تحلیل گذار دموکراتیک در کویت از دهه 1990 به این‌سو

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 3، دوره 5، شماره 1، مرداد 1395، صفحه 56-79   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jipr.v5i1.58023

نویسندگان

خلیل اله سردارنیا^* ؛ علیرضا انصاری

دانشگاه شیراز

چکیده

گذار دموکراتیک از بالا به پایین، یکی از گذارهایی است که توسط حکومت‌ها در واکنش به الزامات و ضرورت‌های داخلی و بین‌المللی روی می‌دهد. این نوع گذار، با آزادسازی سیاسی یا دموکراسی حداقلی شروع می‌شود و با فراهم‌شدن شرایط مطلوب و مسئولیت‌پذیری در حکومت، مردم و نهادهای مدنی در گذر زمان می‌تواند به تحکیم دموکراسی بینجامد. با اتخاذ رویکرد جامعه‌شناختی سیاسی و با روش تبیینی علی- تحلیلی، هدف مهم از انجام این پژوهش، پاسخ به این پرسش اصلی است که: مهم‌ترین ریشه‌ها یا عوامل مؤثر بر آغاز آزادسازی و دموکراسی تدریجی در کویت از دهه‌ی 1990 به این‌سو چه بوده‌اند؟ فرضیه‌ی پژوهش: مهم‌ترین عوامل مؤثر بر آزادسازی سیاسی یا دموکراسی تدریجی از بالا به پایین در کویت از دهه‌ی 1990 به این‌سو عبارت‌اند از: تهاجم عراق به کویت به‌مثابه فرصت‌ساز مهم خارجی، تشدید دموکراسی‌خواهی از سوی نهادها و فعالان مدنی و جنبش‌های اجتماعی، اختلافات سیاسی در بلوک قدرت یا هیئت حاکمه و تأثیرات فکری- نگرشی و بسیجی مطبوعات و اینترنت. یافته‌های تحقیق حاکی از آن هستند که حکومت کویت در تمایز با سایر کشورهای عربی منطقه، در بستر الزامات و ضرورت‌های یادشده به‌سمت نوعی واقع‌بینی و زمان‌شناسی مصلحت‌جویانه حرکت کرد و آزادسازی سیاسی تدریجی را آغاز کرده و به‌صورت کنترل‌شده ادامه داده است. این گذار عمدتاً جنبه‌ی تاکتیکی برای حفظ حکومت و بقای سیاسی بوده است، تا ماهوی و در آینده با چالش‌های مهمی مواجه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

کویت؛ گذار دموکراتیک از بالا به پایین؛ نهادهای مدنی؛ بهار عربی

مراجع

References

Abdullah, A. (May 2012). Repercussions of the Arab Spring on GCC States, Doha: Arab Center for Research & Policy Studies.

Al. Kandari, A., & Hasanen, M. (2012). Impact of the internet on political attitudes in Kuwait and Egypt. Telematics and Informatics, 29(3), 245-253.

Al-Najar, Gh. (2000). Upcoming challenges of democracy In Kuwait, Foreign Policy, 4, 1185-1201)in persian)

Askar, I. (2005). Political liberalization in the Arab Gulf monarchies with emphasis on Kuwait, Kuwait: Middle East Technical University.

Barany, Z. (12 September 2012). The Arab spring in the kingdoms. September. Retrieved from: http://english.dohainstitute.org.

Berti, B., & Guzansky, Y. (2015). Gulf monarchies in a changing Middle East. Orbis, 24, 35-48.

BTI (12 March 2012). Kuwait country report. Retrieved from: http://www.bti-project.org.

Courtney, F. (13 September 2015). The rise of pragmatic Islamism in Kuwait’s post pan Arab spring opposition movement. Retrieved from: www.brookings.edu.

Dashti, A. (May 2009). The Role of online journalism in political disputes in Kuwait. Thailand: conference on roles of media during political crisis.

Diamond, L. (1997). The globalization of democracy in Robert sloter (ed), Global Transformation in the Third world, London: Lynne Riner Publication.

Etling B. et al (2009). Mapping the Arabic blogosphere: politics, culture and dissent, Harvard University: Beckman Center Research Publication. No.2009-06.

Giddens, A. (1984). The constitution of society, Cambridge: Polity press.

Gill, G. (2000). The dynamics of democratization, London: McMillan press.

Hamadani, A. (2002). Reasons of none shaping of political parties in Kuwait. Middle East Quartely, 2, 35-50. (in Persian)

Hamadani, A. (2003). The role of Divaniyes in Kuwait's political life. Middle East Quartely, 22, 46-55. (in Persian).

Huntington, S. (1996). Third wave democracy. Translated by Ahmad Shahsa, Tehran: Rozaneh Publication. (in Persian)

Kinninmont, J. (2012). Kuwait Parliament. Retieved from: www.chathamhouse.com.

Olimat, M. (2012). Arab spring and women in Kuwait. Journal of International Women̓ s Studies, 13(5), 180-194.

Rizzo, H.; Katherine, M., & Yousef, A. (2007). Extending political rights in the Middle East: the case of Kuwait. Journal of Political & Military Sociology, 35(2), 177-197.

Salameh, M. T. B., & Al-sharah, K. M . (2011). Kuwait’s democratic expressions, roots, reality, characteristics, changes and the prospects for future. Journal of Middle Eastern & Islamic Studies, 5(3), 57-81.

Sardarnia, Kh. (2011). Introduction to new political sociology, Tehran: Mizan Publication. (in Persian)

Schmitter, Ph. (2005). Transition forms to democracy, Tehran: Neghahe Moaser Publication. (in Persian)

Thuroczy, F. (2010). Kuwait democratization in process, Lund University: Department of Arabic & Middle East Studies.