نقد و تحلیل دیدگاه مستشرقان غربی دربارة حماسة ملّی ایران

جستارهای نوین ادبی

مقاله 9، دوره 42، شماره 4 - شماره پیاپی 167، بهمن 1388، صفحه 191-214   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.v42i4.4230

نویسندگان

قبادی قبادی^* ؛ دکتر سید علی قاسم زده

چکیده

کوشش مستشرقان برای شناخت بیشتر ایران،توجّه آنان را به شاهنامه برانگیخته و پژوهش‌های ارزندة آنان نتایج سودمندی را عاید ایرانیان کرده است. با دقّت در نظریّات آنان، حقایقی از نیّات پیدا و پنهانشان آشکار می‌شود که اساساً کمتر بدان توجّه شده است. پی‌‌گیری پاسخی مناسب برای مسئله‌هایی چون«تلقّی‌ها و دریافت‌های عرضه شده در تحقیقات مستشرقان، بازتاب واقعی از ایران و حماسه ملّی آن است یا تصویری مغشوش و مغرضانه؟» «محقّقان غربی در پی اثبات یا تلقین کدام جنبه از جنبه‌های شاهنامه‌اند، معرفت یا هویت؟ یا هیچ‌کدام از آن دو؟»،«تحقیقات مستشرقان همسو با نیّات سیاستمداران غربی یا احیاناً اثبات پیش‌زمینه‌های سیاسی آنان بوده یا صرفاً به عشق علم اندوزی و جستجوگری‌های مطالعاتی و علم برای علم؟ یا تلفیقی از این دو؟»، نگارندگان را برآن داشته تا با روشی توصیفی- تحلیلی با استناد به آثار و اظهارنظرهای مستشرقان انگلیسی،آلمانی و فرانسوی دربارة فردوسی و شاهنامه او، به نقد و تحلیل اندیشه‌ها و مقایسة آنها بپردازند و با توجّه به تفاوت ماهوی نگرش شاهنامه‌پژوهان روسی و حوزة شوروی سابق و هراس از گستردگی پژوهش و افزودگی بر حجم مطالب، نظریّات آنان را از گسترة تحقیقی این مقاله خارج کنند.
کلیدواژه‌ها: شرق شناسی غربی، هویت و معرفت شرقی،ایران‌شناسی، شاهنامة فردوسی.