مطالعۀ ارتباط تمایزطلبی و دانش تغذیه‏ای با الگوی مصرف غذای غیرخانگی(مورد مطالعه: شهروندان 15 ساله و بالاتر شهر تبریز)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 4، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 31، شهریور 1397، صفحه 79-112   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v15i1.64010

نویسندگان

توکل آقایاری هیر^* ؛ محمد عباس زاده؛ ابراهیم محمدپور

دانشگاه تبریز

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین متغیرهای تمایزطلبی و دانش تغذیه‌ای با الگوی مصرف (میزان و نگرش به سلامت) غذاهای غیرخانگی نگاشته شده است.روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده و جامعۀ آماری شامل تمامی شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز است که 409 نفر از آن‌ها به شیوۀ نمونه‌گیری طبقه‌ای براساس مناطق ده‌گانۀ شهر تبریز برای مطالعه انتخاب شده‌اند.بر اساس یافته‌های تحقیق، تمایزطلبی (به شکل مثبت)، دانش تغذیه‌ای (به شکل منفی)، پایگاه اقتصادی- ‌اجتماعی (به شکل مثبت) و جنس (به نفع مردان) رابطۀ معناداری با میزان مصرف غذاهای غیرخانگی داشته و تنها پایگاه اقتصادی- ‌اجتماعی رابطۀ منفی، معنادار و ضعیفی با نگرش به سلامت غذاهای غیرخانگی نشان داده است.نتایج حاصل از برازش مدل مسیر حاکی از آن است که هر چهار متغیر مستقل تحقیق (شامل؛ تمایزطلبی، دانش تغذیه‌ای، پایگاه اقتصادی‌اجتماعی و جنس) تأثیرات کل معناداری بر میزان مصرف غذاهای غیرخانگی داشته و در مجموع 22 درصد از تغییرات آن را تبیین کرده‌اند. در ارتباط با نگرش به سلامت غذاهای غیرخانگی، فقط پایگاه اقتصادی- ‌اجتماعی دارای تأثیر معنادار در تحلیل‌های چندمتغیره بوده که توانسته بخش کوچک و در عین حال معناداری از واریانس نگرش به سلامت غذاهای غیرخانگی را تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

الگوی مصرف غذای غیرخانگی؛ تمایزطلبی؛ دانش تغذیه‌ای؛ پایگاه اقتصادی-اجتماعی

مراجع

1. اتحادیۀ اصناف تبریز (1396). اطلاعات واحدهای دارای پروانه و بدون پروانه تهیه، عرضه و توزیع مواد غذایی آماده. تبریز: اتحادیه‌های رستوران، اغذیه فروشی‏ها و چلوکبابی‏ها و غذاخوری‏های شهر تبریز.

2. بختیاری، م.؛ احرام پوش، ا.؛ عنایتی، ن.؛ راست منش، ر.؛ دل پیشه، ع.؛ زائری، ف؛ همایون‌فر، ر. (1390). ارتباط مصرف غذاهای آماده با سطح اضطراب در دانشجویان دانشگاه‏های علوم پزشکی شهر تهران. مجله اصول بهداشت روانی، (13) 3، 221-212.

3. پاداش، ح. (1385). ارزیابی محتوای تطوری آرای تورستین وبلن (با تأکید بر داروینیسم). فصلنامه علمی تخصصی تکاپو، 15 و 16، 85-69.

4. تقوی، ن. (1387). مبانی جمعیت‌شناسی. چاپ نهم، تبریز: انتشارات آیدین.

5. جوکار، م. (1393). مدرنیته، تغییر سبک زندگی و کاهش جمعیت در ایران. پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده، 2)2، 69-39.

6. حمیدی، ن. و؛ فرجی، م. (1386). سبک زندگی و پوشش زنان در تهران. مجله تحقیقات فرهنگی، 1، 92-65.

7. علیزاده اقدم، م. (1389). تحلیل جامعه‌شناختی سبک غذایی شهروندان تبریزی. فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، (12) 44 ، 318- 285.

