مشخصات سیالات درگیر موجود در سیمان‌های کلسیتی مخازن نفتی (سازندهای بنگستان و آسماری) میدان کوپال، فروافتادگی دزفول، استان خوزستان

رخساره‌های رسوبی

مقاله 4، دوره 9، شماره 2، اسفند 1395، صفحه 73-86   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v9i2.52529

نویسندگان

حمیده عباداله زاده^{* 1}؛ علی کدخدایی¹؛ علی اصغر کلاگری¹؛ نصیر عامل¹؛ محمد حسین حیدری فرد²؛ مریم میرشاهانی³

¹دانشگاه تبریز

²دانشگاه اهواز

³دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

سیالات درگیر دارای نفت، معمولاً در داخل مخازن نفتی و طول مسیر مهاجرت نفت در کانی‌ها وسیمان‌های دیاژنتیکی به‌دام می‌افتند. آن‌ها اطلاعات فیزیکی ـ شیمیایی از قبیل درجه حرارت و ترکیب سیالی را که از آن به دام افتاده در خود حفظ و نگهداری می‌کنند. با توجه به این که مخازن نفتی اغلب به وسیله نفتی که از چند منشأ مختلف تولید شده با بلوغ متفاوت در مراحل زمانی گوناگون تغذیه می‌شوند، میانبارهای نفتی می‌توانند در تعیین تاریخچه پرشدگی مخزن، محققان را یاری کنند. هدف از انجام این پژوهش بررسی پتروگرافی و فلوروسانس به همراه حرارت‌سنجی سیالات درگیر آبگین و نفتی موجود در سیمان‌های کلسیتی، رسوبات مخازن آسماری و بنگستان در میدان نفتی کوپال است. نتایج نشان می‌دهد بیشترین فراوانی دماهای یکنواختی برای میانبارهای نفتی سازند آسماری 60 تا 70 و 70 تا 80 درجه سانتی‌گراد و برای سازند سروک 65 تا 85 و 100 تا 120 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. همچنین درجه شوری سیالات درگیر در نمونه‌های مطالعه شده از 5 تا 15 درصد معادل کلراید سدیم (wt% NaCl eq.) متغیر است. فلوروسانس نفت مخازن آسماری و گروه بنگستان (سروک) دو نوع رنگ فلوروسانس زرد و آبی را نشان می‌دهد. تطابق نتایج حرارت سنجی و فلوروسانس می‌تواند بیانگر تغذیه مخزن از دو منشأ مختلف یا پرشدگی مخزن طی چند مرحله دیاژنز باشد.

کلیدواژه‌ها

حرارت‌سنجی؛ میانبارهای سیال نفتی؛ فلوروسانس (uv)؛ فروافتادگی دزفول؛ میدان کوپال؛ مخزن بنگستان و آسماری

مراجع

آورجانی، ش.، طاهری، م.، امیری بختیار، ح.،رحمانی، ع. ، 1388 . آمار تولید شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب اهواز. یازدهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، مشهد، 11.

آقانباتی،س.ع.، 1389. زمین شناسی ایران. سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.

اشکان، م. ع.، 1383. اصول مطالعات ژئوشیمیایی سنگ منشأ هیدروکربوری و نفت‌ها. انتشارات روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، 355 ص.

مطیعی، ه.، 1372. زمین‌شناسی نفت زاگرس. سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، 536 ص.

مالگرد، ش.، 1391. مطالعه‌ زمین شناسی و مدل‌سازی مخزن آسماری میدان کوپال. گزارش محرمانه شرکت نفتخیز جنوب.

Al-Aasm, I.S., Muir, I., & Morad, S., 1993. Diagenetic conditions of fibrous calcite vein formation in black shales: petrographic and chemical evidence. Canadian Journal of Petroleum Geology 41: 46-56.

Barker, C.E., & Goldstein, R.H., 1990. Fluid inclusion technique for determining maximum temperature and its comparison to the vitrinite reflectance geothermometer. Geology, 18: 1003-1006.

Bodnar, R.J., 1994. Philosophy of fluid inclusion analysis. In: De Vivo B., & Frezzotti, M.L., (eds.), Fluid Inclusions in Minerals, Methods and Applications. Virginia Tech, Blacksburg, A: 1-6.

