بررسی تأثیر مهارت های سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیرجند

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 8، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، شهریور 1392، صفحه 153-172   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/riis.v3i2.25075

نویسندگان

محسن نوکاریزی^{* 1}؛ کلثوم دهقانی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²کتابدار اداره کل نهاد کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی

چکیده

هدف: هدف بررسی میزان تأثیر مهارت های سواد اطلاعاتی بر باور خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیرجند است.
روش: روش پژوهش پیمایشی است و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه شامل 51 سؤال بسته و در سه قسمت است. جامعه آماری شامل دانشجویان مشغول به تحصیل در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه بیرجند و مجموعاً 3635 نفر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی، 350 نفر به عنوان نمونه تعیین شدند.
یافته ها: ارتباط مثبت و قوی میان سطوح مهارت های سواد اطلاعاتی و باور خودکارآمدی دانشجویان وجود داشت. ابعاد مکان یابی، دسترسی به اطلاعات و ارزیابی اطلاعات بر مؤلفه خودکارآمدی تأثیرگذار بود. میانگین باور خودکارآمدی دانشجویان زن بالاتر از میانگین مربوط به دانشجویان مرد و میانگین باور خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد بالاتر از دانشجویان کارشناسی بود. بین خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان حوزه های تحصیلی مختلف تفاوت معناداری وجود داشت و میانگین حوزه علوم انسانی بالاتر بود. بین مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان با کسب خودکارآمدی آن ها رابطه معنا داری وجود داشت و به ترتیب ابعاد مکان یابی اطلاعات و ارزیابی اطلاعات بیش ترین تأثیر و همچنین بعد به‌کارگیری اطلاعات کمترین تأثیر را بر ابعاد خودکارآمدی داشتند. نتایج می تواند در بها دادن به سواد اطلاعاتی دانشجویان در دانشگاه مورد توجه کتابداران و اساتید قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

باور خودکارآمدی؛ مهارت های سواد اطلاعاتی؛ دانشگاه بیرجند؛ دانشجویان

مراجع

پندپذیر، معصومه؛ چشمه سهرابی، مظفر (1389). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بر اساس مدل شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، 16(2)، ص.115-137.

سبحانی شهر، احسان (1390). بررسی تأثیر مهارت های سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان علوم پزشکی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مشهد.

سیامک، مرضیه؛ و داورپناه، محمدرضا (1388). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی پایه و واقعی دانشجویان مقطع کارشناسی. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 12(1)، ص. 119-146.

طبیب نیا، ویدا (1385). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

علی نژاد، مهرانگیز (1390). تبیین نقش سواد اطلاعاتی در یادگیری الکترونیکی و بررسی رابطه سواد اطلاعاتی دانشجویان آموزش الکترونیکی با عملکرد تحصیلی و رضایت مندی دانشجویان از دوره شان. پایان نامه دکتری، دانشگاه پیام نور تهران.

قاسمی، علی حسین (1383). ضرورت و چگونگی آموزش سواد اطلاعاتی در توسعه و تقویت آموزش عالی. در رحمت الله فتاحی و محمدحسین دیانی، مجموعه مقالات سمینار آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی و موزه ها، خرداد 1و2 (ص. 153-178). مشهد: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی.

میری، الهام؛ و چشمه سهرابی، مظفر (1390). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه علم و صنعت ایران واحد اراک. دانش شناسی، 4 (2)، 65-76.

نظری، مریم (1384). سواد اطلاعاتی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران .

Adetoro, N., Simisaye, O., & Oyefuga, A. B. (2010). Relationship between perceived self-efficacy and information literacy among library and information science undergraduate in a Nigerian university of education. IfE Psychologia, 18(2), 172-191.

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. New York, NY: W.H. Freeman and Company.

Bandura, A. (2001). Social cognitive theory and clinical psychology. In N. J. Smelser & P. B. Baltes (Eds.), International encyclopedia of the social and behavioral sciences (Vol. 21, pp. 14250-14254). Oxford: Elsevier Science.

Boekaerts, M. (1997). Self-regulated learning: A new concept embraced by researchers, policy makers, educators, teachers, and students. Learning and Instruction, 7 (2), 161-186.

Cassidy, S and Eachus, P. (2002) Developing the computer user self-efficacy (CUSE) scale: Investigating the relationship between computer self-efficacy, gender and experience with computers. Journal of Educational Computing Research, 26(2), 169-189.

Heng, L., Mansor, Y. (2010). Impact of information literacy training on academic self-efficacy and learning performance of university students in a problem- based learning environment. Pertanika Journal of Social Science & Humanities, 18 (2), 121 - 134.

Seminara, L. (1996). An Exploration of the Relationship between Conceptual Knowledge, Sex, Attitude And Problem Solving In Chemistry. Doctoral dissertation, Columbia

University. Retrieved may 4, 2012, from www.chssc.salford.ac.uk/healthSci/selfeff/ selfeff.htm.

Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: an essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 82-91.