تا.
أبوالثناء الأصفهانی، شمس‌الدین محمود بن‌عبدالرحمن، بیان مختصر شرح مختصر ابن حاجب، جدة، دارالمدنی للطباعة و النشر و التوزیع، 1986 م.
أبوداود، سلیمان بن‌أشعث، سنن أبی‌داود، تحقیق و تعلیق: سعید محمد اللحام، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1410-1990 م.
أبوزهره، محمد، أصول الفقه، دارالفکر العربی، بی‌تا.
أبوالمکارم، عبدالحمید، الأدلة المختلف فیها و أثرها فی الفقه الاسلامی، دارالمسلم، بی‌تا.
أسنوی، عبدالرحیم بن‌حسن، التمهید فی تخریج الفروع علی الأصول، بی‌جا،موسسة الرسالة، 1984 م.
إمام الحرمین الجوینی، عبدالملک بن‌عبدالله، البرهان فی أصول الفقه، قطر، 1399 ق.
انصاری، مرتضی بن‌محمد امین، فرائد الأصول، تهیه و تحقیق: لجنة تحقیق تراث الشیخ الأعظم، قم، مجمع الفکر الإسلامی، 1377 ش- 1419 ق.
باجی، سلیمان بن‌خلف، إحکام الفصول فی أحکام الأصول، تحقیق: عبدالله محمد الحبوری، موسسة الرسالة، 1989 م.
بخاری، محمد بن‌اسماعیل، الجامع الصحیح، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، 1401-1981 م.
بصری، أبوالحسین محمد بن‌علی، المعتمد فی أصول الفقه، دمشق، 1964 م.
تبریزی (خطیب)، محمد بن‌عبدالله، مشکاة المصابیح، بتعلیق محمد ناصر الدین الآلبانی، المکتب الإسلامی للطباعة و النشر، 1961 م.
ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن، أصول مذهب الإمام أحمد بن حنبل [دراسة مقارنة]، مطبعة جامعة عین شمس، 1974 م.
ترمذی، أبوعیسی محمد بن‌عیسی، سنن الترمذی، تحقیق و تصحیح: عبدالرحمن محمد عثمان، بیروت- لبنان، دارالفکر للطباعة و النشر و التویع، 1403-1983 م.
حائری اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فى الأصول الفقهیة، قم، دار احیاء العلوم الاسلامیه، 1363 ش- 1404 ق.
حسب الله، علی، أصول التشریع الإسلامی، بی‌جا، دارالمعارف، بی‌تا.
حکیم، محمد تقی، الأصول العامة فی الفقه المقارن، موسسه آل البیت، 1401 ق.
حلی (محقق)، جعفر بن‌حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، انتشارات استقلال، 1409 ق.
حلی، حسن بن یوسف، تذکرةالفقهاء، قم، موسسه آل البیت لإحیاء التراث، 1414 ق.
حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، بغداد، مطبعه الرابطة، 1379 ه.1959 م.
خلّاف، عبدالوهاب، علم أصول الفقه، بی‌جا، دارالقلم، بی‌تا.
دیب البغاء، مصطفی، أثر الادلة المختلفة فیها فی الفقه الإسلامی، بی‌جا، دارالإمام البخاری، بی‌تا.
سرخسی، أبوبکر محمد بن‌أحمد، أصول السرخسی، دارالکتاب العربی، 1372 ق.
سیوری، مقداد بن‌عبدالله، کنز العرفان فی الفقه القرآن، تحقیق و تصحیح: محمد باقر بهبودی، تهران، انتشارات مرتضوی، 1373.
شافعی، محمد بن‌ادریس، أحکام القرآن، قاهره، دار إحیاء العلوم، 1410 ق.
شیرازی، ابراهیم بن‌علی، اللّمع فی اصول الفقه، مصر، مطبعه البابی الحلبی بمصر، 1358 ق/1939 م.
شنقیطی، محمد امین بن‌محمد، مذکرة فی أصول الفقه، قاهره، مکتبة ابن تیمیة، 1989 م.
شوکانی، محمد بن‌علی بن‌محمد، فتح الغدیر الجامع بین فنیّ الرّوایة و الدّرایة من علم التفسیر، اعتنی به و راجع اصوله: یوسف الغُوش، بیروت، لبنان، دارالمعرفه، 1428 ق/2007 م.
طباطبائی، سیّد محمد‌حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، بی‌تا.
طوسی، محمد بن‌حسن، الأمالی، قم، دار الثقافة للطباعة والنشر والتوزیع، 1414 ق.
______________، عدّة الأصول، تحقیق: محمد رضا الأنصاری القمی، قم، چاپخانه ستاره، ذی‌الحجة 1417. 1376.
علم الهدی (سید مرتضی)، علی بن‌حسین، الذریعة الى اصول الشریعة، مصحح: ابوالقاسم گرجی، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، دانشگاه تهران (موسسه انتشارات و چاپ)، بی‌تا.
غزالی، أبوحامد محمد بن‌محمد، المستصفی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1983 م.
قرطبی، ابوعبدالله محمد بن‌أحمد، الجامع لأحکام القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1965 م.
کاظمی، جواد، مسالک الأفهام، تحقیق: محمد باقر شریف زاده، تهران، انتشارات مرتضوی، 1365.
کلوذانی، محفوظ بن‌احمد، التمهید فی أصول الفقه، جدة، دارالمدنی للطباعة و النشر و التوزیع، بی‌تا.
کلینی، محمد بن‌یعقوب، الکافی، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1367.
کیاهراسی، عمادالدّین بن‌محمد الطبری، أحکام القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1405 ق.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)، تحقیق: السید إبراهیم المیانجی، محمد الباقر البهبودی، بیروت- لبنان، دار إحیاء التراث العربی، 1403 ق/1983 م.
مروارید، علی‌اصغر، سلسلة الینابیع الفقهیة، بیروت، موسسة دارالتراث، موسسة فقه الشیعة، 1413 ق.
مسلم (القشیری النیشابوری)، ابوالحسن بن‌حجاج: صحیح مسلم، بیروت- لبنان، دارالفکر، بی‌تا.
مقدس اردبیلی، احمد بن‌محمد، زبدة البیان فی أحکام القرآن، تحقیق: علی زمانی‌نژاد، قم، کنگره مقدس اردبیلی، 1375.
_____________، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1416 ق.
ملّاجیون، احمد بن ابی‌سعید، التفسیرات الأحمدیة فی بیان الآیات الشرعیة، با حواشی مولوی رحیم بخش، بمبئی، مطبعة الکریمیة، 1327 ق.
میرزای قمی، ابوالقاسم، قوانین الأصول، بی‌جا، بی‌تا.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,010 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 985 |
||