8. عمید، ح. (1389). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.

9. فرازمند، ح.؛ حلافی، ح. (1394). تقاضای غذای خارج از خانه خانوارهای ایرانی: کاربردی از الگوی دابل-هاردل با تبدیل باکس-کاکس. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، (9) 4، 85-65.

10. کوهی، ک.؛ مبارک بخشایش، م. و عبدی چایکندی، ر. (1392). بررسی میزان گرایش دانشجویان به فست‌فودها و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامه اخلاق زیستی، (سال 3، شماره 8 )، 185- 157.

11. گنجی، م.؛ حیدریان، ا. (1393). سرمایه فرهنگ و اقتصاد فرهنگ (با تاکید بر نظریه‌های پیر بوردیو و دیوید تراسبی). فصلنامه راهبرد، (23)72، 97-77.

12. Adams, J., Goffe, L., Brown, T., Lake, A. A., Summerbell, C., White, M., ... & Adamson, A. J. (2015). Frequency and socio-demographic correlates of eating meals out and take-away meals at home: Cross-sectional analysis of the UK national diet and nutrition survey, waves 1-4 (2008-12). International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12(1), 1-9.

13. Aksoydan, E. (2007). Hygiene factors influencing customers' choice of dining-out units: Findings from a study of university academic staff. Journal of Food Safety, 27(3), 300-316.

14. Almerico, G. M. (2014). Food and identity: Food studies, cultural, and personal identity. Journal of International Business and Cultural Studies, 8(1), 1-8.

15. Axelson, M. L., Federline, T. L., & Brinberg, D. (1985). A meta-analysis of food and nutrition-related research. Journal of Nutrition Education, 17(2), 51-54.

16. Baker, E. H. (2014). Socioeconomic status, definition. In W. C. Cockerham, R. Dingwall, & S. R. Quah (Eds.), The Wiley Blackwell encyclopedia of health, illness, behavior, and society (1st ed.) (pp. 2210-2214). New York: John Wiley & Sons, Ltd.

17. Bezerra, I. N., & Sichieri, R. (2009). Eating out of home and obesity: A Brazilian nationwide survey. Public Health Nutrition, 12(11), 2037-2043.

18. Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgment of taste (R. Nice, Trans.). Cambridge: Harvard University Press.

19. Caplan, P. (1997). Approaches to the study of food, health and identity. In P. Caplan (Ed.), Food, health, and identity (pp.1-31). London: Routledge. D'Addezio, L., Turrini, A., Capacci, S., & Saba, A. (2014). Out-of-home eating frequency, causal attribution of obesity and support to healthy eating policies from a cross-European survey. Epidemiology, Biostatistics and Public Health, 11(4), 1-13.

20. Dallongeville, J., Marecaux, N., Cottel, D., Bingham, A., & Amouyel, P. (2000). Association between nutrition knowledge and nutritional intake in middle-aged men from northern France. Public Health Nutrition, 4(1), 27-33.

21. DiMaggio, P. (1994). Social stratification, life style, and social cognition. In D. B. Grusky (Ed.), Social stratification in sociological perspective: Class, race, and gender (pp. 829-847). Boulder: Westview Press.

22. Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4th ed.). California: Sage Publications.

23. Fox, R. (2017). Food and eating: An anthropological perspective. Retrieved from http://www.sirc.org/publik/foxfood.pdf.

24. Guthrie, J. F., Lin, B. H., & Frazao, E. (2002). Role of food prepared away from home in the American diet, 1977-78 versus 1994-96: Changes and consequences. Journal of Nutrition Education and Behavior, 34(3), 140-150.

25. Hof, M. (2012). Questionnaire evaluation with factor analysis and Cronbach's Alpha. Retrieved from http://www.let.rug.nl/nerbonne/teach/rema-stats-meth-seminar/student-papers/MHof-QuestionnaireEvaluation-2012-Cronbach- FactAnalysis.pdf.

