اثر تنش کم آبی بر کار آیی مصرف آب ارقام کلزا (Brassica napus L.) در شرایط مشهد

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 10، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 5، مهر 1389، صفحه 486-491   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v2i3.7662

نویسندگان

سید حسام موسوی^{* 1}؛ جواد وفابخش²؛ رضا صدرآبادی حقیقی³

¹گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

²مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران

چکیده

تنش خشکی یکی از عوامل کاهش عملکرد دانه و درصد روغن در کلزا (Brassica napus L.) می باشد. کارآیی مصرف آب کلزا در پاسخ به محدودیت آب در سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور آزمایشی با طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات طرق مشهد در استان خراسان رضوی اجرا شد که در آن مبنای آبیاری دو سطح تامین نیاز آبی شامل 80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A برای شرایط عدم تنش و 120 میلی مترتبخیر از تشتک تبخیر کلاس A برای شرایط تنش قرار گرفت. تیمارهای رقم شامل هایولا401، هایولا330 ، پارک لند، گلد راش، بی پی18 و لندریس بودند. میانگین کارآیی مصرف آب در شرایط تنش 6/6 کیلوگرم بر متر مکعب آب با مصرف 3/3412 متر مکعب آب و در شرایط عدم تنش 5/4 کیلوگرم بر متر مکعب آب با مصرف 3/4612 متر مکعب آب بود. بیشترین کارآیی مصرف آب مربوط به رقم هایولا 401 با کارآیی4/7 کیلوگرم بر متر مکعب آب در شرایط تنش و کمترین مربوط به رقم گلد راش با کارآیی 6/2 کیلوگرم بر متر مکعب در شرایط عدم تنش بود. کارآیی مصرف آب در تولید روغن در ارقام مورد آزمایش تفاوت معنی دار داشت. به طوری که رقم هایولا 401 با 28/0 کیلوگرم روغن بر متر مکعب آب در شرایط عدم تنش بیشترین کارآیی و رقم بی پی 18 با 06/0 کیلوگرم روغن بر متر مکعب آب در شرایط تنش کمترین کارآیی را داشت. نتایج نشان داد که تنش کم آبی توانسته کارآیی مصرف آب را در ارقام تحت آزمایش در تولید ماده خشک و دانه به طور معنی دار افزایش دهد، اما تنش خشکی عملکرد روغن و کارآیی مصرف آب در تولید روغن در ارقام را بطور معنی داری کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

آبیاری؛ تنش خشکی؛ روغن؛ گیاه دانه روغنی

مراجع

1- Ahmadi, M., Khaje-Attari, A., Javidfar, F., Alizade, B., Amiri oghan, H., Alamkhomaram, M., and Azizinia, Sh. 2006. Results of rapeseed research projects, The Seed and Plant Research Institute (In Persian)

2- Aliari, H., and Shekari, F. 2000. Oilseeds, Farming and Physiology. Amidi Publication, Tehran, Iran. (In Persian)

3- Alizadeh, A., and Kamali, Gh. 2007. Water Use of Plants in Iran. Astan Qods Publication. (In Persian)

4- Azizi, M., and Fallahtoosi, A. 2001. The final report of rapeseed research projects in Khorasan Province. Khorasan Agriculture Research Center. p. 11-13. (In Persian with Summary)

5- Downey, R.K. 1983. Origin and description of Brassica oilseed in Kramer J.K. GFD Saur and W.J. Pigden (Eds.) High and low eurucic acid in rape seed oil production, usage, chemistry and toxicological evaluation. Academic Press. Toronto Canada. pp. 1-20

6- Farshi, A., Shariati, M., Jarolahi, M., Ghaemi, M., Shahabifar, V., and Tavalaie M. 2007. Estimation of water use of crops in Iran. Soil and Water Research Center. Agriculture Publication. 131. Pp. (In Persian)

7- Hall, A. 2003. Plant Reaction to Growth Condition. Ferdowsi Univesity of Mashhad Pub. P. 191-209. (In Persian)

8- Heidari Sharif Abad, H. 2000. Plant, Drought and Drought period. Range and Forest Research Center. (In Persian)

9- Hekmat shoar, H. 1993. Plant Physiology on Hard Condition. Niknam Publication (In Persian)

10- Koocheki, A. 2005. Farming in Dry Land. Mashad University, Iran. (In Persian)

11- Latifi, N. 1995. Effect of moisture deficiency on morphological aspect, dry matter and harvest index, before and after flowering stage of Canola. Indian Journal of Agricultural Science 2: 71-83.

12- Malek shahi, F., Dehghani, M., and Alizade, B. 2009. Evaluation of drought tolerance indices in some fall cultivars of Brassica napus. Natural and Science Agriculture 48: 77-89.

13- Masoudsinaki, J., Majidi, E., Shiranirad, A., Normohamadi, G., and Zarei, G. 2007. The effects of water deficit during growth stages of Canola. American-Eurasian Journal of Agricultural and environmental Sciences 2(4): 411-422 .

14- Nasri, M., Heidari sharifAbad, H., Shiranirad, A., Majidi Heravan, E., and Zamanizadeh, E. H. 2006. The effect water stress on physiological characters of rapeseed cultivars. Journal of Agriculture and Sciences 127-133. (In Persian with English Summary)

15- Schott, J. J., Bar-Hen, A., Monod, H., and Blout, F. 1994. Competition between winter rape cultivars under experimental conditions. Cahiers d’Etudes Research France. Agriculture 3:377-38

16- Sheikh, F. 2003. Investigation of drought tolerance of spring Canola cultivars. Master thesis, Agriculture university of Tabriz.

17- Stanhill, G. 1986. Water use efficiency. Advances in Agronomy 39: 53-85.

18- Vafabakhsh, J., Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., and Azizi, A. 2008. Effects of water deficiency on yield of Canola cultivars (Brassica napus L.). Iranian Journal of Field Crops Research 7: 285-292. (In Persian with English Summary)