نشت الکترولیتها به عنوان شاخصی از

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 17، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 9، 1386، صفحه 167-176   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v5i1.907

نویسندگان

احمد نظامی^{* 1}؛ اعظم برزوئی²؛ مریم جهانی کندری¹؛ مهدی عزیزی³؛ علی شریف¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²پژوهشگاه انرژی اتمی

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

به منظور بررسی امکان استفاده از نشت الکترولیت ها به عنوان شاخصی از خسارت یخ زدگی در کلزا(Brassica napus L.) آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌صورت آزمایش اسپلیت‌پلات‌فاکتوریل با دو تکرار به اجرا درآمد. ده ژنوتیپ کلزا به نامهای لیکورد ، اِلیت ،SLMO46 ، اُکاپی، سیمبُل، کالوِرت ، اُپرا ، اِبُنیت و آلیس و زرفام همراه به پنج تیمار دمایی (0، 4- ، 8- ، 12- و 16- درجة سانتی‌گراد) به صورت فاکتوریل در پلات‌های فرعی و تیمار خوسرمایی2 و عدم خوسرمایی3 در پلات اصلی در نظر گرفته شدند. گیاهان تا مرحله 5-3 برگی در گلخانه رشد یافته و سپس گیاهانِ تیمار عدم خوسرمایی و گیاهان تیمار خوسرمایی پس از قرار داشتن در شرایط مذکور به مدت سه هفته ، درفریزر ترموگرادیان در معرض تیمارهای دمایی قرار گرفتند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ژنوتیپ ها با استفاده از نشت الکترولیتها مورد ارزیابی قرار گرفت، وسپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه ها (LT50 ) تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات اصلی خو سرمایی ، ژنوتیپ و دمای یخ زدگی بر میزان نشت الکترولیتها وLT50 کلیة ارقام مورد بررسی معنی دار بود (05/0p). کاهش دما سبب افزایش میزان نشت الکترولیتها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید. تیمار خو سرمایی، درصد نشت مواد و LT50 را به طور‌معنی‌داری کاهش داد . نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که در شرایط عدم خوسرمایی ارقام SLMO46 و ابنیت به ترتیب بیشترین و کمترین تحمل به یخ زدگی را داشتند ، در صورتی‌که در شرایط خو سرمایی ارقام لیکورد و سیمبُل دارای کمترین و بالاترین LT50 بودند .