26. Holt, D. B. (2007). Distinction. In G. Ritzer (Ed.), The Blackwell encyclopedia of sociology (pp. 1189-1191). USA: Blackwell Publishing Ltd.

27. Hu, P., Huang, W., Bai, R., Zhang, F., Sharma, M., Shi, Z., ... & Zhao, Y. (2016). Knowledge, attitude, and behaviors related to eating out among university students in china. International Journal of Environmental Research and Public Health, 13(13), 696-707.

28. Hulshof, K. F. A. M., Brussaard, J. H., Kruizinga, A. G., Telman, J., & Löwik, M. R. H. (2003). Socio-economic status, dietary intake and 10 y trends: The Dutch national food consumption survey. European Journal of Clinical Nutrition, 57(1), 128-137.

29. Kamphuis, C. B., Jansen, T., Mackenbach, J. P., & Van Lenthe, F. J. (2015). Bourdieu’s cultural capital in relation to food choices: A systematic review of cultural capital indicators and an empirical proof of concept. Plos One, 10(8), 1-19.

30. Laberge, M. (2008). Nutrition literacy. In L. Jacqueline, & Longe, J. L. (Eds.), The Gale encyclopedia of diets: A guide to health and nutrition (pp. 731-736). Michigan, US: The Gale Group.

31. Lachat, C., Huynh, T. T. T., Verstraeten, R., Nago, E., Roberfroid, D., & Kolsteren, P. (2011). Factors associated with eating out of home in Vietnamese adolescents. Appetite, 57(3), 649-655.

32. Lahsaeizadeh, A. (2001). Sociological analysis of food and nutrition in Iran. Nutrition and Food Science, 31(3), 129-135.

33. Livi-Bacci, M. (2008). Population and nutrition: An essay on European demographic history (T. Croft-Murray, Trans.). Cambridge: Cambridge University Press.

34. McGee, B. B., Gossett, J. M., Simpson, P. M., Johnson, G. S., Bardell, K., Richardson, V., ... & Bogle, M. L. (2009). Attitudes and beliefs affect frequency of eating out in the lower Mississippi Delta. Race, Gender and Class, 16(3/4), 19-30.

35. McIntosh, W. M. A. (1996). Sociologies of food and nutrition. New York: Springer.

36. Paddock, J. (2016). Positioning food cultures: ‘Alternative’ food as distinctive consumer practice. Sociology, 50(6), 1039-1055.

37. Pirouznia, M. (2001). The association between nutrition knowledge and eating behavior in male and female adolescents in the US. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 52(2), 127-132.

38. Piscopo, S. (2004). Socio-ecological factors influencing food choices and behaviors of Maltese primary schoolchildren (Unpublished doctoral dissertation). University of Birmingham, England.

39. Raulio, S. (2011). Lunch eating patterns during working hours and their social and work-related determinants: The study of Finnish employees (Unpublished doctoral dissertation). University of Helsinki, Finland.

40. Simmel, G. (1957). Fashion. American Journal of Sociology, 62(6), 541-558.

41. Spronk, I., Kullen, C., Burdon, C., & O'Connor, H. (2014). Relationship between nutrition knowledge and dietary intake. The British Journal of Nutrition, 111(10), 1713-1726.

42. Tarabashkina, L., Quester, P., & Crouch, R. (2016). Exploring the moderating effect of children's nutritional knowledge on the relationship between product evaluations and food choice. Social Science and Medicine, 149, 145-152.

43. Van der Veen, M. (2003). When is food a luxury? World Archaeology, 34(3), 405-427.

44. Wills, W., Backett‐Milburn, K., Roberts, M. L., & Lawton, J. (2011). The framing of social class distinctions through family food and eating practices. The Sociological Review, 59(4), 725-740.

45. Zoellner, J., Connell, C., Bounds, W., Crook, L., & Yadrick, K. (2009). Peer reviewed: Nutrition literacy status and preferred nutrition communication channels among adults in the lower Mississippi Delta. Preventing Chronic Disease, 6(4), 1-11.