وحدت یا تعدد انگاره از حرکت جوهری

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 2، دوره 46، شماره 1 - شماره پیاپی 92، شهریور 1393، صفحه 31-44   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v46i1.12114

نویسندگان

محمد بنیانی^{* 1}؛ حمیدرضا سروریان²

¹دانشگاه شیراز

²دانشگاه تبریز

چکیده

حرکت جوهری از مهمترین اضلاع هندسه معرفتی حکمت متعالیه است. در این نوشتار جنبه تصوری بحث و چگونگی ابتنای حرکت جوهری بر مبنای اصالت وجود مورد بحث قرار گرفته است. با توجه به تعدد برداشت از اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، تصور و انگاره ما از حرکت جوهری نیز متعدد می گردد.یک تقریر از حرکت جوهری با قبول ماهیت بالتبع و بالعرضِ محقق در عالم خارج به واسطه وجود و تقریر دوم مبتنی بر عدم تحقق ماهیت در عالم خارج شکل می گیرد که با توجه به هر دو انگاره و نحوه ابتنای آنها بر اصالت وجود ، هر دو تقریر در نهایت مورد چالش قرار می گیرند.

کلیدواژه‌ها

حرکت جوهری؛ اصالت وجود؛ اعتباریت ماهیت

مراجع

ارسطو، منطق ارسطو، تحقیق و تصحیح: عبدالرحمن بدوی، دارالقلم، بیروت، 1980م.

ابن سینا، الشفاء(الالهیات)، 1 جلد، مکتبة آیة الله المرعشى، قم، 1404ق.

ابن سینا، الشفاء(المنطق)، 4 جلد، مکتبة آیة الله المرعشى، قم، 1404ق.

ابن سینا، الشفاء(الطبیعیات)، 3 جلد، مکتبة آیة الله المرعشى، قم، چاپ، 1404ق.

احسایی، شیخ احمد، شرح کتاب المشاعر، چاپ سنگی، تبریز، 1278ق.

آشتیانی، سید جلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، انتشارات تبلیغات اسلامی، قم، 1363.

السبزواری، حاج ملاهادی، شرح المنظومة، چاپ اول، 5 جلد، نشر ناب،تهران، 1369-1379.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ: سوم 9 جلد،دار احیاء التراث - بیروت،1981م.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، المشاعر، چاپ دوم، کتابخانه طهورى، تهران، 1363.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، چاپ دوم، المرکز الجامعى للنشر - مشهد، 1360.

صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، چاپ اول، موسسه تحقیقات فرهنگى، تهران، 1363ش.

طباطبایی، سید محمدحسین، نهایه الحکمه، موسسه النشر الاسلامی، قم، 1422ق.

طباطبایی، سید محمدحسین، تعلیقه بر الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، الشیرازی، صدرالدین محمد، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة.

عبودیت، عبدالرسول، نظام حکمت صدرایی تشکیک در وجود، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، 1387.