بررسی سازوکارهای زبان دعوت در سور مکی با توجه به عناصر زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی

علوم قرآن و حدیث

مقاله 1، دوره 47، شماره 2 - شماره پیاپی 95، مهر 1394، صفحه 9-27   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v47i2.28245

نویسندگان

مرتضی چراغچی^{* 1}؛ محمد حسن رستمی²

¹دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

طی فرآیند وحی، پیام الهی از جانب پروردگار متعال و از طریق شخص پیامبر به مردم ابلاغ می‌گردد. این پیام آسمانی از جنبه‌های مختلفی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و از آن جمله مقوله‌ دعوت خواهد بود. ما در این نوشتار به بعد زبانی دعوت در قرآن کریم و به طور خاص در سوره‌های مکی پرداخته‌ایم تا در راستای آن، ساختار زبان دعوت و سازوکارهای موجود در آن، از نظرگاه زبانشناسی و نشانه شناسی مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

زبان؛ دعوت؛ قرآن کریم؛ سور مکی

مراجع

قرآن کریم

ابن عطیه، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجبز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1422 ق.

ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار إحیا التراث العربی، الطبعه الثالثه، 1986 م.

ابن هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب، تهران، نشر مؤسسه الصادق، چاپ اول، 1378.

ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، دار الفکر، 1420 ق.

ابی السعود، محمد بن محمد، تفسیر ابی السعود المسمی ارشاد العقل السلیم إلی مزایا القرآن الکریم، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، بی‌تا.

الجمل، بسام، پژوهشی نو در باب اسباب نزول قرآن، ترجمه: سید حسین سیدی، تهران انتشارات سخن، بی‌تا.

چندلر، دانیل، مبانی نشانه شناسی، ترجمه: مهدی پارسا، تهران، انتشارات سوره مهر، چاپ دوم، 1387.

دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، مشهد، انتشارات به نشر، چاپ سوم، 1382.

رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم، 1362.

ساجدی، ابوالفضل، زبان دین و قرآن، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1383.

سورین، ورنر جوزف و تانکارد، جیمز دبلیو، نظریه‌های ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، 1388.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، البهجه المرضیه علی ألفیه ابن مالک، قم، مؤسسه اسماعیلیان، الطبعه الثانیه عشره، 1421 ق.

شمیسا، سیروس، معانی، نشر میترا، تهران، چاپ نخست از ویرایش دوم، 1386.

الشهری، عبدالهادی بن ظافر، استراتیجیات الخطاب، بیروت، دار الکتاب الجدید المتحده، الطبعه الأولی، 2004 م.

طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372.

علیزمانی، امیرعباس، خدا - زبان و معنا، نشر آیت عشق (نگاه نو: کلام جدید)، چاپ اول، 1381.

فرهنگی، علی اکبر، ارتباطات انسانی، تهران، نشر خدمات فرهنگی رسا، چاپ دهم، 1385.

قائمی نیا، علیرضا، متن از نگاه متن، قم، نشر انجمن معارف اسلامی ایران، چاپ اول، 1380.

قطب، سید، فی ظلال القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، الطبعه السابعه، 1971 م.

لیتل جان، استیفن، نظریه‌های ارتباطات، ترجمه: سید مرتضی نوربخش و سید اکبر میرحسنی، تهران، نشر جنگل، چاپ اول، 1384.

المتوکل، احمد، اللسانیات الوظیفیه، بیروت، دارالکتاب الجدید المتحده، الطبعه الثانیه، 2010 م.