Burruss, R.C., 1991. Practical aspects of fluorescence microscopy of petroleum fluid inclusions. Luminescence microscopy and spectroscopy: Qualitative and quantitative applications. In: Barker, C.E., Kopp, O.C. (eds.), Mechanics of Sediment Movement Short Course 25: 1–7.

Burruss, R.C., 1987. Diagenetic paleotemperatures from aqueous fluid inclusions re-equilibration of inclusions in carbonate cements by burial heating. Mineral Magazine, 51: 477-481.

Ceriani, A., Calabro, R., Di Giulio, A., & Buonaguro, R., 2011. Diagenetic and thermal history of the Jurassic Tertiary succession of the Zagros Mountains in the Dezful Embayment (SW Iran): constraints from fluid inclusions. International Journal of Earth Sciences, 100 (6): 1265-1281

Ceriani, A., Di Giulio, A., Fantoni, R., & Scotti, P., 2006. Cooling in rifting sequences during increasing burial depth due to heat flow decrease. Terra Nova, 18:365–371.

Ceriani, A., Di Giulio A., Goldstein, H., & Rossi, C., 2002. Diagenesis associated with cooling during burial: An example from Lower Cretaceous reservoir sandstones (Sirt basin, Libya). American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 86 (9): 1573-1591.

Einsele, G., 1992. Sedimentary Basins. Springer-Verlag, Berlin, 628 p.

England, W.A., Mackenzie, A.S., Mann, D.M., & Quigley, T.M., 1987. The movement and entrapment of petroleum fluids in the subsurface. Journal of Geological Society, London 144: 327–347.

Ekweozor, C.M., & Telnaes, N., 1989. Oleanane parameter: verification by quantitative study of the biomarker occurrence in sediments of the Niger delta. Organic Geochemistry, 16 (1-3): 401-413.

George, S.C., Ruble, T.E., Dutkiewicz, A., & Eadington, P.J., 2001. Assessing the maturity of oil trapped in fluid inclusions using molecular geochemistry data and visually-determined fluorescence colors. Applied Geochemistry 16: 451-473.

Goldstein, R.H., 2001. Fluid inclusions in sedimentary and diagenetic systems. Lithos, 55: 159–192.

Hercules, D.M., 1965. Theory of luminescence processes. In: Hercules, D.M., (ed.), Fluorescence and phophorescence analysis. Wiley Interscience, New York.

Hunt, J.M., 1996. Petroleum Geochemistry and Geology, 2nd edition, Freeman and Company, 734 p.

Lang, W.H., & Gelfand, J.C., 1985. The evaluation of shallow potential in a deep field wildcat. Log Analyst 26: 13–22.

Lowenstein, T.K., Li, J., & Brown, C.B., 1998. Paleotemperatures from fluid inclusions in halite: method verification and a 100,000 year paleotemperature record, Death Valley, CA. Chemical Geology, 150, 223-242.

Mousseron, M., Canet, M., & Mani, J., 1969. Photochimie et Reactions Moleculaires. Dunod, Paris, 244 p.

Munz, I.A., 2001. Petroleum inclusions in sedimentary basins: systematics, analytical methods and applications. Lithos, 55: 193–210.

Roedder, E., 1986. The origin of fluid inclusions in gemstones. In: Gübelin, E., & Koivula, J., (eds.), Photoatlas of Inclusions in Gemstones, ABC Edition, Zurich, 62-87.

Sepehr, M., & Cosgrove, J.W., 2004. Structural framework of the Zagros Fold-Thrust Belt, Iran. Marine and Petroleum Geology, 21: 829–843.

Sisson, V.B., Lovelace, R.W., Maze, W.B., & Bergman, S.C., 1993. Direct observation of primary fluid- inclusion formation. Geology, 21: 751-754.

Volk, H., George, S.C., Killops, S.D., Lisk, M., Ahmed, M., & Quezada, R.A., 2002. The use of fluid inclusion oils to reconstruct the charge history of petroleum reservoirs — an example from the Taranaki Basin. Proceedings of the 2002 New Zealand Petroleum Conference, Auckland, Crown Minerals, Auckland, 1: 221–233.

Wehry, E.L., 1967. Structural and environmental factors in fluorescence. In: Guilbaut, G.G., (ed.), Fluorescence, theory, instrumentation and practice. Marcel Dekker, Inc., New York.

Wilkinson, J.J., 2001. Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits. Lithos, 55: 229-2725.